1. Normatywne ujęcie rodziny (wg k.r.o.)

Określenie „rodzina” jest pojęciem wieloznacznym. W potocznym rozumieniu - wspólnota składająca się z osób spokrewnionych, spowinowaconych, a nawet przynależnych tylko do gospodarstwa domowego (małżonkowie, dzieci, dziadkowie, rodzeństwo, wnuki, krewni, coraz częściej także konkubinat). Wg socjologów: wspólnota złożona z rodziców i dzieci (rodzina mała, nuklearna; może być pełna-oboje rodziców albo niepełna- np. matka z dzieckiem) albo dodatkowo jeszcze inne osoby (rodzina duża, wielopokoleniowa).

[Ustawa z 1959 o zwalczaniu alkoholizmu: zaliczała do rodziny powinowatych, pupila i jego prawnego opiekuna, a nawet rozwiedzionych już małżonków. Ordynacja podatkowa: podatnik + jego zstępni, wstępni, rodzeństwo, małżonkowie zstępnych, przysposobiony lub konkubina. Ustawa o pomocy społecznej z 2004: osoby spokrewnione lub niespokrewnione pozostające w faktycznym związku, wspólnie zamieszkujące i gospodarujące.

O treści normatywnego pojęcia „rodzina” przesądzają cele doraźne ustawodawcy . Możliwe jest analizowanie tego pojęcia na wielu płaszczyznach, np. socjologicznej (formy społeczne) lub psychologicznej (ważne więzy emocjonalne).]

W KRO nie ma legalnej definicji rodziny. Można ją zrekonstruować pośrednio na podstawie przepisów, z których jednoznacznie wynika jakie znaczenie nadał temu pojęciu ustawodawca- mowa jest o dobru rodziny założonej przez małżeństwo.

Rodzinę tworzą już sami małżonkowie, jest to więc sformalizowana wspólnota oparta na związku małżeńskim (konkubinat więc w tym znaczeniu rodziną nie jest). W skład rodziny zalicza się też dzieci małżonków (naturalne i przysposobione), pasierbowie także (wtedy rodzina zrekonstruowana), mała, tylko dwupokoleniowa rodzina.

Dzieci są członkami swojej rodziny przez cały czas wspólnego zamieszkiwania z rodzicami, także po osiągnięciu pełnoletniości, chyba, że zawrą małżeństwo (wtedy tworzą nową, własną rodzinę). Naturalne lub sztuczne zmniejszenie się składu rodziny zmienia ją w rodzinę niepełną.

2. Pokrewieństwo i powinowactwo ( czasem na egzaminie, przeważnie na poprawce)

Pokrewieństwo oznacza istnienie między danymi osobami więzi genetycznych, wynikających albo z faktu pochodzenia jednej osoby od drugiej bezpośrednio (syna od ojca) lub pośrednio (wnuk od dziadka). Albo też z tego powodu, że posiadają co najmniej jednego wspólnego przodka (rodzeństwo). Pokrewieństwo może być w linii prostej lub bocznej. W linii prostej wyróżnia się wstępnych (wszyscy krewni, od których dana osobo pochodzi bezpośrednio lub pośrednio) i zstępnych (ci, którzy pochodzą pośrednio lub bezpośrednio od niej). Bliskość pokrewieństwa mierzy się stopniami, decyduje o nich liczba urodzin niezbędnych do powstania pokrewieństwa między danymi osobami. W linii prostej nie uwzględnia się przy liczeniu urodzenia pierwszej osoby, która występuje w badanej parze jako wstępny, np. babcia jest spokrewniona z wnuczką w drugim stopniu, bo liczy się urodzenie córki/syna i wnuczki. W linii bocznej pomija się fakt urodzenia się najbliższego wspólnego przodka osób, dla których się ustala stopień.

Pokrewieństwo w sensie biologicznym jest zjawiskiem obiektywnym (przekazanie materiału genetycznego). Same więzi genetyczne nie mają normatywnego znaczenia ta długo, dopóki nie zostaną prawnie potwierdzone. Np. przysposobienie- prawne skutki ustawodawca łączy ze sztucznym węzłem adopcji, zrywając więzi z naturalnymi krewnymi dziecka.

Powinowactwo jest wyłącznie formalnoprawnym stosunkiem, jego podstawę stanowią więzi między każdym z małżonków a osobami bliskimi współmałżonka. Powstaje ono z chwilą zawarcia małżeństwa i łączy małżonka ze wszystkimi krewnymi drugiego małżonka. Powinowactwo trwa nawet jak ustanie węzeł małżeński, także po rozwodzie (tu krytyka), ustaje na skutek unieważnienia małżeństwa. Wyróżnia się linie (proste i boczne) i stopnie- stopień spokrewnienia określonej osoby z jednym małżonkiem będzie identyczny w stosunku do jego współmałżonka. Powinowactwo nie spełnia w prawie rodzinnym aż tak dużej roli jak pokrewieństwo, aczkolwiek w linii prostej stanowi przeszkodę do zawarcie małżeństwa, albo np. ojczym i pasierb mogą być zobowiązani alimentacyjnie wobec siebie. W niektórych przypadkach powinowactwo stanowi podstawę do wyłączenia sędziego lub pracownika organu

3. Obowiązek współdziałania dla dobra rodziny, art. 23 (co do tego pytania to ponoć wystarcza to co prezentacji jest)

* pierwszy ze skutków niezależnych od ustroju („podstawowych”)

* jak już wspomniałem – najbardziej ogólny i podstawowy charakter

- dlatego mówi się, że inne obowiązki z niego wynikają, są jego uszczegółowieniem

- nie da się w pełni opisać jego przejawów

- a więc współdziałanie i współdecydowanie przez małżonków o ich działaniach dla realizacji celu, jakim jest dobro rodziny

* mówi się, że ma charakter majątkowy, ale wydaje się, że nie da się wyłączyć sfery niemajątkowej z pojęcia „dobra rodziny”

- tu przypominam, że istotne jest ustalenie pojęcia rodziny

- chodzi o model małej rodziny

- a więc obowiązek nie oznacza konieczności dbania o rodziców czy teściów – o ile oczywiście nie wynika to z innych regulacji

* jest sporne, czy można z niego i tylko niego wyprowadzać konkretne roszczenia np. o zapłatę czy wydanie rzeczy do korzystania

- raczej nie

- ponadto mimo tego obowiązku jego naruszenie przez np. zawarcie umowy nie powoduje jej nieważności

- a więc umowa niekorzystna dla rodziny będzie ważna, ale będzie naruszeniem obowiązku małżonka

wykonywanie tego obowiązku może być brane pod uwagę m.in. przy orzekaniu o winie przy rozwodzie.

4. Przymusowa realizacja obowiązku (prawie zawsze na egzaminie, art 27 i 28 + należności na rzecz małżonka)

27 KRO: „Oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym.”

Potrzeby - zindywidualizowane (np. odzież) i zaspokajane wspólnie (np. energia).

Rodzina - wszyscy jej członkowie (małżonkowie, ich dzieci, wg niektórych również pasierbowie).

Zaspokajanie - 1. świadczenia materialne (zarobki, majątek; typ dare), 2. starania o wychowanie dzieci i praca w gospodarstwie (typ facere). Obejmuje to klasyczne obowiązki alimentacyjne wewnątrz rodziny, których granice są naturalnie zatarte a ich realizacja jest zwykle połączona (tj dochodów nie dzieli się na części, lecz gromadzi we wspólnym „funduszu” i z niego realizuje potrzeby wspólnoty). Zakres obowiązku wyznaczają nie tylko faktyczne dochody, ale też ich potencjalna wielkość -oraz- potrzeby uprawnionego (zależne od wieku, stanu zdrowia itp.) -oraz- uwzględnienie zasady równej stopy życiowej wszystkich członków rodziny.

Przymusowa realizacja obowiązku - możliwe wobec materialnych ciężarów; starania o wychowanie i praca w gospodarstwie to obowiązki naturalne, nie do wymuszenia przez organy państwowe.

- nakazanie wypłacenia wynagrodzenia za pracę do rąk współmałżonka -

28 KRO: „§ 1. Jeżeli jeden z małżonków pozostających we wspólnym pożyciu [choćby wspólne zamieszkiwanie] nie spełnia ciążącego na nim obowiązku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, sąd [rejonowy; postępowanie nieprocesowe; wniosek jednego z małżonków] może nakazać, ażeby wynagrodzenie za pracę lub inne należności przypadające temu małżonkowi były w całości lub w części wypłacane do rąk drugiego małżonka.  

§ 2. Nakaz, o którym mowa w paragrafie poprzedzającym, zachowuje moc mimo ustania po jego wydaniu wspólnego pożycia małżonków. Sąd może jednak na wniosek każdego z małżonków nakaz ten zmienić albo uchylić.”

- zasądzenie stosownej renty - w razie separacji; małżonków nadal obowiązuje 27 KRO - na jego podstawie można wytoczyć powództwo o zasądzenie renty na utrzymanie rodziny pozostającej we wspólnym gosp. domowym; powództwo zostanie oddalone tylko, gdy małżonkowie nie maja dzieci, a powód posiada środki utrzymania nie mniejsze niż pozwany.

- uzupełniający obowiązek dziecka - 91 KRO: „§ 1. Dziecko, które ma dochody z własnej pracy, powinno przyczyniać się do pokrywania kosztów utrzymania rodziny, jeżeli mieszka u rodziców. § 2. Dziecko, które pozostaje na utrzymaniu rodziców i mieszka u nich, jest obowiązane pomagać im we wspólnym gospodarstwie.”

- zasada równej stopy życiowej wszystkich członków rodziny nuklearnej - przyjmowana właśnie na podstawie 27 i 91 KR

5. Charakter prawny wspólności

31 KRO: „§ 1. Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa [kodeksowa]) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.”

We wspólności ustawowej występują trzy masy majątkowe: majątek wspólny, majątek osobisty męża i majątek osobisty żony. {wykład: Składniki majątku wspólnego są wspólne dla obu małżonków: współuprawnienie. Majątek wspólny nie ma osobowości ani podmiotowości prawnej. Nie ma działania w imieniu wspólności. Małżonkowie nie są swoimi przedstawicielami mimo pozostawania we wspólności.} Majątek wspólny obejmuje aktywa, nabyte zarówno przez jednego małżonka lub wspólnie, niezależnie od sposobu nabycia {wykład: także przy wyrządzeniu szkody, niezależnie od wiedzy i woli drugiego małżonka; jeśli wydarzenie trwa w czasie, np. zasiedzenie, decyduje ostatni moment, gdy wydarzenie się „spełnia”}, z wyłączeniem rozwiązań szczegółowych w 33 KRO („Do majątku osobistego każdego z małżonków należą...”) i 34 KRO („Przedmioty zwykłego urządzenia domowego... użytku obojga... wspólnością ustawową także… przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił.”). Ogólną formułę uzupełniają też inne przepisy, m.in.:

- 31 KRO: „§ 2. Do majątku wspólnego należą w szczególności:  

1) pobrane [już pobrane, czyli nie wierzytelność o wypłacenie] wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków,  

2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków,

- a contrario z 33 pkt2 KRO - przedmioty majątkowe nabyte przez jednego małżonka w drodze dziedziczenia, zapisu, darowizny z dokonanym przez spadkodawcę/darczyńcę zastrzeżeniem, że mają stanowić przedmiot majątku wspólnego obu stron.

- 34 KRO: „Przedmioty zwykłego urządzenia domowego służące do użytku obojga małżonków są objęte wspólnością ustawową także w wypadku, gdy zostały nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił.”

- 33 pkt 6 KRO - „... nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość,”, ponieważ to surogat za utracone wynagrodzenie za pracę lub inne dochody poszkodowanego małżonka, a wg 31§2 te są w majątku wspólnym.

- korzyści uzyskane przez jednego z małżonków z przysługujących mu praw autorskich i pokrewnych, p. własności przemysłowej oraz innych p. twórcy (41§2 i 3 KRO w związku z 33 pkt9 KRO (wskazane tam są tylko „prawa” a nie „korzyści z praw”).

Charakter prawny wspólności:

1. łączny charakter wspólności,

2. nie można żądać podziału majątku w trakcie trwania wspólności,

3. nie można rozporządzać udziałem w majątku wspólnym ani zobowiązywać się do tego,

4. wierzyciel nie może żądać zaspokojenia z udziału w majątku wspólnym,

5. nie ma określenia udziału małżonka w majątku wspólnym,

6. prawne, a nie gospodarcze wyróżnienie majątkowe wyróżnienie majątku wspólnego.

Dla istnienia małżeńskiej wspólności majątku niezbędne są: więź małżeństwa oraz przyjęty umownie (przez małżonków) lub narzucony prawem ustrój wspólności. Zakres majątku oraz stopień budowania go przez małżonków jest dynamiczny, stąd nie można ustalić udziałów w majątku wspólnym (niektórzy autorzy, że wspólność ustawowa jest wspólnością bezudziałową). | Skutki normatywne wg 35 KRO („W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.”) i z takiego hipotetycznego udziału nie może żądać zaspokojenia wierzyciel małżonka (42 KRO: „Wierzyciel małżonka nie może w czasie trwania wspólności ustawowej żądać zaspokojenia z udziału, który w razie ustania wspólności przypadnie temu małżonkowi w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku”).

6. Mechanizm nabycia prawa do majątku wspólnego (skład majątku wspólnego lub osobistego) - art 31 par 1

7. Piecza rodziców nad majątkiem dziecka(przedstawicielstwo ustawowe)

Piecza nad majątkiem dziecka obejmuje zarówno pasywa jak i aktywa. Jej wykonywanie ma postać zarządu, a jego normalny zakres nie może być przekroczony bez zgody sądu. Zarządowi nie podlegają jednak:

a) zarobek dziecka

b) przedmioty oddane mu do swobodnego użytku

c) przedmioty przypadające dziecku z tytułu darowizny lub testamentu, jeżeli zastrzeżenie takie wynika z powyższej czynności prawnej.

Czysty dochód z majątku dziecka powinien być przede wszystkim obracany na utrzymanie i wychowanie dziecka, oraz jego rodzeństwa, które wychowuje się razem z nim, a dopiero nadwyżka na inne uzasadnione potrzeby rodziny.

Sąd może nakazać rodzicom sporządzenie inwentarza majątku dziecka i zażądać przedstawienia go sądowi, zwłaszcza gdy zachodzą poważne zmiany w jego stanie. Ponadto w uzasadnionych przypadkach sąd może ustalić górną granicę wartości rozporządzeń majątkiem.

Po ustaniu zarządu rodzice są zobowiązani oddać dziecku lub jego ustawowemu przedstawicielowi cały jego majątek. Na żądanie dziecka lub jego przedstawiciela ustawowego (do roku od upływu zarządu) rodzice muszą złożyć rachunek z zarządu wyłączając jednak dochody pobrane z majątku dziecka w czasie wykonywania władzy rodzicielskiej.

8. Skutki orzeczenia separacji.

Ogólnie rzecz biorąc separacja jest bardzo zbliżona do rozwodu jako instytucja. W związku z tym mamy jako podstawę art. 614§1 k.r.o. który mówi o tym, orzeczenie separacji ma takie skutki jak rozwód, chyba że ustawa twierdzi inaczej. Niektóre rzeczy mimo to uregulowano odrębnie.

- Zakres orzekania jest taki jak przy rozwodzie (patrz art. 61³§1): wina małżonków (z wyj. Art 61³§2) , władza rodzicielska, kontakty z małoletnimi, alimentowanie dzieci, dostarczanie środków utrzymania współmałżonkowi, kwestie mieszkaniowe czy też zmiana poprzednich orzeczeń (np. art 106 i 113 k.r.o.).

Jest też kilka szczegółowych unormowań oddzielnych dla separacji w stosunku do rozwodu (choć podobnych w treści):

-art 62§1 – nie można domniemywać, że dziecko urodzone po upływie 300 dni od separacji pochodzi od ojca.

- Obowiązek dostarczania środków utrzymania separowanemu współmałżonkowi dalej wyprzedza alimenty krewnych jak to przewiduje art. 130

- art 935¹ k.c. wyklucza separowanego małżonka z dziedziczenia ustawowego.

- Również na podstawie art. 940 k.c. można wykluczyć małżonka ze spadku jeżeli zmarły jeszcze za życia wystąpił o orzeczenie separacji które było zasadne.

-Ważna jest również norma zawarta w art 54§1 wprowadzająca przymusową rozdzielność majątkową u separowanych małżonków. Nie mogą oni w żaden sposób wykluczyć tego skutku, co krytykuje Strzebinczyk, jako mało elastyczne.

- Unormowania różniące skutki separacji od rozwodu:

- Zakaz zawierania małżeństwa (zgodnie z art.614§2)

- Zakaz powrotu do poprzedniego nazwiska przy użyciu art. 59. k.r.o. (zgodnie z art.614§5 k.r.o.)

- Obowiązek wzajemnej pomocy jeżeli wymagają tego względy słuszności (zgodnie z art.614§3 k.r.o.)

- Wyłączenie stosowania art 60§3 k.r.o., przy pozostawieniu w mocy pozostałych przepisów tego artykułu. Innymi słowy, przy separacji obowiązek zapewnienia środków utrzymania nie wygasa. (Ani przez małżeństwo, ani po upływie 5 lat przy niewinności rozkładu pożycia)(art.614§4 k.r.o.)

Wpływ separacji na inne uprawnienia i obowiązki:

- Separowani nie mogą dokonać wspólnej adopcji, ani wspólnie być rodzicami zastępczymi lub opiekunami.

- Przysposobienie dziecka przez jednego z nich nie wymaga zgody drugiego.

- Wyłącza stosowanie wspomnianych wyżej art. 923 i 939 k.c (korzystanie z mieszkania i zapis naddziałowy) oraz roszczeń o zachowek na podst. 991 k.c.

- od momentu orzeczenia separacji przestaje działać zawieszenie biegu terminu przedawnienia roszczeń pomiedzy separowanymi ( patrz art 121 pkt 3 k.c.).

- Sąd przekazuje orzeczenie o separacji do USC, które ma obowiązek umieścić o niej wzmiankę w akcie małżeństwa.

9. Cywilnoprawne skutki naruszenia bigamii przy zawarciu małżeństwa.

Problem bigamii uregulowany jest w artykule 13 KRO, który stanowi, że: „nie może zawrzeć małżeństwa, kto już pozostaje w związku małżeńskim. Jest to zakaz bezwzględny, ponieważ nie jest usuwalny przez wydanie stosownego zezwolenia ze strony sądu. Małżeństwo jest skutecznie zawarte, ale podlega unieważnieniu, jeżeli zostanie wykazane, że przed zawarciem małżeństwa jeden z małżonków pozostawał w związku małżeńskim, który nie ustał albo nie został unieważniony. Ta konwalidacja, zawarta w art. 13 p. 3 jednak nie następuje, gdy „ustanie tego małżeństwa nastąpiło przez śmierć osoby, która zawarła ponowne małżeństwo pozostając w poprzednio zawartym związku małżeńskim”. Unieważnienia małżeństwa bigamicznego może żądać każdy, kto ma w tym interes prawny (legitymacja czynna rozszerzona) – oboje małżonkowie, prokurator i każdy, kto wykaże w tym interes, czyli np. były małżonek bigamisty.
Problematyka bigamii jest również uregulowana w gałęzi prawa karnego. Monogamia jako pożądany stan jest chroniona na podstawie art. 206 kodeksu karnego, który stanowi, że: „kto zawiera małżeństwo, pomimo że pozostaje w związku małżeńskim podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”. Konwalidacja przewidziana na podstawie art. 13 p.3 KRO nie eliminuje fakty popełnienia przestępstwa, może jedynie być potraktowana jako okoliczność łagodząca.

10. Wplyw wad oświadczenia woli na zawarcie małżeństwa

Zawarcie małżeństwa mimo istniejących zakazów, w poszczególnych przypadkach nie musi zawsze prowadzić do jego unieważnienia. Bowiem przynajmniej niektóre ze związków małżeńskich zawartych wbrew zakazowi mogą być pozbawione cechy wzruszalności. Stan ten określa się jednomyślnie mianem konwalidacji. Generalnie należy stwierdzić, że mechanizm konwalidacji wadliwie zawartych małżeństw działa identycznie w każdym dopuszczonym przez ustawodawcę przypadku. Małżeństwa takiego nie można już unieważnić, jeśli wcześniej ustała okoliczność stanowiąca podstawę ustanowienia zakazu. Ma to miejsce w przypadku:
a) Uchylenia całkowitego ubezwłasnowolnienia w momencie uprawomocnienia się orzeczenia uchylającego to ubezwłasnowolnienie (art. 11 p.3)
b) Ustania choroby psychicznej (art. 12 p. 3) stwierdzony przez biegłych
c) Ustanie stosunku prawnego pokrewieństwa w ramach adopcji poprzez prawomocne orzeczenie sądu rozwiązujące przysposobienie
d) Osiągnięcia przez małżonka wymaganego wieku przed wytoczeniem powództwa
e) Zajście przez kobietę w ciążę – przez czas ciąży jej mąż nie może żądać unieważnienia małżeństwa (mimo, że nie osiągnęła ona przypisanego wieku)
f) Ustanie (śmierć albo rozwód), unieważnienie lub ustalenie nieistnienia wcześniej zawartego małżeństwa konwaliduje związek zawarty jako bigamiczny.

11. Przymusowy ustrój majątkowy

* Ustrój przymusowy występuje w sytuacji, gdy przepis wskazuje, że w razie wystąpienia danego zdarzenia małżonków obowiązuje dany ustrój – wtedy wola małżonków nie ma znaczenia

* występuje w sytuacjach uregulowanych w art. 52 – 54

* od strony treści: zawsze jest to rozdzielność

* Kwestie terminologiczne:

- Przed zmianą kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dokonaną ustawą  z dnia 17 czerwca 2004 r. określenie „przymusowy ustrój majątkowy” było używane tylko w doktrynie

- obecnie jest już to pojęcie ustawowe

- dawniej ustawa (art. 52 k.r.o.) stanowiła o „zniesieniu wspólności” przez sąd

w innych aktach prawnych niż k.r.o., np. w  art. 680 ¹   § 2 k.c., nadal znajduje się zwrot „zniesienie wspólności majątkowej” i trzeba przez niego rozumieć „ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej”

* przyczyny powstania ustroju przymusowego:

- ustanowienie rozdzielności majątkowej przez sąd (art. 52 § 1 i 1a k.r.o.)

- ubezwłasnowolnienie jednego z małżonków art. 53 § 1 k.r.o.

- ogłoszenie upadłości jednego z małżonków art. 53 § 1 k.r.o.

- orzeczenie separacji ( art. 54 § 1 k.r.o.)

12. Przymusowy obowiązek przyczyniania sie do zaspokajania potrzeb rodziny

* zaspokajanie potrzeb rodziny

* wynika z obowiązku z art. 23 i jest jego konkretyzacją

* ustawodawca wskazuje 2 postaci wykonywania obowiązku:

- osobiste starania

- lub świadczenia materialne, przede wszystkim pieniądze

- to zaspokajanie wcale nie musi się odbywać za pomocą majątku wspólnego, jest to co innego niż np. zarząd majątkiem wspólnym

- przypominam, że nawet jeśli jest ustrój rozdzielności majątkowej, to małżonek musi zaspokajać potrzeby rodziny

* „potrzeby rodziny” – a więc czyje potrzeby? pojęcie rodziny

- przypomnienie: „mała rodzina”

- a więc potrzeby małżonków oraz ich dzieci, dopóki z nimi mieszkają

- a już nie np. rodziców jednego z małżonków, nawet jeśli małżonkowie u niego mieszkają

13. Zasada samodzielności zarządu majątkiem wspólnym i wyjątki od niej