TYFLOPEDAGOGIKA – zajmuje się osobami niewidomymi i z zaburzeniami wzroku.

 

Podział z uwagi na stopień upośledzenia wzroku:

- niewidomi – czarna medyczna ślepota, nie ma poczuci światła;

- ociemniali – osoby, które zachowały w pamięci resztki wrażeń wzrokowych.

Wg. ONZ

1)   Za ślepotę uznaje się zupełny brak wzroku:

a)   ostrość wzroku nie przekraczającą 1/20 normalnej ostrości widzenia w lepszym oku i przy zastosowaniu szkieł korekcyjnych,

b)   ograniczenie pola widzenia zawarte w 20stopniach konta prostego w zamkniętej przestrzeni,

c)    widzenie punktowe lub lunetowe,

d)   widzenie stretoskopowe,

e)   widzenie kalejdoskopowe,

f)      widzenie połowiczne

2)   Ociemniali:

a)   nagle stracili wzrok,

b)   stopniowo tracili wzrok,

c)    szczątkowo widzący:

•       bez względu na wiek, które mają bardzo dużą, ale nie całkowitą utratę wzroku (wyróżniamy te, które odróżniają światło od ciemności, ale nie mogą poprawić widzenie okularami),

•       z odległości 1 metra rozpoznają zarys postaci,

•       osoby odbierają obraz jakby przez dziurkę od klucza.

 

Etiologia – przyczyny wg. Polskiego Związku Niewidomych:

1)   wady wrodzone,

2)   czynniki genetyczne,

3)   uszkodzenia okołoporodowe,

4)   choroby analizatora wzrokowego,

5)   choroby zakożne przebiegające z wysoką temperaturą,

6)   zatrucia,

7)   urazy mechaniczne,

8)   awitaminoza,

9)   zmiany starcze,

 

Klasyfikacja przyczyn wrodzonej ślepoty wg. Rostkowskiego:

1)   głębokie uszkodzenie tęczówki, naczyniówki, siatkówki, rogówki spowodowane kiłą wrodzoną,

2)   ubytek wrodzony tęczówki, soczewki i nerwu wzrokowego,

3)   zaćma wrodzona powstała w życiu płodowym w skutek zaburzeń rozwojowych soczewki lub jej otoczenia,

4)   zapalenie rzeżączkowe,

5)   stany degeneracyjne różnych części oka,

6)   zwyrodnienie barwnikowe siatkówki,

7)   wady refrakcji (nieprawidłowy kąt padania światła, załamywanie się światła).

Oraz

- przewlekłe choroby, nadciśnienie, praca w szkodliwych warunkach, alergia, wylewy, nowotwory itd.

KOMPENSACJA ZMYSŁÓW

Grzegorzewska – teoria wikariatu, w myśl której proponuje, że uszkodzony zmysł można kompensować wysublimowaniem pozostałych zmysłów. Ta teoria została podważona przez teorię jąder i elementów rozsianych, która to uważa, że kompensacja powinna odbywać się w obrębie zmysłu uszkodzonego poprzez wykorzystywanie tzw. ośrodków zapasowych.

 

Jak brak wzroku wpływa na rozwój dziecka:

•       zbyt późno poddawane są wczesnemu wspomaganiu,

•       spowalnia myślenie abstrakcyjne

•       osobowość mniej agresywna,

•       bardziej zsocjalizowane ale roszczeniowe,

 

Postawa osoby niewidomej jest pełna gotowości (lekko zgięte nogi w kolanach, nadmiernie przesadnie wyprostowany tułów, głowa schowana w ramiona, chód koguci – od palców do pięt).

 

Teoria ujmowania dotykowego -  uzupełnić wg. Hellen (analityczny, syntetyczny)

 

Kompensacyjna rola słuchu działa jak echo lokalizator. Słuch pracuje z tzw. Hipotetycznym zmysłem przeszkód. Zbudowany jest z 4 członów:

1.    zmysłowy – dostrzeżenie przeszkody, wyczucie jej,

2.    intelektualny – analizowanie co to może być,

3.    emocjonalny – czy to jest bodziec pozytywny czy negatywny,

4.    reakcja ruchowa – konkretna reakcja.