SOCJOLOGIA KULTURY
WYKŁAD 21.02.2011
Czym jest socjologia kultury? Socjologia kultury jako subdyscyplina naukowa.
Nabywanie kultury, kultura a osobowość.
Zróżnicowanie społeczne a zróżnicowanie kulturowe. Uczestnictwo w kulturze.
Ocena i porównywanie kultur. Problem wielokulturowości.
Kultura jako atrybut zbiorowości narodowej. Kultura ludowa.
Dynamika kultury i życia społeczno – kulturowego. Zmiana społeczna.
Kultura masowa i kultura popularna, komunikowanie masowe. Nadawcy: odbiorcy.
„Globalna wioska”
Kultura postmodernizmu
Kultura a gospodarka
Kultura a technologia
Kultura a organizacja
Kultura konsumpcji
Kultura a moralność
Lektura: Marian Golka „Socjologia kultury”
Rozumienie słowa „kultura”
Termin kultura w starożytnej łacinie dotyczył uprawy – cultus czyli uprawa, hodowla, pielęgnowanie.
Cyceron (106 – 43 r.p.n.e.) – użył określenia culture animi, czyli uprawa umysłu na określenie filozofii.
Użycie potoczne terminu „kultura” może oznaczać”
Poziom rozwoju moralnego i intelektualnego danej osoby (kultura osobista)
Stopień sprawności w opanowaniu jakiejś dziedziny wiedzy (kultura estetyczna, filozoficzna, muzyczna)
Poziom rozwoju danego społeczeństwa (cywilizacja)
Całokształt dorobku materialnego i duchowego ludzkości (kultura materialna)
Wyizolowany obszar ludzkiej działalności i ludzkich dokonań (kultura duchowa)
Kultura w ujęciu naukowym i potocznym – różnica
podejście naukowe
dążenie do relatywizmu
brak zaangażowania w wartościowanie i oceny
abstrakcyjne pojmowanie kultury
dostosowanie powiązań kultury z innymi sferami życia społecznego
podejście potoczne
zazwyczaj wartościujące
łączenie kultury z miejskością
kojarzenie kultury z jej instytucjami (teatrami, muzeami)
traktowanie kultury jako sfery niełączącej się z innymi sferami życia (np.: gospodarką polityczną)
Kultura w ujęciu atrybutywnym i dystrybutywnym
kultura w ujęciu atrybutywnym to zasadnicza cecha „atrybut” gatunku ludzkiego. To, co wspólne wszystkim ludziom.
Kultura w ujęciu dystrybutywnym – to, co charakteryzuje poszczególne zbiorowości ludzkie (np.: polska kultura narodowa)
Kultura a natura
W rozumieniu ontogenetycznym (rozwój osobniczy) kultura jest przeciwstawna naturze (socjalizacja, wychowanie w kulturze vs. Człowiek nieukształtowany, dziki)
W rozumieniu filogenetycznym (rozwój społeczny) kultura jest naturalną konsekwencją rozwoju (z perspektywy antropogenezy)
Kultura a cywilizacja
Kilka sposobów pojmowania kultury
Traktowanie kultury i cywilizacji jako synonimów
Traktowanie kultury jako sfery duchowej a cywilizacji jako sfery materialnej
Traktowanie cywilizacji jako zaawansowanego stadium rozwoju kultury
Traktowanie cywilizacji jako schyłkowej fazy rozwoju kultury
Cywilizacja jest kulturą specyficzną, taką, która:
Rozciąga się na dużych obszarach geograficznych w skali kontynentu czy subkontynentu
Obejmuje swym zasięgiem duże populacje
Cechuje się długim trwaniem (kilka bądź kilkadziesiąt wieków – Chiny)
Kultura materialna i symboliczna:
Kultura materialna – działanie i wytwory techniczne służące zaspokajaniu naturalnych potrzeb bytowych człowieka
Kultura symboliczna – „niematerialna”, „duchowa”. Dziedzinami kultury symbolicznej są: religia, nauka, sztuka, zabawa
Definicja socjologii kultury:
Socjologia kultury – to nauka zajmująca się badaniem związków między życiem społecznym a kulturą, ich wzajemnych uwarunkowań, zróżnicowań oraz zmian, jakim podlegają, a także badaniem jednostek ludzkich pod kątem tego, jak one są warunkowane przez kulturę i jak w niej fukcjonują.
WYKŁAD 28.02.2011
NABYWANIE KULTURY I UCZESTNICTWO W KULTURZE
Nabywanie kultury – to proces w wyniku którego ludzkość jako całość oraz poszczególne jednostki przejmują i współtworzą cechy specyficznie ludzkie.
Enkulturacja – to fakt wrastania danej kultury w osobowość jednostki (termin ten wprowadził Melvin Herskovitz).
Nabywanie kultury dokonuje się w środowisku wychowawczym, do którego możemy zaliczyć:
Rodzinę – przekazywanie wzorów kulturowych jest elementem funkcji emocjonalnej rodziny – wychowanie
Grupy rówieśnicze
Otoczenie sąsiedzkie
Typowe instytucje wychowawcze (szkoły, internaty, więzienia, zakłady poprawcze, socjalizacja – resocjalizacja)
Samą kulturę – literatura, przysłowia, sztuki plastyczne, filmy, piosenki, religia, architektura, pomniki (także kultura masowa)
Zabawa jako źródło kultury.
Zabawa i jej oddziaływanie
Jest rodzajem kontaktów między ludźmi i przejawem ich potrzeby wspólnego działania
Jest działaniem wolnym i dobrowolnym, a przy tym działaniem ludzi równych, choć zależnych od siebie w przebiegu zabawy
Posiada własne reguły, mogą być w niej obecne elementy improwizacji a nawet twórczości
Często bywa działaniem opartym na współzawodnictwie
Jest działaniem autotelicznym – niekierowanym samo na siebie i bezinteresownym
Odbywa się w konkretnym czasie i przestrzeni
Jest działaniem umownym i w pewnym sensie sztucznym
Zazwyczaj, choć nie zawsze odbywa się w czasie wolnym
Często zawiera w sobie rozrywkę, a jednak nie można utożsamiać zabawy z rozrywką, bo istnieją także inne formy rozrywki niż zabawa
Zazwyczaj daje przyjemność uczestnikom
Sprzyja socjalizacji (np.: zabawa w dom) a także rekreacji – odnowie sił fizycznych i psychicznych oraz integracji społecznej
Nawiązuje do pewnych wzorów i wartości kulturowych obecnych w danej kulturze
Od czego zależy proces nabywania kultury?
Stopień przymusu
Treść przekazywanych wzorów i wartości
Trwałość nabywanych wzorów
Stopień funkcjonalności nabywanych wzorów
Funkcje procesu nabywania kultury:
Sprawia, że jednostka wrasta w kulturę danego społeczeństwa
Dostarcza jednostce języka, wzorów zachowań, umiejętności, hierarchii wartości, celów życiowych itp.
Dostarcza jednostce jej kompetencji kulturowej
Jest warunkiem przystosowania się jednostki do życia w społeczeństwie
Jest mechanizmem przekazywania kultury w czasie
Jest czynnikiem utrwalania kultury oraz jej zmiany i adaptacji
Współtworzy osobowość człowieka
Osobowość – to pewna organizacja cech wewnętrznych, przez które człowiek doświadcza i reaguje na świat zewnętrzny (przede wszystkim innych ludzi i sytuacje, które oni stwarzają).
Podstawowe składniki osobowości, najczęściej wymieniane przez psychologów to:
Potrzeby
Mechanizmy obronne
Temperament
Zdolności
Charakter
Cele życiowe
Wartości – uznawane, odczuwane i realizowane
Zainteresowania
Obraz świata i obraz własnej osoby
Wpojone wzory zachowań – charakterystyczne dla danej kultury
Postawy – są indywidualnymi odpowiednikami wartości, jak pisali Thomas i Znaniecki
Typologie osobowości:
Hipokrates – osobowość choleryczna, melancholiczna, sangwiniczna i flegmatyczna
Ernst Kretschmer wyróżnił asteników – ludzi muskularnych, pykników oraz dysplastyków
Carl Jung wyróżnił introwertyków i ekstrawertyków
Florian Znaniecki wyróżnił: ludzi pracy, ludzi zabawy, ludzi dobrze wychowanych i ludzi dobrych a mądrych.
Tożsamość
Termin tożsamość wszedł do użycia w drugiej połowie XX wieku dzięki Erikowi Eriksonowi. Tożsamość jest określeniem relacji z samym sobą i innymi ludźmi. To odpowiedź na pytanie „Kim jestem?” tożsamość ma charakter procesualny – tworzy się i przekształca w trakcie ludzkiego życia. możemy wyróżnić:
Tożsamość jednostkową – to, co myślimy i wiemy o sobie
Tożsamość społeczna – to, jak postrzegają nas inni
Społeczno – kulturowa – cechy genealogiczne, indywidualny stosunek do własnej grupy kulturowej i jej wartości
WYKŁAD 07.03.2011
ZRÓŻNICOWANIE SPOŁECZNE I ZRÓŻNICOWANIE KULTUROWE
Zróżnicowanie kulturowe można rozumieć rozmaicie jednak nie chodzi tu o wielokulturowość. Zależy ono od rozmaitości religii, języków, sposobu ubierania się i obyczaju społeczeństw.
Można wyróżnić społeczeństwa:
Zamknięte – każdej z grup można przypisać określoną kulturę np.: społeczeństwo kastowe.
Otwarte – takie, których społeczności nie mają odrębnych mierników kultury społeczeństwa.
Cechy społeczne to zawód, rola wykonywana w społeczeństwie, prestiż. Są też cechy kulturowe – język, ubieranie się, gust, płeć. Są to dwa rodzaje czynników wyznaczających kulturę.
KONCEPCJE ROZWAŻAJĄCE WPŁYW NA ZRÓĆNICOWANIE SPOŁECZNE
Wpływ cech społecznych na cechy kulturowe
Wpływ cech kulturowych na cechy społeczne
Cechy społeczne i cechy kulturowe są tak samo ważne i można ich rozdzielić
Koncepcja zakładająca autonomię tych cech – te cechy są niezależne od siebie
DYFUZA KULTUROWA –jest to zakorzenianie wytworów kultury między społeczeństwami. Jest to zapożyczanie wytworów kultury. W XX wieku ten proces uległ przyspieszeniu
TRANSKULTUROWOŚĆ – poszczególne kultury zatraciły swoją odrębność i wzajemnie się rozmywają.
DETERYTORIALIZACJA – oderwanie wytworu od wzoru kultury lub jej geograficznego podłoża.
DESOCJACJA – oderwanie wytworu kultury od pewnego społecznego kontekstu.
EMANCYPACJA GRUP I JEDNOSTEK – współcześnie ludzie mogą sami decydować o tym, do jakich grup należą.
AUTOKREACJA – ludzie starają się dać wyraz swojej osobowości w sposób jaki się ubierają albo jak żyją.
Współcześnie trudno jest stwierdzić powiązania społeczne z przynależnością kulturową. Cechy przypisane tracą na znaczeniu. Bierze się teraz pod uwagę style życia, podkultury, nowe plemiona i sekty.
Styl życia – wiąże się on z możliwością dokonywania wyborów.
Poziom konsumpcji
Wygląd zewnętrzny
Sposób urządzenia mieszkania.
Ważnym wymiarem stylu życia jest także sposób spędzania wolnego czasu – jest on związany w wykonywanym zawodem.
Określone wzory życia rodzinnego, model rodziny
Zachowania związane z higieną i sposobem zachowania zdrowia
Uczestnictwo w kulturze
Uznawane wartości
Wszystkie te elementy trudno jest ułożyć w jakąś całość. Bardzo trudno jest sformułować rodzaj czy przynależność do społeczeństwa.
Czynniki warunkujące jakie elementy stylu życia się przejawiały:
Poziom rozwinięcia politycznego, kulturowego, społeczeństwa
Wykształcenie
Treści kultury masowej
Podkultury – termin powstał w latach 30 – tych XX wieku. Młodzież zaczęła wyodrębniać swoją kulturę. Inaczej nazywane są subkulturami. Każda podkultura ma język, którym się posługuje, odrębny wygląd zewnętrzny, elementy kultury artystycznej, elementy obyczaju i zwyczaju, elementy systemu wartości, elementy ideologii.
Sekty – to zbiorowości niby religijne, w których o wstępnej, otwartej inicjacji a później uzależnienie psychiczne. Wierni wchodzą do sekt przez rekrutację a nie pochodzenie.
WYKŁAD 14.03.2011
OCENA I PORÓWNYWANIE KULTUR – PROBLEM WIELOKULTUROWOŚCI
Termin stereotyp wprowadził w 1922 roku Walter Lipmann. Stereotyp według Tadeusza Szczurkiewicza to pewien wylęgnie ustalony schemat przedstawienia sobie różnych obiektów przede wszystkim osób, rzeczy, sytuacji, grup społecznych, zawierający jakieś wartościowania.
Uprzedzenia to postawy nacechowane głównie wrogością, a przynajmniej niechęcią czy choćby ostentacyjnym lekceważeniem czy pogardą wobec drugiego człowieka, grupy społecznej, wartości czy innego obiektu. Uprzedzenia także często opierają się na błędnie dokonanym uogólnieniu, często braku jakichkolwiek obiektywnych ku temu przesłanek.
Autostereotypy – swoiste przeciwieństwo uprzedzeń. Są to wyobrażenia o własnej grupie, które przyjmowane są często bezrefleksyjnie, bez sprawdzania ich wartości poznawczej. Zazwyczaj ujawniają dobre mniemania o własnej grupie, rodzinie, klasie społecznej, narodzie.
Etnocentryzm – twórcą pojęcia był na początku XX wieku William G. Sunner. Według niego jest to zespół przekonań na mocy których własna grupa jest uznawana za centrum wszystkiego oraz na miarę i skalę innych grup i zjawisk społecznych. Etnocentryzm wyrasta z przekonania o wyższości własnej grupy nad innymi, które są traktowane jako niższe, gorsze, godne pogardy, słabsze.
Koncepcje mówiące o tym, z czego może wynikać etnocentryzm?
Z siły enkulturacji i niemożności oderwania się wzorów nabytych przez jej oddziaływanie
Z zaburzeń równowagi osobowości wskutek represyjnego wychowania
Powszechnego dążenia do pozytywnej samooceny
Trwałego biologicznego antagonizmu grup wobec siebie
Sprzeczności interesów i rywalizacji o zasoby oraz związanej z tym walki o dostęp i panowanie.
Relatywizm – opiera się na założeniu, że wszystkie opinie, zasady, wzory, oceny i sądy wypowiadane są zgodnie ze standardami danej kultury. Można wyodrębnić 2 rodzaje relatywizmu.
Relatywizm umiarkowany, według którego zjawisko kulturowe winno być rozpatrywane z punktu widzenia kultury, której jest częścią. Ten rodzaj relatywizmu sugeruje też dążenie do unikania wartościowania faktów, sugeruje ostrożność przy porównywania różnych kultur.
Relatywizm skrajny wyraża stanowisko iż kultury są unikalne i nieporównywalne zatem nie można formułować żadnych ogólnych praw dotyczących charakteru rozwoju kultury.
Rodzaje kryteriów i ocen wzajemnego porównywania systemów społeczno – kulturowych.
Złożoność struktury danego systemu społeczno – kulturowego
Stopień koherencji danego systemu społeczno – kulturowego
Stopień społecznej identyfikacji ze wzorami i wytworami danej kultury
Kierunek dyfuzji wzorów i wytworów danej kultury
Funkcjonalność versus dysfunkcjonalność danej kultury
Prestiż wynikający z zewnętrznych wobec kultury czynników
Wielokulturowość – słowo używane na określenie różnorodności kulturowej współczesnego świata. Świadome współwystępowanie różnych grup ludzkich kultur w tej samej przestrzeni z różnymi konsekwencjami
Transkulurowość to termin używany na określenie współczesnych przepływów kulturowych i sieci różnic kulturowych.
Multikulturalizm – polityka respektowania harmonizowania różnic kulturowych w obrębie danego państwa.
WYKŁAD 21.03.2011
DYNAMIKA ZMIAN SPOŁECZNO – KULTUROWYCH
Konwergencja to proces samoistnych zmian społeczno – kulturowych, w wyniku których odmiennych społecznościach powstają wytwory podobne lub złożone.
Teoria konwergencji została sformułowana w latach 80 – tych XIX wieku przez Adolfa Bastiana.
RODZAJE KONWERGENCJI
Konwergencja prawdziwa
Konwergencja pozorna
Konwergencja pochodna
DYFUZJA – to przeniesienie wytworów kulturowych albo ich wzorów, idei pomysłów z jednego społeczeństwa do innego.
Inicjatorem teorii dyfuzji był w ostatnim ćwierćwieczu XIX wieku Friedrich Ratzel.
Założenie teorii dyfuzji:
Rozwój kultury odbywa się przez powielania i zapożyczenie oryginalne, samoistne wynalazki są czymś wyjątkowym
O rozwoju kultury decydują kontakty między społeczeństwami niezależnie od przyczyn i przejawów tych kontaktów
Grupy izolowane skazane są na stagnację, a nawet na zagładę
Badając kultury nie należy dążyć do wykrywania jakichś ogólnych praw, lecz należy badać wędrówki elementów w czasie i przestrzeni to znaczy badać kierunki tych wędrówek, ich intensywności
Ewentualne podobieństwo kultur różnych społeczności w tyle z podobieństwami natury ludzkiej i przebiegu ewolucji i częstotliwości kontaktów i wzajemnych oddziaływań między społeczeństwami
Kultura nie jest ograniczoną całością, czy systemem, lecz zbiorem do którego w każdej chwili może dołączyć jakiś element, a ulec zapomnieniu poprzedni.
Zmianom społecznym sprzyja:
Przechodzenie od społeczności wiejskich do społeczeństw miejskich i przechodzenie od społeczeństw tradycyjnych do nowoczesności
Modernizacja społeczna
Moda
Kontestacja społeczna i ruchy społeczne
Inne czynniki takie jak: zmieniające się warunki życia, zmieniające się potrzeby, władza przejawiająca ambicje reformatorskie, rozwój nowych mediów, nauka.
Ruch społeczny – niezinstytucjonalizowane działania zbiorowe będące swoistym przejawem podmiotowości, dążące do wprowadzenia zmiany w społeczeństwie (Sztompka 2005). Ruchy społeczne wyłaniają się oddolnie i spontanicznie. Ruchy społeczne zawsze dążą do zmiany, niezależnie od tego, czy mają podłoże polityczne, ideologiczne, gospodarcze czy inne.
WYKŁAD 11.04.2011
KULTURA LUDOWA
Różne rozumienia słowa „lud”
Przez lud można rozumieć:
Pewną wspólnotę etniczną
Ogół mieszkańców danego kraju (np.: w czasach PRL-u wszyscy obywatele Polski zaliczali się do „ludu pracującego na wsi”)
Ludem mogą być warstwy tzw. Niższe utożsamiane niekiedy z fundamentem narodu
Grupy podporządkowane i upośledzone, zwane wtedy „masami ludowymi”
Ewentualnie tylko warstwy związane z wsią i rolnictwem.
Różne rozumienia słowa „ludowy”
Może oznaczać elementy wytworzone przez tak czy inaczej utworzony lud
Elementy używane wśród tegoż ludu, choć przejęte od innych grup społecznych
Ludowe – przeznaczone do rozrywki, oświecenia lub umoralnienia ludu
Wszystko, co wyraża rzeczywiste choć niekonieczne uświadamiane przez sam lud jego podstawy i dążenia.
Sposoby ujmowania pojęcia „kultura ludowa” we współczesnej nauce, humanistyce i świadomości potocznej:
Konkretne zjawisko ukształtowane historycznie w obrębie konkretnego społeczeństwa – modelem tradycyjnym kultury ludowej posługuje się etnografia i socjologia próbując wyznaczać czasowe granice jej funkcjonowania oraz opisać jej najważniejsze cechy.
Naukowe ujęcia kultury ludowej interpretują jako swego rodzaju kulturę autentyczną, spójny i kompletny układ kultury i przeciwstawiają ją kulturze współczesnej, która nie jest w stanie zaoferować całościowej wizji świata ani skutecznie integrować ludzi należących do określonej grupy społecznej
W koncepcjach takich jak ekologia, rozwój zrównoważony, renesans lokalności, rekonstruowanie wspólnot – jest rodzajem ideału, do którego można się odnosić w programach przebudowy społecznej
Pojęcie kultury ludowej nadal dobrze się nadaje do definiowania początków i najgłębszej istoty narodu, pojmowanego jako etnos odwiecznie i organicznie związany z danym terytorium.
„Słownik etnologiczny – terminy ogólne” (PWN – Warszawa – Poznań) definiuje kulturę ludową jako:
„termin wprowadzony w krajach europejskich w XIX w na oznaczenie zespołu elementów kulturowych ukształtowanych w obrębie niższych warstw społecznych określanych jako lud”
Zainteresowania naukowe i społeczne kultury ludowej koncentrują się wokół ustalenia i wyjaśnienia:
Jej elementów składowych
Pochodzenia poszczególnych elementów składowych i w konsekwencji genezy całej kultury ludowej
Jej specyficznych cech jako systemu kulturowego zaspokajającego potrzeby życiowe określonych warstw społecznych
Jej przemian aż do rozpadu jako systemu
Jej dawnej i współczesnej roli w społeczeństwie narodowym
Specyficzne cechy kultury ludowej:
Izolacjonizm
Tradycjonalizm
Rytualizm
Sensualizm
Tradycyjna religijność
Folklor – od folk – lore – wiedza ludu – w ujęciu obiegowym to synonim tradycyjnej kultury ludowej, zarówno materialne jak i społecznej i umysłowej jako pozostała w życiu współczesnym tradycja ludowa, a nawet wszelka produkcja artystyczna na motywach ludowych.
Folkloryzm – to stosowanie w poszczególnych sytuacjach życiowy poszczególnych treści i form folkloru w postaci wtórnej, w sytuacjach celowo zaaranżowanych. Dotyczy to takich wytworów kultury jak literatura ustna, tańce, obrzędy, stroje ludowe, występy wokalne, w plastyce. Cechą charakterystyczną jest wydobywanie z kultury ludowej tylko tych elementów, które są interesujące z racji atrakcyjnej formy, czy emocjonalnej treści, prezentowanie tych treści odbiorcom w formie mniej lub bardziej autentycznej lub przetworzonej, ukazywanie tych elementów w sytuacjach specjalnie wywołanych, zazwyczaj odmiennych od ich autentycznego występowania, oderwanie tych treści od ich naturalnych nosicieli.
WYKŁAD 16.05.2011
GLOBALIZACJA
Według Martina Albrowa (1990) „globalizacja odnosi się do wszystkich procesów, w wyniku których narody świata zostają włączone w jedno światowe społeczeństwo globalne”. Podobnie Ronald Robertson (1992) w książce pt: „Globalizacja” mówi o tym zjawisku jako o „zespole procesów, które tworzą jeden wspólny świat”.
Niektórzy twierdzą, że pojęcie to pojawiło się po raz pierwszy w wydaniu słownika Webstera z 1961 roku. Inni są zwolennikami tezy, że pierwszym autorem, który użył tego pojęcia jest Marshall.
TEORIA GLOBALIZACJI
Globalna kultura powstaje w wyniku oddziaływania globalnych i kulturowych zjawisk, takich jak:
Światowy system komunikacji satelitarnej
Globalne wzory konsumpcji i konsumeryzmu
Upowszechnienie się kosmopolitycznych stylów życia
Pojawienie się globalnych wydarzeń sportowych, takich jak olimpiady, piłkarskie mistrzostwa czy międzynarodowe turnieje sportowe
Rozwój światowej turystyki
Malejące znaczenie państw narodowych
Rozwój globalnego systemu militarnego
Uznanie ogólnoświatowego kryzysu ekologicznego
Pojawienie się ogólnoświatowych chorób, takich jak AIDS
Globalne organizacje polityczne, takie jak Liga Narodów czy ONZ
Tworzenie globalnych ruchów politycznych, takich jak ,marksizm
Dalszy rozwój koncepcji praw człowieka
Wymiana odbywająca się między światowymi religiami
Świadomość świata jako jednego miejsca
GLOBALIZACJA – UJĘCIE ANTHONY GIDDENSA
Zdaniem Giddensa najistotniejsze wymiary globalizacji to:
Rozwój wielkich korporacji, które dysponują dochodami ze sprzedaży (np.: General Motors)
Rozwój środków komunikacji umożliwiających kompensację czasu i przestrzeni
Procesy integracji gospodarki światowej
Demokratyzacja ustrojów, szczególnie jej rozszerzenie po 1989 roku i powstanie demokratycznych państw w Europie Środkowo – wschodniej
Działalność organizacji międzynarodowych i regionalnych struktur międzynarodowych jak NATO, ONZ, UE.
Zmniejszenie znaczenia granic funkcji państw narodowych
Zmniejszenie znaczenie granic
GLOBALIZACJA – UJĘCIE ZYGMUNTA BAUMANA
Zygmunt Bauman analizował następstwa globalizacji dla:
Bogatych i biednych
Praworządnych i naruszających prawo
Mających możliwości podróżowania i osiadłych
Pielgrzymów i turystów
Nowej elity i underclass
Przejawy procesy globalizacji:
Wzrost swobody kapitału, towarów, czynników produkcji między krajami. Rynek zaczyna działać już nie tylko w ramach gospodarki narodowej, ale w ramach gospodarki światowej
Spadek kosztów transportu, rewolucja w telekomunikacji, pojawienie się telefonów komórkowych, faksu, Internetu, otwiera jakościowo nowe możliwości postępu technicznego, obniża koszty przepływu informacji i przesyłania towarów
Liberalizacja międzynarodowych stosunków gospodarczych, likwidująca bariery celne, swoboda walut (powstanie walut międzynarodowych), wolność w przepływie kapitału, także intelektualnego – outsourcing, pozyskiwanie pracowników często z odległych zakątków świata, konieczność bycia dobrym specjalistą w swojej dziedzinie także w skali świata
Przechodzenie od gospodarki, w której strategicznym bogactwem są wiedza i informacja (od gospodarki industrialnej do postindustrialnej). Rozwijają się gałęzie gospodarki oparte na wiedzy, takie jak telekomunikacja, mikroelektronika, biotechnologia.