Ćw 2 Klasyfikacja ubytków próchnicowych wg Blacka i Mounta-Hume’a. Podział kliniczny próchnicy zębów. Leczenie próchnicy początkowej i powierzchownej. Opracowywanie schematu merytorycznego i biochemicznego dla zabiegu: poszerzone lakowanie próchnicy powierzchniowej na powierzchni żującej zęba trzonowego przy użyciu materiału złożonego typu Flow
Typy zębiny:
Prazebina, prezębina (predentine)
Zebina pierwotna okołomiazgowa (primary dentine/circumpulpal d.)
Zębina płaszczowa (mantle)
Zębina okołokanalikowa, wewnatrzkanalikowa (peritubular,intratubular dentine)
Zębina międzykanalikowa (intertubular dentine)
Zębina wtórna fizjologiczna
Zębina trzeciorzędowa
Zębina interglobularna Sole mineralne w zębinie odkładają się w postaci „kuleczek”, zwanych kalkosferytami, których zlanie się zapewnia jednolite uwapnienie tkanki. Przy niecałkowitym ich zlaniu się powstają nieuwapnione pola, taka zębina jest bardziej podatna na próchnicę
Zębina przezroczysta(translucent d.) i zębina sklerotyczna (sclerotic d.)
Zębina próchnicowa
Próchnica – to ograniczony, czyli miejscowy proces patologiczny dotyczący tkanek zęba, wywołany przez czynnik zewnętrzny. Polega na odwapnianiu i proteolizie twardych (zmineralizowanych) tkanek zęba.
Czynniki etiologiczne:
- drobnoustroje kwasotwórcze
PACIORKOWCE KWASOTWÓRCZE:
>STREPTOCOCCUS MUTANS*
> sanguis
> mitis
> salivarius
> faecalis
PAŁECZKA KWASU MLEKOWEGO (Lactobacillus acidophilus)
*(streptococcus mutans –gatunek kwasotwórczy; produkuje glikany (zewnątrzkomórkowe polisacharydy) warunkujące zlepianie się bakterii tworzenie płytki; bardzo dobrze toleruje środowisko; magazynuje w komórce glikogen)
Bakterie odpowiedzialne za próchnicę cementu:
> Streptococcus mutans
>Actinomyces viscosus
>Actinomyces naeslundi
>Capnocythophaga gingivalis
- węglowodany (substrat)
- podatność (wrażliwość) tkanek zęba na odwapnianie
- czas i częstotliwość oddziaływania ww czynników na tkanki zęba
PRÓCHNICA
OSTRA /WILGOTNA PRZEWLEKŁA Zatrzymana/nieakt.
(CARIES ACUTA/HUMIDA) (CARIES HRONICA) (caries stationaria)
Atak bakteryjny oraz procesy rozpadu tkanek twardych dominują nad procesami obronnymi ze strony kompleksu miazgowo-zębinowego. Występuje częściej u osób młodych, ich szerokie kanaliki zębinowe usposabiają do szybkiego postępu choroby. >Barwa od zółtej do jasnobrązowej; >miękka, maizsta konsystencja; >Bolesność przy opracowywaniu – szybki postęp= mała ilość zębiny sklerotycznej. |
Częściej u osób dorosłych lub starszych – fizjologiczne zwężanie się kanalików zębiny, i odkładanie zębiny wtórnej= warunki spowalniające przebie procesu chorobotwórczego. >Barwa od brązowej do brunatnej >Twardsza > Daje się raczej zeskrobywać niż odwarstwiać płatami > stymuluje do odłożenia zębiny reaktywnej i sklerotycznej |
>nie ulega progresji W przypadku zmiany warunków z predysponujących na sprzyjających zatrzymaniu |
|---|
Klasyfikacja ubytków wg Blacka:
Klasa I – w zagłębieniach anatomicznych wszystkich zębów – pow. żujące z trzonowych i przedtrzonowych; pow. policzkowe z trzonowych dolnych i pow. podniebienne zębów trzonowych górnych oraz na powierzchniach podniebiennych zębów siecznych.
Klasa II – na pow. Stycznych zębów przedtrzonowych i trzonowych.
Klasa III – z sieczne i kły z zachowaniem kąta siecznego.
Klasa IV – z sieczne i kły , ale próchnica obejmuj e kąt sieczny,
Klasa V – na 1/3 przyszyjkowej powierzchni wargowej/policzkowej i językowej/podniebiennej zębów
Klasa VI – na brzegach siecznych i na guzkach zębów bocznych
Podział kliniczny próchnicy
1 CARIES SECUNDARIA – WTÓRNA
Zewnętrzna
Wewnętrzna
nawracająca
2 CARIES ATYPICA – NIETYPOWA
Ząb z usunięta miazgą w trakcie leczenia endodontycznego lub która po prostu uległa martwicy. Z tego powodu nie powstają odczyny obronne a poza tym przyczyna mogą być mikroprzecieki.
3 HIDDEN/OCCULT – UKRYTA
Rozwija się na pow zujących pod makroskopowo zdrowym szkliwem. Wykrywana radiologicznie na zdjęciach skrzydłowo-zgryzowych (zwiększona przepuszczalność dla promieni rentgenowskich).Obejmuje 1/3-1/2 zębiny.
4 CARIES FLORIDA – KWITNĄCA
Nagła gwałtowna destrukcja wielu zębów w miejscach zazwyczaj wolnych od próchnicy. Kariogenne przekąski, słodkie napoje, zła higiena, obniżone wydzielanie śliny (np. po napromieniowaniu slinianek), skutki uboczne niektórych leków.
5 CARIES CIRCULARIS – OKRĘŻNA
Przyszyjkowa część korony i/lub w obrębie korzenia. Obejmujaca przynajmniej 2 powierzchnie, zaawansowana – okrężnie.
6 ECC(early childhood caries) – WCZESNEGO DZIECIŃSTWA
Nazywana tez próchnicą butelkową. Jest to próchnica kwitnąca w uzębieniu mlecznym z charakterystycznym początkowym objęciem zmianami powierzchni wargowej zębów przednich górnych.
7 CARIES RADICIS – KORZENIA
Rozwija się na powierzchniach policzkowych, językowych i stycznych narażonych na działanie środowiska jamy ustnej. Odsłonięcie korzenia sprzyja retencji płytki nazębnej wzdłuż brzegu dziąsłowego i połączenia szkliwno-cementowego = warunek powstawania. Przy recesji dziąsła – naddziąsłowo. W chorobach dziąseł (np. kieszonka dziąsłowa) – poddziąsłowo
Podział Billingsa (1985):
> Stopień 1 –przebarwienie powierzchni koloru od żółtego do brązowego, bez ubytku tkanek. (leczenie nieinwazyjne- kontrola płytki, preparaty fluorkowe)
> Stopień 2 – ubytek tkanek mniej niż 0,5mm (leczenie inwazyjne – kontrola płytki, preparaty fluorkowe, lakier chlorheksydynowy)
> stopień 3 –ubytek powyżej 0,5mm. (leczenie nieinwazyjne- wypełnienie materiałem bioaktywnym, uwalniającym jony fluorkowe, kontrola płytki)
> stopień 4 – głęboki ubytek, bliski miazgi (jak w st3)
Podział ze względu na zaawansowanie próchnicy
(skala wg WHO (D -decay)):
D1 – PRÓCHNICA POCZATKOWA –zmiana w szkliwie z nienaruszoną powierzchnią
D2 – POWIERZCHOWNA – zmiana w szkliwie z minimalnymi jego ubytkami
D3 – ŚREDNIA – zmiana w zębinie z lub bez ubytku tkanek
D4 – GŁĘBOKA – zmiana sięgająca miazgi
MATERIAŁ ZŁOŻONY TYPU FLOW = KOMPOZYTY PŁYNNE(uszczelniacz kompozytowy)
>Aktywator – dwuketon i amina alifatyczna
> materiał w opakerowanej strzykawce lub buteleczce, umieszczany przy użyciu odpowiednich aplikatorów
> LAMPA POLIMERYZACYJNA 1- 2 MM OD MATERIAŁU
> CZAS NAŚWIETLANIA – 20 s
> najczęściej są w kolorze białym i nieprzezierne (Delton Plus, Dentsply); mogą być też przezierne, zawierające fotopigmenty, zmieniają barwę podczas naświetlania (Helioseal Clear Chroma, Ivoclar Vivadent)
z prezentacji z materiałoznawstwa !!!!!!
>MATERIAŁY DO WYPEŁNIENIA BRUZD –LAKI
NP. HELIOSEAL F, CONTACT SEAL F
>1. Faza organiczna – matryca (20-30% objętości materiału, Żywice (dimetakrylany)- polimery linearne i krzyżowe, monomery o wysokiej lepkości: Bis-GMA, UEDMA i niskiej lepkości: TEGMA, EGDMA
Związki regulujące proces polimeryzacji
- inicjatory (potrzebne do otrzymania wolnych rodników koniecznych w procesie polimeryzacji),
- inhibitory
Substancje warunkujące trwałość efektu kosmetycznego – barwniki, pochłaniacze promieni nadfioletowych)
2. Faza nieorganiczna – wypełniacz (Dwutlenek krzemu – krystaliczny kwarc
Sole glinowo-krzemowo-sodowe
Sole borowe
Sole litowe
Tlenki metali ciężkich)
3. Faza wiążąca – silan winylu (organiczny związek krzemu)
POSZERZONE LAKOWANIE
Stosuje się w wypadku bruzd o kształcie „butelkowatym”.
Otwarcie bruzdy w obrębie jej ścian (WIERTŁO DIAMENTOWE W KSZTAŁCIE PŁOMYKA O BARDZO MAŁYM ROZMIARZE)
Ocena dna bruzdy i wprowadzenie laku
Jeżeli gdzieś w brużdzie wyste puje mały ubytek próchnicowy stosuje się tak zwane wypełnienie zapobiegawcze. Preparacja ubytku małym wiertłem różyczkowym wypełnienie kompozytem lakowanie pozostałych bruzd.