— zaburzeniami asymetrii mózgowej w zakresie funkcji psychicznych, jśównie mowy (Jorm 1985; Kołtuska 1989; NICHD 1982).
Dodatkowym źródłem danych są badania zapisu EEG u dzieci dyslektycz-lych. lecz badania te nie dają rozstrzygającej odpowiedzi. W grupie dzieci k specyficznymi trudnościami w czytaniu spotyka się zarówno prawidłowe jak i nieprawidłowe zapisy aktywnos'ci mózgu, podobnie jak w grupie biegle czytających (Cawley 1977; Jorm 1985; NICHD 1982). Wielu badaczy przytacza dowody na występowanie mikrouszkodzeń u częs'ci dzieci z trudnościami w czytaniu (Jaklewicz i in. 1975; Jorm 1985; Larsen i wsp. 1990; Plavec i in. 1975: Rydzyński i in. 1987; Słuczanowska-Erdmann i in. 1975; Wurst 1975).
M. Critchley (1970) natomiast uważa, że dotychczas brak jest wystarczających dowodów na istnienie uszkodzenia struktury układu nerwowego. Dodatko-»ym argumentem przeciw teorii mikrouszkodzeń, według Critchley'a, jest fakt, ze plastyczność systemu nerwowego dziecka daje mu szansę wyrównania skutków wczesnych mikrouszkodzeń. Z kolei M. Bogdanowicz (1989) stwierdza, ze mimo braku jednoznacznych danych, które potwierdzałyby występowanie zmian anatomicznych u dzieci z dysleksją rozwojową, zmiany takie można uznać za istotny czynnik prowadzący do zaburzeń czytania.
5.6.4. TEORIA FUNKCJONALNYCH ZABURZEŃ OUN
Teorie uznające funkcjonalne podłoże specyficznych trudności w czytaniu powstały niejako w reakcji na brak potwierdzenia zmian anatomicznych. Zakładają one opóźnienie dojrzewania OUN, brak jest wszakże, jak dotychczas, zgodności dotyczącej etiologii i symptomatologii tego opóźnienia (Bogdanowicz 1989). Dla przykładu, L. Bender (cyt. za Critchley'em 1970) wysunęła hipotezę, że dysleksją rozwojowa jest to szczególny typ niedojrzałości mózgowej. Z kolei J. Bielicka (1967) twierdzi, że jej przyczyną może być dziedzicznie uwarunkowany opóźniony proces dojrzewania lewego zawoju kątowego w korze mózgowej. Na konstytucjonalną niedojrzałość układu nerwowego wskazują także badacze fińscy (Bogdanowicz 1989).
D. Smith i P. Carrigan (cyt. za Cawley 1977) opracowali funkcjonalną, fizjologiczną interpretację zaburzeń czytania na podstawie modelu przekazywania synaptycznego. Sprawność procesu czytania zależy, według tych autorów, od prawidłowości przewodzenia impulsów nerwowych w połączeniach synaptycznych.
Wielu specjalistów uznaje nieprawidłowy zapis EEG (dysrytmie) u niektórych dzieci z zaburzeniami czytania za dowód niedojrzałości korowej, głównie w obrębie płatów ciemieniowo-potylicznych obu półkul (Bogdanowicz 1987; Jorm 1985; Matejcek 1974). M. Critchley (1970) stwierdza, że nieprawidło-
61