Udar mózgu – nazywa się nagłe wystapienie mniej lub bardziej nasilanych objawów ogniskowego uszkodzenia mózgu w wyniku zaburzeń krążenia mózgowego.

Udar może przebiegac z utratą świadomości lub bez utraty świadomości, a jego podłoże stanowi :

• Krwotok mózgowy

• Zakrzep

• Zator tetnicy mózgowej

Udar mózgu dzieli się na :

• Krwotoczny 15% - 20% wszystkich udarów

• Niedokrwienny 80% - 85% - zakrzepowy zatorowy

• Tkanka mózgowa jest bardzo wrażliwa na niedotlenienie i niedokrwienie , po 5 minutach docodzi do nieodwracalnych zniszczeń .

• Mózg waży ok. 1kilograma , prze 1 minute przepływa 800 ml krwi

• pH krwi wynosi 7,35 -7,45

• prężność tlenu w żyle tetniczej 90

• prężność tlenu w zyle 45-50

• prężność dwutlenku wegla w żyle teniczej 35

• temperatura ciała wpływa na przepływ krwi

Przyczyny upośledzenia krążenia :

• wzrost cisnienia

• efekt Baylissa

• zmiany w naczyniach

• uszkodzenia naczyń

• miażdżyca

• wzrost lepkości krwi

• wzrost krzepliwości

• zaburzenia mieśnia sercowego

• zawał miesnia sercowego

Podział udarów mózgu ze względu na czas utrzymywania się zmian :

• stan przemijających zmian neurologicznych do 24 godzin . TJA

• stan przedłużonego deficytu neurologicznego (zmiany mogą się cofnąc do 4 tygodni, ale jakies ubytki pozostaną ). EPRIND

• udar dokonany (trwałe zmiany ubytkowe ) C5

Udar zakrzepowy – przyczyny (jest to udar niedokrwienny):

• miażdżyca naczyń

• zmiany zapalne naczyń mózgowych

• niezapalne uszkodzenie naczyń mózgu ( np. tetniaki)

• długotrwała radioterapia przy chorobie nowotworowej

Objawy :

• najwolniej przebiegający

• początek mało gwałtowny

• zawroty i bóle głowy

• osłabienie kończyn

• zaburzenia mowy – dysfazja, afazja

• utrata świadomości

Udar niedokrwienny – jest to nagłe przerwanie dopływu krwi i ostre niedotlenienie zaopatrywanej czesci mózgu.

Przyczyny udaru zatorowego (niedokrwiennego) :

• zaburzenia rytmu serca

• zmiany zwyrodnieniowe miesnia sercowego

Objawy :

• pojawia się nagle

• zaburzenia mowy

• brak czucia

• zmniejszenie siły mieśniowej

• utrata przytomności nawet 50%

• w płynie mózgowo-rdzeniowym może wytapia krew

Objawy ogniskowe :

• niedowład

• porażenie połowiczne

• porażenie nerwów czaszkowych (np. wechowy, smakowy )

• niedowidzenie (częściowe, połowiczne)

• zaburzenia pamieci

• zaburzenia mowy

• zaburzenia czynności ruchowych

Udar mózgu krwotoczny – jest to wynaczynienie krwi do przestrzeni podpajeczynówkowej lub śródmiąższowej mózgu (najgorszy rodzaj)

• Objawy konkretnej tętnicy :

1)Tętnica środkowa mózgu :

- przeciwstronne porażenie połowiczne

- zniesienie czucia

- niedowidzenie połowiczne (zbaczanie gałek ocznych- gałki wykazują miejsce udaru )

2) Tętnica przednia mózgu :

- niedowład w kończynie dolnej po przeciwnej stronie

- nietrzymanie moczu

- zwolnienie procesów myślowych

- zaburzenie zachowania

3) Tętnica szyjna wewnętrzna :

- niedowidzenie połowicze i afazja

- jednooczne upośledzenie widzenia po stronie zajętej tętnicy

4) Tętnica naczyniówka przednia :

- niedowład połowiczny

- niedoczulica

- niedowidzenie połowicze

5) Tętnica tylna mózgu :

- niedowidzenie połowicze

- zawał kory wzrokowej – ślepota całkowita

Krwotok śródmózgowy - jest to krwotoczna postać udaru mózgu, polega na nagłym wylewie krwi z pękniętego naczynia, który niszczy utkanie mózgu.

• Co powoduje :

- nadciśnienie tętnicze 15-20%

- uraz

- tętniaki

- guzy nowotworowe

- źle prowadzone leczenie przeciwzakrzepowe

• Objawy :

- gwałtowny, nagły, silny ból głowy

- nudności, wymioty

- drgawki

- utrata przytomności

- objawy ogniskowe

- ubytki neurologiczne

- w płynie mózgowo-rdzeniowym może znajdować się krew

Krwotok podpajeczynówkowy – jest to nagłe krwawienie do wewnętrznych przestrzeni płynowych tj. miedzy oponą pajęczynówką a oponą miękką

• Przyczyny :

- tętniak

- uraz mózgowo-czaszkowy

- skazy krwotoczne

• Objawy :

- silny ból głowy ( umiejscowiony przeważnie w potylicy i karku)

- wymioty

- utrata przytomności

- mogą wystąpić drgawki

- zaburzenie świadomości

- objawy oponowe ( które mogą pojawić się po kilku godzinach)

- niekiedy stwierdza się objawy ogniskowe np. niedowład połowiczy lub afazja

- na dnie oczu, również w ciele szklistym widoczne są nieraz wybroczyny, bywa również tarcza zastoinowa (obrzęk tarczy nerwu wzrokowego w wyniku wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego)

POSTEPOWANIE :

• ABC

• Zapewnić drożność dróg oddechowych i prawidłową wentylacje

• Ułożyć chorego w pozycji leżącej z uniesioną głową 20-30 cm

• Wkłucie po stronie władnej

• Badanie poziomu glukozy

• Wspomagać krążenie

• Leczyć objawowo ( leki przeciwdrgawkowe, zapobieganie niedokrwiennemu skurczowi naczyń i dynamiczna kontrola RR)