Przedstawicielstwo – jedna osoba wykonuje czynność w imieniu drugiej; skutki prawne realizują się w sferze prawnej reprezentowanego; działanie za kogoś;
działanie w imieniu drugiej osoby
- wynika to ze stosunku ustawowego (choć nie zawsze on występuje), który uzasadnia przedstawicielstwo – gł. stosunki rodzinne spółek (KRiO)
- umowne stosunki – udzielenie upoważnienia – stosunek łączący strony, np. stosunek pracy, zlecenia (umowa zlecenia nie musi pociągać za sobą
przedstawicielstwa) – art. 734 § 2- pełnomocnik a zastępca pośredni
- pełnomocnik – działa w imieniu reprezentowanego
- zastępca pośredni - działa we własnym imieniu jak X i w jego sferze prawnej ziszczą się skutki, ale działa na cudzy rachunek
i na jego rachunek przenosi prawa lub zobowiązania są przenoszone; broker ubezpieczeniowy, komis (komitent i komisant)- kryje prawdziwego mocodawcy, na rachunek którego rzecz się dzieje
Stosunek podstawowy, np. pracy, zlecenia – to pełnomocnik ma obowiązek działania; tj. swoista forma upoważnienia
Zakazy: przebaczenie, testament, uznanie dziecka – tego nie można dokonać przez przedstawiciela
Posłaniec – ten, kto przenosi, np. Poczta Polska; on nie składa sam oświadczenia woli, tylko je przenosi to, co już jest gotowe
Pełnomocnik musi mieć co najmniej ograniczoną zdolność, nie musi mieć zdolności wymaganej dla dokonania danej czynności prawnej, bowiem ten wymóg dotyczy reprezentowanego; posłaniec nie musi mieć żadnej zdolności
Wymóg ujawnienia, w czyim imieniu się działa; nawet jak działamy w czyimś imieniu a tego nie ujawnimy to działamy de facto we włąsmym imeniu
Umocowanie ustawowe – przedstawicielstwo ustawowe
Umocowanie umowne – przedstawicielstwo umowne
Prokura – rodzaj pełnomocnictwa handlowego, udziela go ktoś, kto ma status przedsiębiorcy; obejmuje wszelkie czynności dotyczące przedsiębiorstwa;
art. 1091 (reguła), 1093 (zakres, ograniczenia uprawnień)
Przekroczenie kompetencji upoważnionego – odpowiedzialność odszkodowawcza; art. 103
Ochrona zaufania osoby trzeciej – art. 103; wyznaczenie terminu, ma ona pewne roszczenia
- gdy mocodawca nie potwierdzi umowy dla falsusa prokuratora – umowa upada, nie ma causy, jest zobowiązany do zwrotu
- roszczenie odszkodowawcze – brak umocowania lub przekroczenie jego zakresu
Zakaz czynności z samym sobą – art. 108 – do ogarnięcia samemu na egzamin (!)
- gdy reprezentuje obydwie strony – pełnomocnik i spółki A (np. zbywca) i spółki B (np. nabywca)
- gdy reprezentuje stronę A oraz występuje z drugiej strony jako np. prywatny nabywca nieruchomości
- wyjątki
- chyba że jest zgoda – wyraźnie ma wynikać z treści umowy; wyjątek: pełnomocnictwo musi się zgadzać na to
- nie ma zgody, jednak wyłączona jest możliwość naruszenia interesów mocodawcy
- art. 108 – analogia: jedna osoba działa jako organ osoby prawnej a z drugiej strony jako pełnomocnik
Art. 108 – skutek: naruszenie tego art. powoduje nieważność czynności prawnej
Art. 39 + 103 + 108 + sankcje (!) + wygaśnięcie (+ art. 105)
Formy + rodzaje pełnomocnictw przeczytać + kazusy z pełnomocnictwem ogólnym (wymóg, by było ono na piśmie – ad solemnitatem) + art. 103 – potwierdzenie umowy przez mocodawcę, w wyniku czego staje się ona skuteczna
Prokura
- znać zakres, zakres wyłączeń
- musi być wpisana do KRS lub ewidencji gospodarczej
- „pełnomocnik ogólny do przedsiębiorstwa”
- osoba prawna nie może być prokurentem, choć może być pełnomocnikiem
- ograniczona tylko tak, jak to ustawa przewiduje
- gdy prokurenta ograniczymy, to nie ma to skutków na zewnątrz
- prokurenta możemy ograniczyć, gdy ustanowimy go na oddział lub poprzez łączenie (udzielenie prokury kilku osobom łącznie)
Pełnomocnictwo rodzajowe – do wszystkich czynności danego rodzaju, np. zawierania umów najmu, kredytowych, otwierania rachunków bieżących
Przedawnienie roszczeń
- do ogarnięcia:
- różnica terminów zawitych a terminów przedawnienia
- przyczyny zawieszenia i przerwania biegu przedawnienia
- roszczenia podlegające przedawnieniu
- art. 123 – przyczyny przedawnienia (!) + art. 118 – terminy przedawnienia
- przedawnieniu ulegają tylko roszczenia majątkowe, choć i nie wszystkie z nich – roszczenie o zniesienie współwłasności rzeczy (art. 220), windykacyjne
i negatoryjne jeżeli dot. nieruchomości (art. 223), o dział spadku (gdyż występuje w związku z art. 220), o podział majtku wspólnego małżonków (art. 46 KRiO)
- coś `wygasa` - termin zawity
- `nie można dochodzić` - termin zawity – wtedy wygasają roszczenia
- roszczenie niemajątkowe mogą być ograniczone terminem zawitym
- przedawnione roszczenie nie wygasa a przekształca się w roszczenie naturalne, niezupełne – nie można go skutecznie dochodzić w drodze przymusu państwowego
- przedawnionych roszczeń nie można dochodzić skutecznie
- przykłady terminów zawitych – przy ochronie posiadania, np. art. 334 § 2 – ochrona posesoryjna