REFERAT cz 1

P.R.

ANDRZEJ BOGUSŁAWSKI: Uwagi o pracy nad frazeologią

Bogusławski stwierdza, że istnieją obiekty językowe, które każdy na podstawie swych potocznych doświadczeń dotyczących użycia słów frazeologia, frazeologizm gotów jest spontanicznie określić jako „elementy frazeologii” pewnego języka, jako „frazeologizmy”.

Przykład: nie wylewać za kołnierz

Na podstawie tego przykładu, Bogusławski wylicza główne właściwości wyrażenia.

  1. Takie wyrażenie nie jest rezultatem połączenia jego części przez mówiącego jako twórcę indywidualnego tekstu potrzebnego mu w konkretnej sytuacji, lecz jest przez niego reprodukowane jako gotowa, zastana całość – odtwarzalność, stałość

  2. Obecność części zewnętrznie identycznych z wyrazami występującymi też w innych połączeniach – połączenie. Ze względu na to, że wyrazy występują w pewnych ciągach z różną częstotliwością, można też mówić o „charakterystycznym (frekwencyjnie istotnym) połączeniu wyrazów

  3. Wyrażenie jest ciągiem więcej niż jednego wyrazu graficznego – wielowyrazowość graficzna

  4. Wyrażenie jest ciągiem więcej niż jednego wyrazu fonologicznego – wielowyrazowość fonologiczna

  5. Wyrażenie jest podzielone na dwie części dające się oddzielić od siebie najróżniejszymi wyrażeniami nie mającymi ewentualnie w ogóle nic do jego sensu np. Nie wylewać, mój drogi, za kołnierz, to nic złego – nieciągłość wyrażenia

  6. Wyrażenie ma właściwości fleksyjne przywiązane nie do jego całości, lecz do określonych części – nieglobalna fleksyjność

  7. Wyrażenie ma jednolite znaczenie – asumatryczność znaczenia

  8. Wyrażenie odznacza się intuicyjnie niewątpliwą obrazowością

  9. Z cechą obrazowości łączy się ekspresywność – w opozycji do neutralności

  10. Wyrażenie nie stanowi formalnie zakończonego zdania, jest funktorem, który dopiero wraz z innymi wyrażeniami tworzy zdanie

  11. Wyrażenie nie jest zdaniem zamkniętym w sensie logicznym, nie obejmuje referencji do określonego przedmiotu – taką referencję musi z nim powiązać dopiero konkretny użytkownik

  12. Wyrażenie nie jest produktem połączenia składników z klas wyrażeń przemiennie łączących się ze sobą i tworzących w ten sposób układy dwustronne – i ze względu na kształt i ze względu na właściwości funkcjonalne, znaczeniowe

Nie jest możliwym zdefiniowanie frazeologizmu za pomocą tylko jednej z zaobserwowanych właściwości – definicje takie są zbyt szerokie, zbyt wąskie, a czasem takie i takie jednocześnie. Każda zatem jednoparametrowa regulacja nazwy „frazeologia” prowadzi do wyodrębnienia klasy obejmującej mnóstwo materiału, którego preteoretycznie nie chcielibyśmy nazywać frazeologicznym. Nic dziwnego, że notorycznie mówiło się o frazeologii, mając na widoku różne cechy naraz i że podobne konstruowane były jej określenia. Możliwych kombinacji jest tu mnóstwo, ale większość ich znajduje się w jaskrawym dysonansie z celami rekonstrukcji pojęcia.

Bogusławski podaje kombinacje cech stwarzających lepsze możliwości przybliżenia skonstruowanego pojęcia frazeologii:

  1. Wielowyrazowość + asumaryczność znaczenia (odtwarzalność towarzyszy tu asumaryczności)

  2. Odtwarzalność + wielowyrazowość+ obrazowość

  3. Odtwarzalność + wielowyrazowość+ ekspresywność

  4. Wielowyrazowość + elementarna składnikowość (odtwarzalność jest narzucona automatycznie przez drugą z wymienionych cech)

Bogusławski uważa, że możliwość 2 i 3 czyni z frazeologii dział marginalny – wyrażeń obrazowych lub ekspresywnych może w języku nie być, nie może zaś zabraknąć wyrażeń neutralnych (wyrażenia ekspresywne powstają dopiero w kontekście z wyrażeniami neutralnymi)

Znacznie lepszą opcją jest możliwość 4, ponieważ decydując się na powiązanie terminu „frazeologia” z pojęciem „jednostki języka”, bo o nią chodzi tam, gdzie mówimy o „składnikowości elementarnej”, czynimy z problemu frazeologii po prostu centralną kwestię lingwistyczną.

Pojęcie „jednostki języka” jest bowiem konieczne i fundamentalne, ponieważ nie ma żadnych zewnętrznych wskaźników granic języka. Okazuje się, że istota badań nad frazeologią w ujęciu 4 polega na ustalaniu nietypowych jednostek języka. Można więc śmiało porzucić wymóg wielowyrazowości. Bogusławski jednak zauważa, że wyrażenia wielowyrazowe zajmą w badaniach nad jednostkami języka, tak czy inaczej, miejsce wyróżnione. Jest ich znacznie więcej niż jednostek jednowyrazowych.

Co nie jest frazeologizmem? - aforyzmy, przysłowia, porównania typu chudy jak szkapa


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Rozwijanie uzdolnień matematycznych w klasach początkowych - referat cz II, edukacja matematyczna z
referat cz.1, Administracja- wykłady
Referat cz.1, Administracja, prawo cywilne
Referat cz 1 romantyzm i Gericault
Dawna ksiazka drukowana - referat - geneza slowa Inkunabul cz 1, dawna książka drukowana
Ref. 13 cz. 2, IV ROK, MBJ referaty
Przygotowanie do stosowania wyrażeń dwumianowanych w praktyce cz II referat, edukacja matematyczna z
Dziady cz.III, referaty i materiały, polski
referat z resocjalizacji cz.2, RESOCJALIZACJA, Resocjalizacja
Referat Małgorzaty Ciesielskiej cz IV podsumowanie Książę Machiavellego
Referat o literaturze HiszpaSskiej cz 2
Biol kom cz 1
Systemy Baz Danych (cz 1 2)
cukry cz 2 st
wykłady NA TRD (7) 2013 F cz`
JĘCZMIEŃ ZWYCZAJNY cz 4

więcej podobnych podstron