SK102- Anna Kowalewska, Zbigniew Podedworny

KRYMINOLOGIA- to nauka o przestępstwie;

Według Błachuta i Krajewskiego to nauka społeczna zajmująca się badaniem i gromadzeniem całościowej wiedzy na temat przestępstwa jako szczególnej formy zachowania dewiacyjnego, przestępczości jako zjawiska społecznego, a także osoby sprawcy przestępstwa w celu zapobieganiu i zwalczaniu przestępczości;

Hołyst ujął kryminologię jako naukę o przestępstwie i przestępcy, o objawach i przyczynach przestępców i innych związanych z nią zjawiskach patologii społecznej oraz ich zapobieganiu, a także o funkcjonowaniu systemu sprawiedliwości karnej.

Kryminologia (przedmiot badań) – jest nauką interdyscyplinarną, która zajmuje się:

1. Przestępcą – osobą sprawcy przestępstwa

2. Przestępstwem

3. Przestępczością (jako zjawisko społeczne)

4. Innymi formami patologii społecznej

5. Problematyką ofiary ( w tym zwłaszcza rolą ofiary w genezie przestępstwa)

6. Mechanizmami i środkami przeciwdziałania przestępczości i innymi formami patologii społecznej

WITYMOLOGIA jest nauką zajmująca się ofiarami przestępstw oraz badaniem roli ofiary  w genezie przestępstwa, zwłaszcza ustaleniem czynników tworzących podatność na stanie się ofiarą przestępstwa oraz metod zapobiegania temu

RODZAJE WIKTYMOLOGII:

1. Wiktymologia teologiczna

2. Wiktymologia naturalna

3. Wiktymologia ekologiczna

4. Wiktymologia indywidualna

5. Wiktymologia grup społecznych

6. Wiktymologia społeczna

7. Wiktymologia kryminalna (penalna)

8. Nowa Wiktymologia

Wiktymologia Kryminalna

• początek wiktymologii kryminalnej wiąże się z ograniczeniem zakresu kryminologii (wydzielenie nowego obszaru wiktymologii)

• potrzeby doskonalenia profesjonalnej obrony sprawcy przestępstwa

• zakres to badanie związków pomiędzy sprawcą a ofiarą przestępstwa

• poszukiwanie form zabezpieczenia jednostki przed przestępstwem

ZADANIA WIKTYMOLOGII

1. OGÓLNE

• diagnoza sytuacji

• interpretacja sytuacji

• przeciwdziałanie zjawiskom niepożądanym

• propozycje tworzenia sytuacji pożądanej

b) SZCZEGÓLNE

1. Powszechna edukacja społeczna o potrzebie rozumienia stosunków społecznych, własnej roli w społeczeństwie, odpowiedzialność za nieostrożność i prowokację, ochronę samego siebie przed staniem się ofiarą

2. Instytucjonalne zabezpieczenia powrotu poszkodowanej osoby do społeczeństwa (pomoc na rzecz ofiar stanowiąca główny nurt zainteresowań orientacji praktycznej Wiktymologii)

3. Proces psycho i socjo terapii osób podatnych na uleganie sytuacjom zagrożenia

   • zadania Wiktymologii mogą być ujmowane z punktu widzenia:

     1. poznawczego

     2. praktycznego

     3. metodologicznego

   • Konieczność wykorzystywania aparatu diagnostyczno – interpretacyjnego innych nauk

PODSTAWOWE POJĘCIA WIKTYMOLOGII:

OFIARA – rozumiana jako osoba która w wyniku jakiegoś zdarzenia doznała krzywd i szkód (została pokrzywdzona)

WIKTYMIZACJA (pokrzywdzenie) doznanie krzywd i szkód w wyniku jakiegoś zdarzenia

WIKTYMIZACJA KRYMINALNA – rozumiana jako pokrzywdzenie będące źródłem przestępstwa

AUTOWIKTYMIZACJA – samopokrzywdzenie, autodestrukcja, występowanie jednocześnie w roli sprawcy i ofiary (samobójstwa, samookaleczenie)

OFIARA BEZPOŚREDNIA – to osoba dotknięta wprost ujemnymi następstwami jakiegoś zdarzenia

OFIARA POŚREDNIA – to osoba która z uwagi na swoje osobiste związki z ofiarą bezpośrednią również odczuwa negatywne skutki pokrzywdzenia

WIKTYMINOGEZA – ogół czynników lezących u podstaw wiktymizacji – jako proces stawiania się ofiarą

POTENCJAŁ WIKTYMOGENNY – system cech jednostek grupy, instytucji organizacji państwowej oraz cech warunków życia, które prowadzą do powstania zagrożenia przestępstwem

NAUKA O SAMOBÓJSTWIE – SUICYDOLOGIA:

ZACHOWANIE SUICYDALNE – jest to ciąg reakcji jakie zostają wyzwolone w człowieku z chwilą gdy w jego świadomości samobójstwo pojawia się jako stan pożądany i jako cel

1. tak zwane samobójstwo wyobrażone – kategoria wyobrażenia śmierci (najłatwiej jest pomóc ale w tym etapie nie widać że ktoś myśli o samobójstwie)

2. Samobójstwo upragnione – ukierunkowanie woli – chcę

3. samobójstwo usiłowane – podjęcie czynności wykonawczych

4. samobójstwo dokonane – osiągnięcie powziętego celu

SYTUACJA SUICYDOGENNA – splot negatywnych bodźców środowiskowych ze szczególnymi cechami jednostki. Zderzenie silnych bodźców zewnętrznych z bezradnością i brakiem odporności ofiary samobójstwa