Biorąc pod uwagę sfery działalności gospodarczej kopalni wyróżnia się koszty:

1. Zakupu (materiałów, surowców, energii)

2. Produkcji (wytworzenia, wydobycia)

3. Sprzedaży (zbytu)

Koszty produkcji można badać (analizować) w 5 układach:

1. Rodzajowym

2. Kalkulacyjnym

3. Stanowiskowym

4. Kosztów globalnych (całkowitych)

5. Kosztów jednostkowych (układ jednostkowy)

UKŁAD JEDNOSTKOWY KOSZTÓW PRODUKCJI

$g\left( x \right) \ \frac{G(x)}{x}\ $

1. Koszty proporcjonalne

$g\left( x \right) = \ \frac{a_{0} + \ a_{1}x}{x}\ = \ \frac{a_{0}}{x} + \ a_{1}\ $

1. Koszty progresywnne

$$g\left( x \right) = \ \frac{a_{0} + \ a_{1}x + \ a_{2}x^{2}}{x}\ = \ \frac{a_{0}}{x} + \ a_{1} + \ a_{2}x\ $$

1. Koszty degresywne

$$g\left( x \right) = \ \frac{a_{0} + \ a_{1}x - \ a_{2}x^{2}}{x}\ = \ \frac{a_{0}}{x} + \ a_{1} - \ a_{2}x$$

PODSTAWOWE GRUPY KOSZTÓW

1. K. pracy

2. K. (z tytułu podatków, opłat) o charakterze fiskalnym

3. K. płacowe (wynagrodzeń

4. K. amortyzacji

5. K. świadczeń na rzecz pracowników – pozapłacowe

6. K. pozostałe

Płaca spełnia następujące funkcje:

-dochodową

-kosztowną

-motywacyjną

-rynkową

-społeczną.

Składniki pracy:

-z płacy podstawowej(wynagrodzenie zasadnicze, dodatek funkcyjny)

-płacy dodatkowej(premie, dodatek z prace w godz. Nadliczbowych, dodatek za prace w porze nocnej, dodatek za prace w warunkach szkodliwych dla zdrowia

-płacy uzupełniającej (deputaty wynagr, za urlop uzupełniający, wynagr. Za urlop okolicznościowy.

WSKAZNIKI MOTYWACYJNE PRACY

PODNIETA(P)= dw/dt pierwsza pochodzą z wynagrodzenia(w) wzgl. czasu pracy (t)

ZACHETA (Z)= dw/dy pierwsze pochodzą z wynagrodzenia (w) wzgl. wydajności

SYSTEMY PLAC

a)czasowy

b)akordowy

c) mieszany

d)taryfowy

e)prowizyjny

Do skl. obligatoryjnych należą:

-wynagrodzenia zasadnicze

-dodatek funkcyjny

-premia regulaminowa

-dodatek za prace w godz. nadliczbowych

-dodatek za prace w niedziele lub święto

-dodatek za prace w porze nocnej (21-7)

-wynagrodzenie za czas postoju

-wynagrodzenie za czas dyżuru.

Skl. Fakultatywne:

-premia uznaniowa

-dodatek stażowy

-dodatek zmianowy

-dodatek za prace w warunkach niebezpiecznych dla zdrowia

-dodatek za prace w war szkodliwych

-deputaty.

sprawozdania finansowego w ściśle określonej formie zawierającego:

1. Bilans

2. Rachunek zysków i strat

3. Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych

4. Sprawozdanie z działalności zarządu.

5. Informacje dodatkowe

Celem gospodarki materiałowej w KO jest:
- zapewnienie odpowiedniej ilości materiałów o odpowiedniej jakości w określonym terminie;
- kontrola zużycia materiałów;
- ograniczenie do minimum zapasów materiałów.

Przejawy złej gospodarki materiałowej:
- przestoje produkcji;
- arytmia dostaw materiałów;
- arytmia zużycia materiałów.

Wskaźniki charakteryzujące gospodarkę materiałową:

- wskaźnik rotacji materiałów – określa ilość dni, w ciągu których zapasy materiałowe zostaną zużyte w procesie produkcyjnym (im mniejszy tym lepiej);

- liczba stosunkowa $n = \frac{X_{\max}}{X_{\min}}$ - maksymalny stan materiałów w magazynie/minimalny;

- liczba wielokrotna $w = \frac{\overset{\overline{}}{X}}{\overset{\overline{}}{Z}}$ – przeciętny (średni) stan materiałów w magazynie/przeciętne (średnie) zużycie materiałów.

Kontrole gospodarki materiałowej:

- okresowe – inwentaryzacje np. na końcu roku, przy likwidacji;

- wyrywkowe – remanent;

- bezpośrednie – bezpośrednio w magazynie;

- pośrednie – w księgowości, rachunkowości KO.

Cechy charakteryzujące gospodarkę materiałową:

- wskaźnik rotacji materiałów;

- liczba stosunkowa;

- liczba wielokrotna;

- maksymalny stan materiałów w magazynie;

- przeciętny (średni) stan materiałów w magazynie;

- minimalny stan materiałów w magazynie;

- maksymalne zużycie materiałów;

- przeciętne zużycie materiałów;

- minimalne zużycie materiałów;

- arytmia dostaw materiałów;

- arytmia zużycia materiałów.

Zadania działów KO:

a) gospodarki materiałowej:

- planowanie potrzeb materiałów;

- organizowanie przetargów an dostawy materiałów;

- opracowywanie zamówień;

- dopilnowanie by zamówiony materiał został dostarczony do magazynu w ustalonej ilości i terminie.

b) gospodarki magazynowej:

- zapewnienie odpowiednich warunków do przechowywania materiałów;

- dopilnowanie by materiały były wykorzystywane właściwie tj. zgodnie z wymogami realizowanego w KO procesu technologicznego

Wyróżnia się pięć podstawowych i dwa pomocnicze normatywy remontów:

1. Podstawowe

1.1. Cykl remontowy

1.2. Okresy międzyremontowe

1.3. Okresy międzyprzeglądowe

1.4. Zakres remontu

1.5. Pracochłonnośd remontu

2. Pomocnicze

2.1. Koszt remontu

2.2. Czas postoju maszyny

. wskaźniki finansowe, które można ująć w czterech grupach:

1. Wskaźniki płynności finansowej,

2. Wskaźniki sprawności działania,

3. Wskaźniki zadłużenia,

4. Wskaźniki rentowności

wskaźniki płynności finansowej:

1. Wskaźnik bieżącej płynności finansowej BPF

$$BPF = \ \frac{aktywa\ biezace}{zobowiazania\ biezace}$$

1. Wskaźnik szybkiej płynności finansowej (wskaźnik szybki)

$$SZPF = \ \frac{aktywa\ biezace - zapasy}{zobowiazania\ biezace}$$

wskaźniki sprawności działania:

1. Wskaźnik obrotu zapasami (OZ)

$$OZ = \ \frac{koszty\ sprzedazy\ wyrobow}{przecietny\ stan\ zapasow}$$

1. Wskaźnik obrotu aktywami (OP)

$$OA = \ \frac{sprzedaz}{aktywa\ ogolem}$$

1. Wskaźnik ściągania należności (ŚN)

$$SN = \ \frac{naleznosci\ na\ koniec\ roku}{przecietna\ dzienna\ sprzedaz\ w\ danym\ roku}$$

1. Wskaźnik operatywności (OP)

$$OP = \ \frac{koszt\ wlasny\ sprzedazy}{sprzedaz}$$

wskaźniki zadłużenia:

1. Wskaźnik zadłużenia aktywów (ZA)

$$ZA = \ \frac{zobowiazania\ ogolem}{aktywa\ ogolem}$$

1. Wskaźnik zadłużenia kapitału (ZK)

$$ZK = \ \frac{zobowiazania\ ogolem}{kapital\ wlasny}$$

1. Wskaźnik pokrycia spłaty długu (PSD)

$$PSD = \ \frac{\text{zysk\ operacyjny}}{odsetki + masa\ kapitalowa}$$

wskaźniki rentowności:

1. Wskaźnik rentowności aktywów (ROI)

$$\text{ROI} = \ \frac{\text{zysk}\text{\ netto}}{aktywa\ ogolem} \bullet 100\lbrack\%\rbrack$$

1. Współczynnik rentowności kapitału własnego (ROE)

$$\text{ROE} = \ \frac{\text{zysk}\text{\ netto}}{kapital\ wlasny} \bullet 100\lbrack\%\rbrack$$

1. Współczynnik rentowności sprzedaży (ROS)

$$\text{ROS} = \ \frac{\text{zysk}\text{\ netto}}{sprzedaz} \bullet 100\lbrack\%\rbrack$$

Klasyczne wskaźniki techniczno-ekonomiczne

1. Wskaźnik kapitałochłonności (K)

$$K = \ \frac{J}{P}$$

J – wartość nakładów inwestycyjnych

P – wartość produkcji rocznej

1. Wskaźnik materiałochłonności (M)

$$M = \ \frac{\text{km}}{P}$$

km – koszt materiałów, surowców, paliwa, energii

P – wartość produkcji rocznej

1. Wskaźnik czasochłonności (t)

$$t = \ \frac{T}{x}$$

T – czas realizacji procesu produkcyjnego [h]

x – wielkość produkcji

1. Wskaźnik pracochłonności (P)

$$P = \ \frac{N}{x}$$

N – nakład pracy ludzkiej (roboczogodzin)

x – wielkość produkcji

Funkcje jakie spełnia analiza ekonomiczna:

• Funkcja poznawcza

• Funkcja informacyjna

• Funkcja kontrolna

• Funkcja oceniająca
  A także ogół funkcji związanych z zarządzaniem kopalni.

Rodzaje analiz:

Kryterium : czas

- analizy miesięczne, kwartalne, roczne;

Kryterium : funkcjonalne
-analiza kompleksowa, wycinkowa, problemowa, bieżąca(operatywna);

Kryterium : przedmiotowe

-analizy gospodarcze, ekonomiczne, finansowe, ekonomiczno – finansowe;

Kryterium : metoda analizy

- analizy statyczne ( na dany dzień, chwilę);

- analizy dynamiczne (dotyczące pewnego przedziału czasowego);

Metody analizy ekonomicznej

Wyróżnia się: metody ogólne oraz metody szczegółowe

Metody ogólne

Metoda indukcyjna

Metoda dedukcyjna

Metody szczegółowe :

-metoda bilansowa; -metoda porównań; -metoda kolejnych podstawień; -metoda trendu; -metoda indeksowa; -metoda różnicowania; -metoda różnic cząstkowych