Bakterie

-grupa Procaryota

-nikłe rozmiary

-ubóstwo form mikrobiologicznych

-brak błony jądrowej

-brak jądra widoczne nitki DNA

-brak mitochondrii jak i chloroplastów

-ściana komórkowa peptydoglukan (mureina)

-bardzo małe 1 mm szerokości 10 mm długości

-typy budowy jakie może przybierać bakterie

+kula

+pałeczka

+spirala

Wśród tych typów wyróżnia się formy

• Laseczka(bacillus)

• Maczugowce(corynebacterium)

• Śrubowce(spirillum)

• Przecinkowce(vibro)

• Krętki (spirocheta)

• Ziarniaki(coccus)

• Bakterie śluzowe

Bakterie śluzowe i pochewkowe

-charakterystyczne dla mikroflory wody

-przypominają glony

-rodzaj Beggiaroa i Lepthrix

-ma pochewki które wydzielają śluz

Układy jakie bakreria może tworzyć

-dwoinki(diplococcus)

-paciorkowce(streptococcus)

-pakiety(sarcina)

-tetrady(tetracoccus)

-tablica(merismopedia)

-gronkowce(staphylococcus)

Pałeczki i laseczki mogą tworzyć paciorkowce dwoinki

Budowa komórki

-otoczka śluzowa

+zbudowany z jednego cukru lub przywieszek cukru

+na podłożu stałym nie powstaje otoczka

+ochrania przed wpływem środowiska

+nie pozwala na kontakt błony komórkowej z środowiskiem

-błona komórkowa

+skład aminokwasy cukry lipidy

+ochrona przed wnikaniem szkodliwych produktów

+rola wybiórczego sita

-błona cytoplazmatyczna

+charakter kwaśny

+transportuje substancje

-cytoplazma

+koloid rozpuszczjący aminokwasy cukry kwasy tłuszczowe ATP

-nukleoid

+materiał genetyczny nie mające błony jądrowej

-ziarnistość

+białka lipidy cukry

-Rzęski

+obserwacja rzęsek bez barwienia trzeba użyć żelatyny

+stanowią cytoplazmę wypustki

+podział rzęsek na 5 grup

• Bezrzęsne (atricha)-nic nie mające

• Jednorzęsne (monotricha)-mające jedną

• Dwurzęsne (Ditricha)-po jednym na 2 biegunach

• Czuborzęsne(lophotricha)-pęczek rzęsek na jednym lub 2 biegunach

• Okołorzęse(peritricha)-rzęski na całej powierzchni komórki

+szybkość 20 do 60 um/s

+ruchy browna 5 um/s ruch jest spowodowany drganiami płynnego środowiska

Postacie spoczynkowe

-przetrwalniki

+podwójne błony

+więcej wody

+zwiększona odporność

+czasami napęczninei komórki

na końcu (forma plektridialna)

na środku (forma klostridialna)

-mikrocysta

+mniej odporna na temperatury

+powstaje z całej komórki wegetatywnej

-konidii

+komórki spoczynkowe

+zwolniony metabolizm

Rozmnażanie

-podział poprzeczny

-rozpad organizmu macierzystego

-płciowa koniugacje

Wygład bakterii na podłożu płynnym

-kożuch

-koloid

-osad

Typy kolonii

-typ S gładki- wypukła bez wzniesień i wgłębień

-typ R szorstki- brzegi nierównomierne płatowe nitkowate

-typ M śluzowaty –gładkie śluzowate

-typ G gonidialny- kolonie drobne o średnicy 1mm

-typ L skażony- wszystkie bakterie się mieszaj powierzchnia kolonii jest dziwna

Promieniowce

-należy do bakterii ale wygląda na grzyba

-niewykształcone jądro

-kolonie silnie wrastają na podłoże stałe konsystencja twarda i sucha

-grzybnia powietrzna

Co bierzemy pod uwagę przy klasyfikacji ??

-morfologie

-stosunek do tlenu

-zdolność barwienia metodą grama

-przetrwalnikowanie

Systematyka bakterii

Względnie beztlenowce Gram ujemne pałeczki

Rodzina Enterobacteriaceae

-Należą do niej

+pałeczki durowe i rzekomego duru(Salmonella)

+czerwonka(Shigella)

+pałeczka okrężnicy (Escherichia)

+odmieniec(Proteus)

-występują w przewodzie pokarmowym

-właściwości gnilne

-wytwarzają gazy

-redukuje tryptofan do indolu

-wytwarza H₂S

-rozkłada cukry do alkoholu

-hydrolizuje żelatynę

-używa cytrianów jako energie

Rodzaj Escherichia

Escherichia coli

-pałeczki krótkie pojedyncze czasami paciorkowce

-optymalna temperatura 37^oC

-kolonie szarobiałe

-żelatyny nie hydrolizuje

-rozkładają H₂O₂

-zmętnienie roztworu ciężki osad na dnie

-H₂S nie wytwarzają

-skrobi nie hydrolizują

-redukują azotany do azotynów

-nie tworzą ureazy

-lakmus redukują

-większość cukrów asymilują i fermentują

Rodzaj Proteus

Proteus vulgaris

-izolowany z produktów pochodzenia zwierzęcego

-bardzo ruchliwe

-hydrolizują żelatynę

-kolonie na bulionie z agarem szare o nieregularnym brzegu

-produkują indol

-produkują H2S

-produkują azotyny z azotanów

-wytwarzają katalazę i urazę

-kwasy i gazy produkują z cukrów

-nie fermentują dekstryn laktozy i mannitolu

-mogą używać cytrianu jako jedyne źródło energii

Rodzaj Salmonella

-ostre choroby (dur brzuszny i dur rzekome)

-zatrucia pokarmowe

-pośrednictwo woda lub osoby nosiciel

-nie fermentuje laktozy

-nie wytwarza indolu

-katalazododatnie

-mogą wytwarzać H₂S

Rodzaj Shigella

-czerwonka lub ostry nieżyt żołądkowo-jelitowy

-przewodnik chory człowiek lub muchy

-silna biegunka

-nosicielstwo

-źródło zakażeń woda mleko produkty mleczarskie, zakażone owoce, jarzyny zielone pochodzące z pól nawadnianych odchodami ludzkimi i zwierzęcymi

Rodzaj Serratia

-pałeczki saprofityczne

-barwnik czerwony lub różowy

-Serratia marcescens(cudowna pałeczka)-wywołująca krwistość pieczywa i makaronów

-katalazododatnie

-pałeczki gnilne

-nie wytwarzają H₂S i indolu

Beztlenowe lub względnie beztlenowe; Gram dodatnie ; Przetrwalnikujące pałeczki i ziarniaki tlenowe

Rodzaj Bacillus

-drobnoustroje chorobotwórcze i saprofityczne

-enzymy protolityczne

-wytwarzanie gazów

Bacillus subtilis

-izolowany z serów, buraków cukrowych , siana i gleby

-laseczki tlenowe

-wybitna ciepłoodporność(duży problem dla konserw)

-duża zmienność morfologiczna

-ruchliwość

-żelatynę hydrolizuje

-podłoże płynne kożuch na powierzchni

-kolnie na agarze z bulionem są beżowe o pomarszczonych brzegach

-przetrwalniki cylindryczne

-optymalna temperatura 28-40

-hydrolizują skrobie

-wytwarza katalazę

-redukuje azotany do azotynów

-wytwarza kwas bez gazu

-mleko wolno peptonizuje zazwyczaj alkalizuje

-nie powinno rozkładać laktozy

Bacillus cereus

-właściwości gnilne(oraz rozkłada węglowodany)

-powoduje zatrucia pokarmowe

-drugi pod względem występowania

Bacillus anthracis

-gatunek chorobotwórczy

-laseczka wąglika

-najczęściej zarażone jest bydło owce świnie rzadziej ludzie

Rodzaj Clostridium

-drobnoustroje chorobotwórcze i saprofityczne

-enzymy proteolityczne

-wytwarzanie gazów

-wytwarzają cenne gazy aceton butanol

Clostridium butyricum

-pojedyncza laseczka

-beztlenowa

-izolowana z gleby ,serów ,przewód pokarmowy zwierząt ,konserwy

-przetrwalniki(wytwarzające rozdęcie komórki centralne lub końcowe)

-kolonie na agarze są drobne żółtobiałe

-optymalna temperatura 30-37^oC

-żelantyny nie hydrolizuja

-w bulionie dają jednolite zmętnienie

-nie redukują azotanów do azotynów

-nie wytwarzają katalazy

-redukują lakmus

-w mleku wytwarzają kwas i koagulują

-kwasy wytwarzają glukozy laktozy sacharozy skrobi

-pektyny i glicerolu nie fermentują

-grupa należąca do bakterii fermentacji masłowej

-wytwarza gazy CO₂ H₂

-powoduje późne wzdęcia serów dojrzewających, psucie się konserw warzywnych i owocowych oraz pasz kiszonkowych

Clostridium perfringes

-laseczka zagorzeli gazowej

-jest przyczyną psucia się konserw mięsnych i warzywnych

-wywołuje zakażenia przyranne zwane obrzękiem złośliwym

Clostridium sporogenes

-odpowiedzialny za psucie się konserw mięsnych rybnych i warzywnych

-wywołuje gnicie serów

Clostridium tetani

-laseczka tężca

Clostridium botulinum

-laseczka jadu kiełbasianego

-wytwarza toksynę jad kiełbasiany

Względnie beztlenowe i tlenowe; Gram dodatnie; Ziarniaki

Rodzaj Micrococcus

Micrococcus luteus

-pojedynczo lub czwórniaki

-tlenowce

-ciepłoodporne

-występuje w mleku pasteryzowanym

-niepożądane w przemyśle mleczarskim

-fermentacja pseudomlekowa

-ciągliwość gęstnienie i serowacenie mleka

-psucie kiszonych warzyw

-rozkład białek ,goryczka serów

Micrococcus caseolyticus

-dojrzewanie serów ser tylżycki

Rodzaj Staphylococcus(gronkowce)

Staphylococcus aureus

-pojedyncze ziarniaki

-kolonie w kształcie gron(na agarze żółte białe, na bulionie zmętnienia i żółty osad)

-żelatyne hydrolizują

-mleko koagulują i kwaszą

-skrobi nie hydrolizuja

-redukują azotany do azotynów

-tlenowce lub względnie tlenowe

-optymalna temperatura 37^oC

-nie wytwarzają kwasu z rafinozy

-wytwarzają optycznie nieczynny lub lewoskrętny kwas mlekowy

-ciepłoodporne toksyny

-toksyny wywołują zatrucia pokarmowe

-źródłem zakażenia jest personel z zmianami ropnymi i nieżytami górnych dróg oddechowych

-nieżyt błon śluzowych ,ucha środkowego, zapalenie płuc, opon mózgowo-rdzeniowych

-zapalenie wymion u krowy

Rodzaj Streptococcus(paciorkowce)

-rozpowszechnione w przyrodzie

-występuje w produktach mleczarskich kiszonkach zbożach sokach owocowych winie piwie w jamie ustnej w przewodzie pokarmowym ludzi i zwierząt

-w przemyśle mleczarskim jako szczepionki do ukwaszania mleka

-niektóre są chorobotwórcze

+paciorkowce ropotwórcze(S. pyogenes, S. agalactis)

+paciorkowce zieleniejące(S. salivarius, S. mitis)

+paciorkowce kałowe –enterokoki- zaliczane do Enterococcus(E. faecalis)

+paciorkowce mleczne- rodzaj Lactococcus(L. lactis, L.cremoris i inne)

-cechą charakterystyczną tego rodzaju to występowanie ziarniaków ułożonych w łańcuszki różnej długości

-nie przetrwalniku ją

-względnie tlenowe lub tlenowe

-agar z bulionem w postaci drobnych okrągłych kolonii

-na płynnym bulionie dają osad

-rośnie w temperaturze 40^oC

-podstawą klasyfikacji jest obecność wielocukrów w budowie

Rodzaj Leuconostoc

-paciorkowce heterofermentatywne

-tworzą kwas mlekowy w ilościach 0,2-0,4% przy większych ilościach towarzyszy prodkukt uboczny

Leuconostoc mesenteroides

-ziarniaki

-wytważają śluz z cukru

-powoduje psucie się soków w cukrownictwie produktów mleczarskich i napojów gazowanych słodzonych

Leuconostoc citrovorum

-pożyteczny gatunek

-często w mleku

-zapewnia masłu pożądany aromat

Nieprzetrwaniające; gram dodatnie; pałeczki i laseczki

Rodzaj Lactobacillus

-bakterie stanowiące mikroflorę mleka i produktów mlecznych

-wytwarzają kwas mlekowy

-nie wytarzają pigmentów

-nie hydrolizują żelatyny

-katalazoujemne

-wykorzystywane do szczepionki

-przedstawiciele

+Lactobacillus lactis

+Lactobacillus helveticus

+Lactobacillus acidophilus

+Lactobacillus brevis

+Lactobacillus delbrucki- nie wykorzystywany do przemysłu mlecznego wykorzystywany do produkcji kwasu mlekowego na skale przemysłową

Nieprzetrwalnikujące nieregularne; gram dodatnie ;pałeczki

Rodzaj Propionibacterium

-wytwarzają kwas propionowy witaminę B₁₂ , enzymy amylolityczne

-występują w mleku glebie zakwasach chlebowych w maśle serze

-bierze udział w dojrzewaniu serów podpuszczkowych

-produkuje katalazę

-nie wytwarza indolu

-nie redukuje azotanów do azotynów

-przedstawiciele

+Propionibacterium freudenreichii(shermanii)

+Propionibacterium jensenii

Używane do wyrobu sera ementalskiego

Tlenowce ;gram ujemne; pałeczki i ziarniaki

Rodzaj Pseudomonas

-występowanie ziemia woda

-saprofity lub pasożyty

-mikroflora produktów chłodzonych lub mrożonych

-przyczynia się do psucia ryb jaj mięsa drobiu masła

-rozkłada węglowodany białka tłuszcze

-przedstawiciel

+Pseudomonas fluorescens-zielony barwnik fluorescencji, dobrze się rozwija w chłodnych temperaturach

Rodzaj Acetobacter

-pałeczki lub łańcuszki

-otoczki śluzowe

-tlenowce mezofilne

-bakterie octowe(Acetobacter aceti)

-optimum wzrostowe 25-35^oC

-pH 4-6,5

-zródłem azotu mogą być aminokwasy

-źródłem węgla alkohol etylowy

-zdolność utleniania alkoholu do kwasu octowego

-ocet które zostają wykorzystane do produkcji jest przyjemne bo bakterie produkują aromatyczne związki

-przedstawiciele

+Acetobacter schutzenbachii-szybkie utlenianie alkoholu do kwasu octowego

+Acetobacter curvum –szybko octujące

+Acetobacter xylinoides-metoda orleańska octu

+Acetobacter orleanense-metoda orleańska octu

+Acetobacter xylinum-tworzenie śluzu zużywanie octu (szkodliwy)