Strona

Art. 28 – Strona jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.

Art. 29. Stroną może być: osoba fizyczna, osoba prawna, jednostki nie posiadające osobowości prawnej np. państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne i organizacje społeczne.

Art. 30. Aby być strona trzeba posiadać zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych.

Osoby fizyczne nie posiadające zdolności do czynności prawnych działają przez swych ustawowych przedstawicieli.

Reprezentowanie strony- strona może działać przez pełnomocnika(osoba fizyczna posiadająca zdolność do czynności prawnych, z pełnomocnictwem udzielonym na piśmie lub zgłoszonym do protokołu), chyba że charakter czynności wymaga jej osobistego działania. Urzędowo poświadczone pełnomocnictwo dołącza się do akt sprawy.

W sprawach mniejszej wagi organ administracji publicznej może nie żądać pełnomocnictwa, jeśli pełnomocnikiem jest członek najbliższej rodziny lub domownik stały, a nie ma wątpliwości co do istnienia i zakresu upoważnienia do występowania w im imieniu strony. Organ administracji publicznej wystąpi do sądu z wnioskiem o wyznaczenie przedstawiciela dla osoby nieobecnej lub niezdolnej do czynności prawnych, i ile przedstawiciel nie został już wyznaczony (niekiedy może wyznaczyć tego przedstawiciela sam - czasowo).

Legitymacja procesowa - oznacza wynikające z przepisów prawa materialnego bądź prawa procesowego uprawnienie do uczestniczenia w konkretnym postępowaniu cywilnym w charakterze powoda (legitymacja czynna) lub pozwanego (legitymacja bierna) lub dokonania określonej czynności procesowej.

Czynność procesowa to szczególnego rodzaju czynność prawna podejmowana przed organami procesowymi lub przez te organy (np. przed sądem w toku postępowania sądowego, przed organem administracji w toku postępowania administracyjnego, której skutkiem jest ukształtowanie pozycji procesowej strony dokonującej czynności albo rozstrzygnięcie kwestii będącej przedmiotem sprawy (głównej lub incydentalnej).

Dokonanie czynności procesowej może mieć m.in. postać wniesienia powództwa, pisma przygotowawczego, aktu oskarżenia, wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku, a także samego wydania wyroku czy postanowienia. (wezwanie, doręczenia pism, protokoły, adnotacje)

Terminy załatwiania spraw
- niezwłocznie – niezwłoczne załatwienie sprawy oznacza załatwienie je w ter-minie krótszym niż 1 miesiąc
- termin 1 miesiąca – jest okresem końcowym, maksymalnym, wolno bowiem ją załatwić wcześniej niż ostatniego dnia tego periodu. W ciągu 1 miesiąca od dnia otrzymania odwołania organ II instancji powinien załatwić sprawę w po-stępowaniu odwoławczym.
- termin 2 miesięcy – został przewidziany dla załatwienia spraw w postępowa-niu wyjaśniającym przed organem I instancji, jeżeli te sprawy mają charakter „szczególnie skomplikowany”. Od uznania i rozeznania pracownika organu administracji zależy zatem, czy zakwalifikuje daną sprawę jako „szczególnie skomplikowaną”, czy też nie.

Rodzaje terminów
Terminy bezwzględnie oznaczone – to terminy określone w dniach, tygodniach. miesiącach.
Terminy względnie oznaczone – to takie jak np. posługiwanie się pojęciem – bez względnej zwłoki, niezwłoczne załatwienie sprawy, z możliwym pośpiechem.
Terminy
- zwykłe – nie powinny być uchybiane, bo dezorganizuje to postępowanie administracyjne. Jednak uchybienie terminu zwykłego nie powoduje żadnych negatywnych konsekwencji dla czynności postępowania
- zawite – to terminy, których naruszać nie wolno, bowiem czynność dokonana po upływie takiego terminu jest nieważna i prawnie bezskuteczna (np. termin do złożenia zażalenia (7 dni), odwołania (14 dni) itp.)
- przedawniające się – powodują wygaśnięcie uprawnień i obowiązków.

Wezwania

Wezwanie może być skierowane do każdej osoby mającej informacje konieczne w postępowaniu.

W wezwaniu należy wskazać:

 1)  nazwę i adres organu wzywającego,

 2)  imię i nazwisko wzywanego,

 3)  w jakiej sprawie oraz w jakim charakterze i w jakim celu zostaje wezwany,

 4)  czy wezwany powinien się stawić osobiście lub przez pełnomocnika, czy też może złożyć wyjaśnienie lub zeznanie na piśmie,

 5)  termin, do którego żądanie powinno być spełnione, albo dzień, godzinę i miejsce stawienia się wezwanego lub jego pełnomocnika,

skutki prawne niezastosowania się do wezwania.

Wezwanie powinno być zaopatrzone podpisem pracownika organu wzywającego, z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego podpisującego.

Do osobistego stawienia się wezwany jest obowiązany tylko w obrębie gminy lub miasta, w którym zamieszkuje albo przebywa. Obowiązek osobistego stawiennictwa dotyczy również wezwanego, zamieszkałego lub przebywającego w sąsiedniej gminie albo mieście.

Obowiązek osobistego stawienia się na wezwanie zawsze będzie istniał niezależnie od miejsca zamieszkania (pobytu), gdy czynność musi być dokonana przed organem.

Osobie, która stawiła się na wezwanie, przyznaje się koszt podróży, utraconego zarobku dziennego, diety, kosztów noclegu. Dotyczy to również kosztów osobistego stawiennictwa stron, gdy postępowanie zostało wszczęte z urzędu albo gdy strona została bez swojej winy błędnie wezwana do stawienia się. Żądanie przyznania należności należy zgłosić organowi administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie, przed wydaniem decyzji, pod rygorem utraty roszczenia.

W sprawach nie cierpiących zwłoki wezwania można dokonać również telegraficznie lub telefonicznie albo przy użyciu innych środków łączności, jednakże z podaniem wszystkich elementów wezwania. Skutek prawny takie wezwania wywiera wtedy, gdy dotarło do adresata we właściwej treści i w odpowiednim terminie.

Doręczenie pism, w tym również wezwań środkami komunikacji elektronicznej, jest dopuszczalne na wniosek lub za zgodą stron.

Organ administracji publicznej może wzywać osoby do udziału w podejmowanych czynnościach i do złożenia wyjaśnień lub zeznań osobiście, przez pełnomocnika lub na piśmie, jeżeli jest to niezbędne dla rozstrzygnięcia sprawy lub dla wykonywania czynności urzędowych. Organ obowiązany jest dołożyć starań, aby zadośćuczynienie wezwaniu nie było uciążliwe. W przypadkach, w których osoba wezwana nie może stawić się z powodu choroby, kalectwa lub innej nie dającej się pokonać przeszkody, organ może dokonać określonej czynności lub przyjąć wyjaśnienie albo przesłuchać osobę wezwaną w miejscu jej pobytu, jeżeli pozwalają na to okoliczności, w jakich znajduje się ta osoba.

Można zaniechać wzywania osób do stawiennictwa z odległych miejscowości przez wykorzystanie tzw. pomocy prawnej, zwracając się do właściwego terenowego organu administracji rządowej lub organu samorządu terytorialnego o wezwanie osoby zamieszkałej lub przebywającej w danej gminie lub mieście do złożenia wyjaśnień lub zeznań albo do dokonania innych czynności, związanych z toczącym się postępowaniem. Osoba ta ma wtedy obowiązek osobistego stawienia się. Organ prowadzący postępowanie oznaczy zarazem okoliczności będące przedmiotem wyjaśnień lub zeznań albo czynności, jakie mają być dokonane.

Wszczęcie postępowania

Postępowanie administracyjne wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu. Żądanie wszczęcia postępowania mogą wnieść wszystkie strony równocześnie albo też może być wniesione przez jedną z nich lub przez niektóre tylko strony.

Organ administracji publicznej może ze względu na szczególnie ważny interes strony wszcząć z urzędu postępowanie także w sprawie, w której przepis prawa wymaga wniosku strony. Organ obowiązany jest uzyskać na to zgodę strony w toku postępowania, a w razie nieuzyskania zgody - postępowanie umorzyć.

Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony jest dzień doręczenia żądania organowi administracji publicznej.

Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony wniesione drogą elektroniczną jest dzień wprowadzenia żądania do systemu teleinformatycznego organu administracji publicznej.

Datą wszczęcia postępowania z urzędu jest dokonanie pierwszej czynności w sprawie.

O wszczęciu postępowania z urzędu lub na żądanie jednej ze stron należy zawiadomić wszystkie osoby będące stronami w sprawie.

Należy zawiadomić prokuratora, jeżeli jego udział w postępowaniu byłby potrzebny a także organizację społeczną, jeżeli może być zainteresowany wynikiem sprawy ze względu na cele statutowe lub wymagania interesu społecznego.

Wszczęcie postępowania z urzędu może nastąpić w kilku sytuacjach:

- organ działa z własnej inicjatywy

- z żądaniem wszczęcia postępowania dotyczącego określonej osoby lub określonych osób występują podmioty na prawach strony: organizacja społeczna, prokurator, RPO

- wszczęcie postępowania z urzędu następuje na skutek skargi powszechnej wniesionej przez osobę trzecią

W sprawach, w których prawa lub obowiązki stron wynikają z tego samego stanu faktycznego oraz z tej samej podstawy prawnej i w których właściwy jest ten sam organ administracji publicznej, można wszcząć i prowadzić jedno postępowanie dotyczące więcej niż jednej strony.

Wszczęcie postępowania powoduje rozpoczęcie biegu terminu do załatwienia sprawy

Zawieszenie postępowania

Taki stan postępowania, w którym trwa nadal stan zawisłości sprawy, w którym nadal istnieją powstałe w nim skutki prawno-procesowe, ale tok postępowania ulega wstrzymaniu, sprawa spoczywa bez biegu i w zasadzie żadne czynności procesowe nie są podejmowane, nie biegną też terminy, po ustaniu przyczyny zawieszenia postępowanie zostaje podjęte na nowo.

Zasady szczególne rządzące postępowaniem dowodowym to:

1. Zasada dysponowania zakresem postępowania dowodowego przez pro­wadzący postępowanie organ administracji publicznej, zwana leż zasadą oficjalności postępowania dowodowego. Organ administracji publicznej obowiązany jest w spo­sób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy.

2. Zasada bezpośredniości postępowania dowodowego.

Pełne rozpoznanie i rozstrzygnięcie sprawy jest uwarunkowane przeprowadze­niem postępowania dowodowego przez organ orzekający w sprawie. Rozpo­znawanie i rozstrzyganie sprawy na podstawie materiału dowodowego prze­prowadzonego przez inny organ państwowy pozbawia pełnej możliwości wszechstronnej oceny materiału dowodowego. Dlatego z zasady ogólnej prawdy obiek­tywnej należy wyprowadzić jako obowiązującą zasadę szczególną — zasadę bezpośredniości prowadzenia postępowania dowodowego przez organ orzekający w sprawie. Od tej zasady dopuszczalny jest wyjątek w zakresie pomocy prawnej.

3. Zasada otwartego systemu dowodów. Kodeks postępowania admini­stracyjnego przyjmuje otwarty system dowodów. Jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. W szczegól­ności dowodem mogą być dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych oraz oględziny.

4. Zasada równej mocy środków dowodowych. Nie wprowadza ograniczeń co do rodzaju dowodów, którym należy przyznać pierwszeństwo w ustaleniu istnienia danego faktu. Wyjątki od tej reguły mogą wprowadzić tylko przepisy szczególne. W razie wątpliwości w ustaleniu stanu faktycznego należy zastosować zasadę otwartego systemu dowodów i równej mocy środków dowodo­wych.

5. Zasada czynnego udziału strony w postępowaniu dowodowym. Jest to prawo strony do czyn­nego udziału w ustaleniu stanu faktycznego oraz prawo do udziału w czynnościach postępowania dowodowego.

6. Zasada swobodnej oceny dowodów. Organ administracji publicznej ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona. Swobodna ocena dowodów, aby nie przekształciła się w samowolę, musi być dokonana zgodnie z normami prawa procesowego oraz z zachowaniem reguł tej oceny.

Naruszenie reguł, a także norm procesowych odnoszących się do środków dowodowych stanowi przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów.

Dowód

Jest to środek służący do wykazania prawdziwości okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Dowody przeprowadzane są przez organy prowadzące postępowanie – na wniosek strony lub z własnej inicjatywy. Jako dowód dopuszcza się to, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, i nie jest sprzeczne z pra-wem. Dowodem mogą być:
- dokumenty,
- zeznania świadków,
- opinie biegłych,
- oględziny.
Organ prowadzący postępowanie ocenia wiarygodność i moc dowodu wg swego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważania zebranego materiału.
Dowód posiłkowy
Jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub z powodu ich braku pozostały nie wyjaśnione fakty istotne do rozstrzygnięcia sprawy, organ administracji publicznej dla ich wyjaśnienia może przesłuchać stronę. Przed przesłuchaniem należy uprzedzić stronę o prawie odmowy odpowiedzi na pytania oraz o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.

Decyzja administracyjna – podstawowa forma rozstrzygnięć organów administracji. Akt rozstrzygający władczo. Jest to jednostronne rozstrzygnięcie o prawach i obowiązkach konkretnej osoby w indywidualnej sprawie. Rozstrzyga sprawę co do jej istoty w całości lub części. Adresatem decyzji jest zawsze strona postępowania. Decyzja, co do zasady, powinna mieć formę pisemną.

Postanowienie administracyjne – to akt organu administracyjnego, na temat kwestii proceduralnych wynikłych w trakcie postępowania administracyjnego np. zawieszenie postępowania, czy sprostowanie błędów. Postanowienie administracyjne zawiera taką samą strukturę jak decyzja administracyjna, z wyjątkiem uzasadnienia, które występuje jedynie wówczas gdy jest możliwe odwołanie.

Ugoda jest pisemnym porozumieniem zawartym między stronami postępowania administracyjnoprawnego, przed organem pierwszej lub drugiej instancji, przed którym toczy się postępowanie administracyjne i zatwierdzonym przez ten organ po skontrolowaniu jego prawidłowości. Element pierwszy ugody wymaga zaistnienia porozumienia, co znacza, że strony postępowania muszą złożyć wzajemnie sobie odpowiadające oświadczenia woli. To z kolei wymaga sprzeczności interesów stron, a więc istnienia sporu pomiędzy stronymi postępowania, zob. też art. 13 § 1 KPA

Odwołanie
Odwołanie wnosi się za pośrednictwem organu który wydał decyzję w ciągu 14 dni od dnia doręczenia decyzji. odwołanie nie wymaga szczegółowego uzasadnienia. Wniesienie odwołania w terminie wstrzymuje wykonanie decyzji z dwoma wyjątkami: 1. Decyzji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności i 2. Decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy prawa. O wniesieniu odwołania organ powiadamia strony. Jeżeli odwołanie wnoszą wszystkie strony postępowania organ może uznać że odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie i może wydać nową decyzję. Od nowej decyzji służy stronom odwołanie. Strona może cofnąć odwołanie przed wydaniem decyzji jednak organ może nie uwzględnić cofnięcia jeśli prowadziłoby to do utrzymania w mocy decyzji naruszającej prawo lub interes społeczny. Organ odwoławczy wydaje decyzję w której:
- utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję
- uchyla decyzję w całości lub części
- umarza postępowanie odwoławcze

Zażalenia

Na wydane postanowienie stronie służy zażalenie, które wnosi się w terminie 7 dni od dnia doręczeni postanowienia. Wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania postanowienia jednak organ adm. publ. który wydał postanowienie może wstrzymać jego wykonanie gdy uzna to za uzasadnione. Postanowienie, na które nie służy zażalenie, strona może zaskarżyć tylko w odwołaniu od decyzji.