ROZDZIAŁ 2

PRZYSWAJANIE UMIEJĘTNOŚCI CZYTANIA

2.1. POGLĄDY NA DOJRZAŁOŚĆ DZIECI DO NAUKI CZYTANIA

W poprzednim rozdziale czytelnik miał okazję przekonać się o tym, jak złożona jest czynnos'ć czytania. Wydaje się zatem oczywiste, że gotowos'ć dziecka do nauki czytania wymaga dojrzałości bardzo wielu funkcji fizycznych i psychicznych. Wielu wybitnych pedagogów i psychologów wypowiadało się na temat tego, jakie sprawnos'ci są niezbędne do osiągnięcia przez dziecko tzw. dojrzałości czy gotowości do nauki czytania. E. Malmąuist (1982), wybitny skandynawski pedagog, uważa, że dojrzałość do nauki czytania warunkują:

— ogólna dojrzałość fizyczna,

— odpowiedni poziom inteligencji, •

— rozwój percepcji wzrokowej oraz słuchowej,

— koordynacja-motoryczna na odpowiednim poziomie,

— prawidłowa wymowa,

— rozwój myślenia pojęciowego.

Z kolei The National Institute of Child Health and Human Development w USA (1982) podaje, że warunkiem sprawnego czytania są: znajomość ję­zyka, odpowiedni poziom inteligencji, właściwe otoczenie domowe i stabilność emocjonalna, a także jakość procesu edukacyjnego i motywacja do nauki. Bar­dziej szczegółowo określone sprawności potrzebne do nauczenia się czytania, oprócz wymienionej wcześniej znajomości języka, to:

— zdolność rozpoznawania i różnicowania liter,

— zdolność spostrzegania wzrokowego elementów w kierunku od lewej do prawej,

— znajomość reguł ortograficznych i fonetycznych,

— uświadomienie, że wyrazy są realizacją słów (leksemów),

— zdolność koncentracji uwagi na tekście.

Polscy autorzy na ogół nie doceniają wagi przyswojenia systemu języko­wego przez dziecko. I tak na przykład J. Malendowicz (1978) twierdzi, że

34

---