ROZDZIAŁ 3
DYSLEKSJA ROZWOJOWA, CZYLI SPECYFICZNE ROZWOJOWE ZABURZENIA CZYTANIA
3.1. WPROWADZENIE
Zainteresowanie zaburzeniami czynnos'ci czytania, pojawiło się jeszcze w czasach starożytnych. Rzymianie z I w. n.e. — Yalerius Maximus i Pliniusz Starszy, autor Historii naturalnej, donoszą o przypadku utraty ,,pamięci liter" na skutek urazu głowy (Maruszewski 1970). Rozkwit zaś' badań i doniesień o szczególnych trudnościach w czytaniu na skutek uszkodzeń mózgu miał miejsce w XIX i na początku XX wieku. Z kolei na trudności w czytaniu u dzieci zwrócono uwagę dopiero pod koniec XIX wieku.
Pierwsza wzmianka o tym fakcie znajduje się w pracy angielskiego lekarza W. Wilde'a z roku 1853. Stwierdza on, że spotyka się zdrowe dzieci, które wykazują zaburzenia czytania i pisania podobne do zaburzeń u dorosłych pojawiających się po urazach mózgu (Kołtuska 1989a). Kolejne wzmianki (z lat 1886-1902) pochodzą od angielskich lekarzy — P. Morgana, J. Kerna, J. Hinshel-wooda i stanowią opisy przypadków pacjentów — chłopców, u których obserwowano trudnos'ci w przyswojeniu umiejętności czytania przy prawidłowym rozwoju intelektualnym (Bogdanowicz 1989; Kołtuska 1989a). Do określenia tych zjawisk używano wówczas terminu „ślepota słowna" lub „wrodzona ślepota słowna" (congenital word-blindness). Od tego czasu, a wiec z górą od stu lat, terminologia określająca trudnos'ci występujące przy nabywaniu umiejętności czytania znacznie się rozrosła i rozbudowała, mimo że symptomatologia określanego zjawiska nie uległa zasadniczym zmianom. A. Drew (cyt. za Bogdanowicz 1989) podawał, że w latach 1895-1955 zaproponowano aż 14 różnych nazw do określenia trudnos'ci pojawiających się w nauce czytania i pisania u dzieci. Szczegółowy przegląd tych terminów podają M. Bogdanowicz (1989) oraz B. Kołtuska (1989 a). W literaturze przedmiotu popularny jest zwłaszcza termin dysleksja, opatrzony takimi przymiotnikami, jak wrodzona czy rozwojowa (Bogdanowicz 1989; Jorm 1985; Kean 1984; Morice i in. 1985; Sawa 1980; Spionek 1975, 1985; Ziąb 1986). Spotykane są też bardziej ogólne terminy, takie jak trudności w czytaniu (Cawley 1977; Mann 1984) czy dzieci
44