Psychologia rozwoju, 14.03.13r.
Okres prenatalny
Rozwój dziecka zaczyna się już od momentu połączenia komórek płciowych rodziców. Im wcześniej etap rozwoju, tym bardziej burzliwego tempo zmian.
W wyniku tych zmian w ciągu 9 miesięcy z 1 zapłodnionej komórki powstaje wysoko wyspecjalizowany organizm, którego sam mózg składa się z 12 miliardów komórek, pomiędzy którymi istnieją miliony połączeń
Niewątpliwym cudem natury jest fakt, że cały zapis wszystkich cech naszego organizmu, dot. budowy ciała i funkcjonowania każdej komórki naszego ciała, wyglądu zewnętrznego, zdolności, temperamentu, predyspozycji, osobowościowych oraz podatności na choroby mieści się z zaledwie dwóch komórkach:
Komórce jajowej wielkości 0, 15 mm i o wadze 1 milionowej części grama
Plemniku wielkości ,03 mm i o wadze 90 tysięcy razy mniejszej od wagi komórki jajowej.
Cały rozwój dziecka przed narodzeniem wskazuje, że jest to proces celowych zmian, które są zaprogramowane genetycznie, ale które są również zależne od wpływów wewnętrznych i zewn. wobec organizmu matki. Im wcześniej etap rozwoju , tym bardziej intensywnie tempo przemian i tym samym większa wrażliwość na negatywne czynniki.
Fazy rozwoju prenatalnego
Faza jajowa- trwa od momentu zapłodnienia do końca 2 tygodnia ciąży. Dokonuje się wówczas wielokrotny podział zapłodnionej komórki jajowej, wędrówka zapłodnionej komórki, zagnieżdżenia się jej w macicy.
Faza embrionalna- od 3 do 8 tygodnia. Powstają organy i narządy . Pod koniec tego okresu embrion przybiera kształt postaci ludzkiej miniaturowych rozmiarów.
Płodowa- trwa od 9 tygodnia do momentu narodzin dziecka. Następuje dalszy rozwój już istniejących części ciała, wzrost i przybiera na wadze. Dziecko stopniowo szykuje się do życia poza lonem matki.
I trymest
Pierwsze trzy miesiące życia dziecka to okres najbardziej intensywnego rozwoju. Z zapłodnionej komórki jajowej powstanie istota , która przypomina wyglądem miniaturowego człowieka, ma wszystkie podstawowe narządy wewnętrzne.
1 miesiąc- okres szybkich podziałów zapłodnionej komórki i jej wędrówka wzdłuż do macicy. Tym czasie zarodek ludzki podwaja swoją wielkość każdego dnia, czyli po upływie pierwszego miesiąca jest 10 tysięcy razy większy niż był na samym początku. Powstają zawiązki poszczególnych układów:
13 dnia - zawiązki ukł nerwowego
Pomiędzy 19 a21 dniem powstaje rdzeń kręgowy
20 dnia powstają zawiązki mózgu
21 dzień- kształtuje się serce
4 tydzień- powstają związki pozostałych układów: nerek, wątroby, trzustki, żołądka, tchawicy, płuc, kończyn, części twarzy, pierwsze 40 par mięśni.
Po 1 mc zarodek ma 0,5 cm i składa się z kilku mln komórek.
2 miesąc
Rozpoczęło się formowanie kości
Są ukształtowane wszystkie narządy wewnętrzne zajmują właściwe miejsce
Narządy podejmują swoje funkcje( mózg wysyła impulsy itp.)
Jest już ukształtowana waz dziecka
W buz są już zawiązki zębów mlecznych
Porusza kończynami, są już widoczne łokcie kolana oraz kciuk
Zarysy linii papilarnych
Kończąc 2 mc dziecko mierzy ok. 3 cm (powiększyło swoje rozmiary 40 tys razy ) a waży 10gram ( waga wzrosła 50 razy)
3 miesiąc
Niektóre części ciała reagują na dotyk
Twarz przybiera proporcje dziecięce
Ukształtowane są zasadnicze części mózgu
Szczególnie aktywnie rozwija się aktywność ruchowa. Dziecko już potrafi:
Ruszać palcami
Obracać stopą, dłońmi, głową
Otwierać i zamykać usta
Kołysze biodrami
Ściąga brwi i grymasi mięśniami twarzy
Zgina i prostuje ręce i nogi
Waży ok 25- 30 g i mierzy 7-10 cm
Odczucia matki:
Matka w 1 miesiącu najczęściej nie jest świadoma, że jest w ciąży.
W 2 i 3 m-cu u 75% kobiet występują tzw. „ dolegliwości pierwszego okresu ciąży.”- nudności, mdłości, wymioty, bóle i zawroty głowy, skoki temperatury wahania nastroju.
II trymestr
Jest to okres, gdy dziecko rośnie i przybywa na wadze Pojawiają się przejawy życia psychicznego.
4 miesiąc
Obserwuje się, iż dziecko połyka wody płodowe i jest wrażliwe na ich smak ( lub słodkie, grymasi gdy są kwaśne)
Połykanie wód płodowych służy ćwiczeniu mięśni, które będą po urodzeniu potrzebne do:
Przyjmowania pokarmów,
Oddychania;
Wydawania dźwięków.
Cała powierzchnia ciała dziecka jest wrażliwa na dotyk- z wyjątkiem boków i czubka głowy. Te części ciała dziecka są najbardziej narażone na ucisk w czasie porodu, więc pozostają niewrażliwe.
Dziecko nie leży spokojnie w łonie matki, lecz często się obraca, przekręca, zmienia pozycje. Balansowanie w wodach płodowych pozwala ćwiczyć zmysł równowagi.
Dynamicznie dojrzewa mózg dziecka. ( tworzy się cała masa połączeń w mózgu, odbiera np. smaki)
5 miesiąc
Dziecko zaczyna reagować na nagłe i intensywne zmiany zachodzące w otoczeniu matki. Zmiany te dotyczą:
Temperatury
Dźwięku
Oświetlenia
W tych sytuacjach dziecko reaguje zwiększeniem ruchliwości, zmianą pozycji ciała, przyspieszeniem akcji serca, odwróceniem głowy.
6 miesiąc
Proporcje ciała zbliżone do tych, które będzie miało po urodzeniu. Można zaobserwować, że dziecko ssie palec. W okresie snu dziecka pojawia się faza REM- faza marzeń sennych (pogrążenie się w marzeniach, wspomnieniach).
Dziecko nabywa już pewnych przyzwyczajeń. Uczy się rytmu naprzemiennej akywności: okresy snu, jedzenia, ruchu i odpoczynku. Kończąc 6 mc osiąga ok 35 cm długości, waży 50-90 dag.
Cykle aktywności mogą trwać nawet 45 minut.
Odczucia matki:
W 4 mc matka zaczyna odczuwać ruchy dziecka.
Od 5 miesiąca matka wyraźnie odczuwa co robi maluch: kopie, przeciąga się, energiczne szuka odpowiedniej pozycji, ma czkawkę, śpi
Jest to najprzyjemniejszy okres ciąży. Minęły już pierwsze objawy ciążowe. Większość kobiet rozkwita, mają dużo energii, zadowolenia.
III trymestr
W tym okresie najbardziej widoczną zmianą jest przybieranie dziecka na wadze. Pod koniec 9 mc mierzy 50-60 cm i waży średnio 3 kg.
Układ nerwowy dziecka intensywnie się doskonali, powstają ośrodki nerwowe dla poszczególnych zmysłów.
Dziecko odczuwa już ból ( wcześniaki na silne negatywne bodźce…
Następuje utrwalenie się rytmiczności w zakresie snu dziecka.
Dziecko ma coraz mniej przestrzeni, żeby się ruszać, na miejsce aktywności ruchowej pjawia się aktywność kory mózgowej./
Dziecko jest bardzo wrażliwe na dźwięki.
Zauważalne są różnice indywidualne w osobowościach dziecka- intensywność i rodzaj aktywności dziecka w tym czasie pozwala na przewidywanie, z pewną dozą prawdopodobieństwa, jego ruchliwości po urodzeniu.
Dziecko towarzyszy mamie w jej odczuwaniu emocji i współprzeżywa razem z nią.
Dziecko pamięta z okresu prenatalnego:
Bicie serca mamy
Głos mamy
muzykę często słuchaną przez mamę,
rytm chodzenia mamy