RADZIECKI REALIZM SOCJALISTYCZNY:

RADZIECKI REALIZM SOCJALISTYCZNY:

• Doktryna i praktyka twórcza wprowadzona w ZSRR na początku lat 30. XX w

• Uznana za podstawową metodę artystyczną

• Program socrealizmu, mimo ambicji stworzenia spójnych założeń, był wewnętrznie sprzeczny i niekonsekwentny

• Jego zaplecze teoretyczne stanowiły wybrane elementy estetyki XIX-wiecznego realizmu (zwłaszcza kategoria tzw. realizmu krytycznego) i praktyki twórczości akademickiej

• Teoretyczne założenia realizmu socjalistycznego odgrywały w praktyce rolę instrumentalną, będąc sprawdzianem ideologicznej poprawności dzieł oraz miarą uległości twórców wobec dysponenta politycznego (kryterium tzw. partyjności)

• Główne hasła realizmu socjalistycznego:

  • Postulat zgodności wizji świata z ideologicznymi tezami marksizmu

  • Komunikatywności formy

  • Optymizm

  • Uprzywilejowanie tematyki pracy, walki klasowej i tradycji ruchu robotniczego

• Zapowiedzią realizmu socjalistycznego w filmie była tzw. rewolucyjna klasyka sowiecka lat 20. i początku lat 30:

  • Pancernik Potiomkin i Październik S.M. Eisensteina

  • Matka i Koniec Sankt Petersburga W.I. Pudowkina

  • Arsenał i Ziemia O. Dowżenki

• Idealne filmy socrealizmu to eposy:

  • Przedstawiające prawdziwych bohaterów rewolucji→Czapajew 1934

  • Przedstawiające fikcyjnych bohaterów rewolucji→ Trylogia o Makymie 1934-1939

• Pod koniec lat 30. w ZSRR realizm socjalistyczny uległ stopniowej schematyzacji i wulgaryzacji, stając się ideologicznym taranem do walki z wszelkim nowatorstwem formalnym i odmiennymi sposobami myślenia:

  • Prymitywny, dychotomiczny podział na bohaterów pozytywnych (rewolucjonistów) i bohaterów negatywnych (przeciwnicy walki klas)

  • Uproszczona, dwubiegunowa wizja świata

• Film socrealistyczny był traktowany jak doraźne narzędzie walki politycznej i propagandy, komentator i rezoner tez formułowanych przez kierownictwo partii komunistycznej na walnych zjazdach i plenach KC

• Film współdziałał też w tworzeniu kultu Stalina (filmy M. Cziaurelego)

• Filmy socjalistyczne:

  • Czpajew, Siergiej i Gieorgij Wasiljejowie, 1934

  • Młodość Maksyma, Grigorij Koznicew, Leonid Trauberg, 1935

  • My z Kronsztandu, Jefim Dzigan, 1936

  • Powrót Maksyma, Grigorij Koznicew, Leonid Trauberg, 1937

  • Delegat floty,Aleksander Zachri, 1937

  • Szczors, Aleksander Dowżenko, 1939

  • Nauczyciel,Siergiej Gierasimov,1939