T: Układ pokarmowy

1. Przełyk

2. Żołądek

• łączy się z dwunastnicą, a ta w jelito kręte i jelit czcze

1. Jelito grube

• za pomocą zastawki krętniczo – kątniczej łączy się z jelitem cienkim. Uniemożliwia to efekt cofania się pokarmu.

• cześć wstępują jelita, = kątnica, = jelito ślepe -> tutaj jest wyrostek

• okrężnica

• poprzecznica

• zagięcie lewe

• jelito esowate, = esica

• odbytnica (górna część to bańka odbytu)

1. Ściana brzucha

• skóra

• warstwa podskórna

• powieź skórna

• powierzchnia brzucha

• mięśnie i rozcięgna

• powięź poprzeczna

• otrzewna ścienna

1. Okolice brzucha (Regiones abdominales)

1. …..

2. ….

3. ….

1. Lokalizacja kwadranty

1. kwadrant górny prawy

   • prawy płat wątroby

   • pęcherzyk żółciowy

   • nerka prawa

   • nadnercze prawe

   • zagięcie prawe okrężnicy

   • górna część dwunastnicy

   • głowa trzustki

2. kwadrant lew

   • lewy płat wątroby

   • większość żołądka

   • śledziona

   • lewa nerka

   • lewa nadnercze

   • poprzecznica

3. dolny prawy

   • część wstępująca okrężnicy

   • jelito ślepe

   • wyrostek robaczkowy

   • jelito kręte

4. dolny prawy

   • część zstępująca okrężnicy

   • kątnica

1. Otrzewna (peritoneum)

• więzadło pępkowe pośrodkowe, boczne

• naczynia nadbrzuszne dolne

• zaotrzewnowa pierwotna: nerki, nadnercza, brzuszna część moczowodów

• zaotrzewnowa wtórna: część zstępująca pozioma, część wstępująca dwunastnicy, trzustka, okrężnica wstępująca i zstępująca, kątnica przytwierdzona, odcinek trzustki przewodu żółciowego, aorta brzuszna, żyła główna dolna, żyły lędźwiowe wstępujące, część wrot wątroby

1. Pień trzewny (truncus celiacus)

• gałęzie trzewne nieparzyste:

  • na wysokości pierwszego trzonu kręgu lędźwiowego (L1) znajdują się:

    • tętnica żołądkowa lewa

    • tętnica śledzionowa

    • tętnica wątrobowa wspólna

  • tętnica krezkowa górna

    • poniżej pnia trzewnego L1

    • koniec jako tętnica krętniczo – okrężnicza

    • gałęzie:

      • tętnica trzustkowo – dwunastnicza dolna, przednia i tylna

    • żyła trzustkowo – dwunastnicza górna (oplatają głowę trzustki)

  • tętnica krezkowa dolna

    • L3 (na poziomie trzeciego trzonu kręgu lędźwiowego), pozaotrzewnowo, lewa strona aorty

    • gałęzie:

      • tętnica okrężnica lewa

      • tętnice okrężnicy esowatej

      • tętnica odbytnicza górna

1. Podniebienie twarde(z przodu) i miękkie (z tyłu)

• łuki podniebienne

  • przedni podniebienno – językowy

  • migdałek podniebienny

  • tylny podniebienno - gardłowy

• dno jamy ustnej

  • mięśnie żuchwowo – gnykowe , = przepona jamy ustnej

  • wędzidełko podjęzykowe – przytwierdza język do jamy ustanej

• zawartość jamy ustnej

  • pierścień gardłowy Waldeyera

  • migdałki

  • grudki chłonne

  • pasy boczne tworzące fałdy trąbkowo – gardłowe

• jama ustna właściwa:

  • aparat mowy służący do rozdrabiania pokarmu

  • dwa pokolenia uzębienia

    • mleczne (20 zębów)

    • stałe (32 zęby)

    • zęby umocowane za pomocą więzozrostu

• język

  • kubki smakowe (brodawki):

    • grzybowate (na całej powierzchni języka)

    • okolone (największe)

    • liściaste

    • stożkowate (rozciera pokarm) –mechaniczna brodawka

    • nitkowate (rozciera pokarm) – mechaniczna brodawka

• ślinianki:

  • przyuszne

    • największa

    • trawienie cukrów, wydziela alfa-amylazę

    • uchodzi do przedsionka jamy ustnej na wysokości drugiego trzonowca

    • unerwiana przez nerw językowo – nerwowy

    • wydzielina na charakter surowiczy

  • podżuchwowa

    • wydzielina ma charakter śluzowo - surowiczy

    • mięsko podjęzykowe

    • unerwiana przed nerw VII (twarzowy)

  • podjęzykowa

    • wydzielina o charakterze śluzowym

    • unerwiana przez nerw podjęzykowy

1. Przełyk

• rura o długość 25 cm (od C6 do Th 11)

• odcinek szyjny – C6 – Th1

• odcinek piersiowy – Th1 – Th11

• odcinek brzuszny – przejście przez przeponę

• zwężenie górne – na wysokości chrząstki pierścieniowatej

• zwężenie środkowe – na wysokości rozwidlenia tchawicy na oskrzele prawe i lewe

• zwężenie dolne – przechodzi tu roztwór przepony

• w zwężeniach często powstają żylaki przełyku

• czynność motoryczna – ośrodek w rodzeniu nerwowym

1. Żołądek – wydzielanie

• gastryna

• somatostatyna

• serotonina

• motylina

1. Jelito cienkie

• tworzy literkę C

• dwunastnica

  • nazwa od długości, ma 20 – 30 cm

  • część górna

  • część zstępują

  • część pozioma

  • część wstępująca

• jelito czcze

• jelito kręte

• prezent z życia płodowego – uchyłek Mekela

1. Jelito grube

• ma około 2 m

• gałąź tętnicza krętniczo – okrężnica od krezkowej

1. Trzustka

1. głowa

2. trzon

3. ogon

• dwie funkcje:

  • zewnątrzwydzielnicza

    • wydziela sok trzustkowy

    • wydziela enzymy protolityczne

      • trypsynogen

      • chemotrypsynogen

      • rybonukleaza

      • ALFA amylaza

      • lipaza

  • endokrynna

    • glukagon (wydzielana przez komórki ALFA)

    • insulina (wydzielana przed komórki BETA)

    • somatostatyna (wydzielana przez komórki DELTA)

    • polipeptyd trzustkowy (wydzielana przez komórki PP)

• leży poza otrzewną

1. Wątroba (hepar)

• leży wewnątrz otrzewnej

• płat prawy

• płat lewy

• wnęka wątroby (co się znajduje):

  • wrota

  • dół pęcherzykowy z pęcherzykiem żółciowym

  • drogi żółciowe

• wrota wątroby:

  • żyła wrotna (zbudowana z żyły śledzionowej i żyły krezkowej dolnej)

  • żyła wątrobowa wspólna

  • sieć „dziwna” – rozgałęzienia żylno – żylne i tętniczo - tętnicze

• krążenie odżywcze i czynnościowe

• mocowanie wątroby

  • więzadła

    • sierpowate

    • obłe

    • wieńcowe

• drogi żółciowe

  • kanaliki żółciowe

  • przewodziki żółciowe

  • przewody żółciowe prawy i lewy

  • przewód wątrobowy wspólny zespala się z pęcherzykowym, = przewód żółciowy wspólny

  • czynność zewnątrzwydzielnicza:

    • barwniki żółciowe

    • hormony kory nadnerczy

    • sole kwasów żółciowych

    • cholesterol

    • kwasy tłuszczowe

    • woda

  • czynność wewnątrzwydzielnicza:

    • synteza albumin, BETA globulin, fibrynogenu

• krążenie wrotne:

  • żyła wrotna prawa i lewa, przednia, tylna, górne, dolne

  • naczynia międzyzrazikowe, okołozrazikowe

  • naczynia zatokowe – tu może być zastoina krwi

  • żylaki – widoczna ‘’głowa meduzy’’ na brzuchu, spowodowane nadciśnieniem wrotnym

1. Pęcherzyk żółciowy (vesica bilirais)