Polski

1. Ramy czasowe.

Początek: 1918 – zakończenie I wojny światowej.

Koniec: 1939 – wybuch II wojny światowej.

Dwudziestolecie międzywojenne można podzielić na dwa okresy: jasny i ciemny.

1. jasny:

• radość z odzyskiwania niepodległości,

• artyści piszą utwory często w pogodnym tonie, dotyczące codzienności. Nie chcą pisać o cierpieniach narodu polskiego,

• rozwój kinematografii i jazzu,

1. ciemny:

• narastający antysemityzm i totalitaryzm.

1. Daty.

11 XI 1918 – koniec I wojny światowej.

1918 – opublikowanie I tomu „Zmierzchu Zachodu” Oswalda Spenglera.

1919 – podpisanie traktatu wersalskiego.

1920 – wydanie pierwszego numeru „Skamandra”.

1924 – dojście do władzy Stalina.

1927 – nakręcenie pierwszego filmu dźwiękowego.

1929 – wielki krach ekonomiczny w Ameryce.

1933 – dojście Hitlera do władzy.

1 IX 1939 – wybuch II wojny światowej.

1. Skamandryci – grupa poetycka powstała w Warszawie w 1918 roku wokół miesięcznika „Skamander” (Julian Tuwim, Kazimierz Wierzyński, Antoni Słonimski, Jan Lechoń, Jarosław Iwaszkiewicz). Poeci „Skamandra” pisali głównie o codzienności, radości życia, unikali tematyki patriotycznej.

2. Funkcje kawiarni.

Po zakończeniu I wojny światowej powstawały lub wznawiały działalność kawiarnie, teatrzyki, rewiowe i kabarety, do których – zgodnie z duchem czasów – uczęszczali także ludzie nienależący do bohemy. Jan Lechoń, Julian Tuwim i Antoni Słonimski otworzyli w Warszawie kawiarnię „Pod Pikadorem”. Najbardziej znany w Polsce teatrzyk rewiowy to Qui Pro Qui.

1. Psychoanaliza Freuda.

Polegała na tym, aby uświadomić pacjentowi, ze tragiczne lub krępujące wydarzenia z jego życia, które wyparł on do nieświadomości, nie są niczym złym. W ten sposób miały zniknąć wszystkie jego lęki.

1. Trzy sfery życia psychicznego.

1. superego – sfera nakazów i zakazów kultury,

2. ego – sfera naszej świadomości – sfera tego, za kogo się uważamy,

3. id – sfera popędów i pragnień.

1. Psychoanaliza wniosła do literatury odrealnienie rzeczywistości, upodobnienie jej do snu.

2. Behawioryzm – koncepcja w psychologii, według której ludzi można poznać tylko po obserwacji ich zachowania. W literaturze polegał na opisywaniu postępowania bohaterów.

3. Sztuka dwudziestolecia.

1. abstrakcjonizm – przedstawienie świata nie takim jaki jest, a stworzenie nowej rzeczywistości.

Wassily Kandinsky „Przekątna”

1. kubizm – wszystkie przedmioty można sprowadzić do prostych figur geometrycznych.

Pablo Picassa „Trzej muzykanci”

1. surrealizm – odtwarzanie wizji sennych i marzeń.

Salvador Dali „Trwałość pamięci”

1. ekspresjonizm – ukazanie przeżyć i stanów wewnętrznych.

Ernst Ludwig Kirchner „Pięć kobiet na ulicy”

1. Przerzutnia poetycka – rozbieżność między granicą wersu, a granicą całości składniowej bądź znaczeniowej wersu, polegająca na przerzuceniu wyrazu lub kilku wyrazów do następnej linijki.

2. Wiersz sylabiczny – rodzaj wiersza mający: jednakową liczbę sylab w wersach; średniówkę, czyli stałą przerwę dzielącą wers na człony, w wersach dłuższych niż osiem sylab; stały akcent padający na przedostatnią sylabę, występujący w końcowym odcinku wersu.

3. Prozaizm – użyty w utworze poetyckim wyraz pochodzący spoza języka artystycznego, typowy natomiast dla języka potocznego, urzędowego lub naukowego.

4. Wiersz wolny (wiersz nieregularny) – rodzaj wiersza o swobodnej budowie rytmicznej. Nie ma w nim rymów, a liczba sylab w poszczególnych wersach jest różna. O układzie graficznym i logicznym podziale tekstu decyduje poeta.

5. Neologizmy poetyckie – wyrazy utworzone specjalnie dla potrzeb języka literackiego. Nazywają elementy świata przedstawionego wykreowanego przez artystę. Służą przede wszystkim podkreślaniu nastroju wiersza i wyrażaniu emocji podmiotu lirycznego. Najczęściej nie występują poza utworami, w których ich użyto.

6. Awangarda Krakowska (Awangarda) – grupa literacka działająca w latach 1922 – 1927 przy krakowskim czasopiśmie „Zwrotnica”. Na czele ugrupowania stał Tadeusz Peiper, zaś głównymi przedstawicielami byli Julian Przyboś i Adam Ważyk.