ZDROWIE - Definicja WHO z 1948 roku „stan pełnego
dobrostanu fizycznego, psychicznego i społecznego,
a nie tylko brak choroby lub niedomagania"
ZARZUTY: statyczność, brak aspektu duchowego
zdrowia, nieprecyzyjne sformułowanie „dobrostan”,
pojmowanie stanu zdrowia jako stanu idealnego –
zdrowie natomiast jest „mirażem”
W 1986 roku w Ottawie „zdrowie jest zasobem, potencjałem
indywidualnym i społecznym, jednym z bogactw naturalnych
kraju, determinujących rozwój społeczny, gospodarczy czy indywidualny.
Sprzyjają lub szkodzą mu czynniki polityczne, ekonomiczne, społeczne,
kulturowe, środowiskowe, biologiczne oraz sposób postępowania, wreszcie styl życia"
zdrowie dla każdego będzie czymś innym, dla każdego
według światowej organizacji zdrowia: wartością,
zasobem(bogactwem), środkiem
NALEŻY JE: chronić (profilaktyka),doskonalić(promocja)
Przywracać (leczenie rehabilitacja)
Struktura zachorowań 19-20w =choroby zakaźne
Teraz choroby cywilizacyjne
PIERWSZA REWOLUCJA ZDROWOTNA
Model mechanicznego traktowania do lat 50-70
Brakuje profilaktyki
Jednostka-biorca działań na rzecz zdrowia
Działania-srodowisko bytowania, rozwój medycyny naprawczej, edukacja zdrowotna
Efekty-wydłużenie śr długości życia populacji
Poprawa zdrowia populacji-eliminowanie czynników ryzyka i leczenie chorych
HOLISTYCZNE TRAKTOWANIE ZDROWIA
Skupienie na zdrowiu nie na chorobie
Druga rewolucja zdrowotna- Lalonde Kanada
Jednostka-uczestnik działań na rzecz zdrowia
Działania- kształtowanie nawyków i zachowań prozdrowotnych efekty- wydłużenie Sr długości zycia i poprawa jakości zycia populacji
Poprawa zdrowia- podnoszenie potencjału zdrowia
Styl życia – obejmuje zachowania zdrowotne, postawy, ogólne działanie człowieka. Zależy od czynników:środowiska, norm społecznych i kulturowych
osobistych przekonań umiejętności życia ekonomicznej, politycznej struktury społeczeństwa
stres-brak równowagi miedzy naszymi możliwościami a wyzwaniami zycia typy radzenia: zadaniowy, emocjonalny i unikowy.
Promocja zdrowia def WHO jest to proces trwający całe życie umożliwiający każdemu człowiekowi zwiększenie oddziaływania na własne zdrowie w sensie jego poprawy i utrzymania
DEf amerykańska połączenie edukacji+wsparcia społecznego ekonomicznego prawnego promocja jest nauką interdyscyplinarną
Promocja zdrowia obejmuje 5obszarów działań (ottawskich)
budowanie zdrowotnej polityki publicznej,
• tworzenie środowisk życia i pracy (nauki) sprzyjających zdrowiu,
• zachęcanie całego społeczeństwa do działań na rzecz zdrowia,
• rozwijanie u ludzi umiejętności (osobistych i społecznych)
służących zdrowiu,
• reorientacja służby zdrowia.
Światowa Deklaracja Zdrowia przyjęta przez światową społeczność zajmującą się problematyką zdrowotną na XXXI Światowym Zgromadzeniu Zdrowia
w maju 1998 Zdrowie 21 - zdrowie dla wszystkich w XXI wieku
3 MODELE edukacji – zorientowany na chorobę(mało efektywny) na zdrowie (programy promocji zdrowia) na czynniki ryzyka (współpraca intersycyplinarna, zapobiega kilku chorobą jednocześnie)
Karta Ottawska :
Określa działania z zakresu promocji zdrowia jako wspierające, broniące i umożliwiające zachowanie zdrowia. Podkreśla znaczenie podstawowych warunków życia i zasobów, jako coś, co jest niezbędne do zachowania zdrowia. Wśród nich są: dochody, żywność, wykształcenie, pokój.
Odpoczynek Jest jedną z podstawowych form czasu wolnego, wykorzystanego dla odnowienia sił fizycznych i psychicznych. Ważną funkcję w rytmie dobowym spełnia odpoczynek bierny, głównie w postaci snu nocnego, jego regularność i właściwie dla każdego wieku rozmiary są podstawą regeneracji sił. Drugą postacią odpoczynku jest odpoczynek czynny polegające na wypełnienie czasu wolnego aktywnością dowolną, którą lubimy, ale która zarazem stanowi przeciwwagę dla zajęć szkolnych czy pracy zawodowej.
Pierwszaza Rewolucja Zdrowotna
IXX / XX w. opanowano groźne choroby zakaźne, czysta woda, lepsze jedzenie, większa odporność, wprowadzenie szczepień ochronnych, zmiany higieniczno-sanitarne. Człowiek występował tu w roli przdmiotowej – biernej II 1974r Lalonde
Zmiana dokonująca się w świadomości ludzi, w coraz szerszych kręgach młodych i starych, zdrowych i chorych. Człowiek występuje tu w roli podmiotowej, pierwszorzędnej, aktywnej.
Styl życia i zachowania zdrowotne determinują w 50 – 60 % stanu naszego zdrowia
Środowisko fizyczne i społeczne 20 – 25 %
Czynniki genetyczne 20 %
Służba zdrowia 10 – 15 %
Zachowani zdrowotne – można określić jako postępowanie, działania (lub ich zaniechanie), które bezpośrednio lub pośrednio wpływają na zdrowie i samopoczucie człowieka. Dzielimy je na:
•zachowania sprzyjające zdrowiu (prozdrowotne – pozytywne), np. aktywność ruchowa, racjonalne odżywianie.
•zachowania zagrażające zdrowiu (antyzdrowotne – negatywne), np. nadużywanie alkoholu, palenie papierosów, ryzykowne zachowania seksualne, narkotyki itp.
W praktyce zadania promocji zdrowia realizowane są poprzez jej podstawowe składowe: edukację zdrowotną i prozdrowotną politykę publiczną
Za akt instytucjonalizacji promocji zdrowia uznaje się Kartę Ottawską (Ottawa Charter) uchwaloną w 1986 roku[1], definiującą promocję zdrowia jako „proces umożliwiający ludziom kontrolę nad własnym zdrowiem oraz jego poprawę przez podejmowanie wyborów i decyzji sprzyjających zdrowiu, kształtowanie potrzeb i kompetencji do rozwiązywania problemów zdrowotnych oraz zwiększanie potencjału zdrowia”.
Znaczenie raportu lalonda
Potrzeba radykalnej zmiany w podejściu do zdrowia i jego uwarunkowania , uznanie indywidualnych zachowań i stylu zycia za główne przyczyny zdrowia i choroby, konieczność współpracy interdyscyplinarnej na rzecz zdrowia, konieczność szerokiego wsparcia wszelkich starań w celu poprawy zdrowia
3poziomy profilaktyki:
Pierwotna (modyfikacja stylu życia np. szczepienia) wtorna (symptomy choroby, badania przesiewowe) leczenie (opieka paliatywna i hospicja)
Dobrostan-zdrowie-wzrost ekonomiczny-dobrostan
Bieda-choroba-słaby rozwój ekonomiczny-bieda
Narodowy program zdrowia 2006-2015
-poprawa stylu zycia
-wyrównanie szans dla osób starszych i niepełnosprawnych
-wczesne wykrywanie leczenie najczęściej występujących chorób w odwracalnych ch stadiach ze szczególnym uwzględnieniem świadczeń
Dokumenty z zakresu promocji zdrowia
- Narodowy Program Zdrowia na mocy protokołu ustaleń Rady Ministrów stał się oficjalnym dokumentem nakreślającym kierunki zdrowotnej polityki społecznej w kraju na lata 1996-2005. W przygotowaniu jest ustawa o Narodowym Programie Zdrowia.
- Światowa Deklaracja Zdrowia została przyjęta przez światową społeczność zajmującą się problematyką zdrowotną na XXXI Światowym Zgromadzeniu Zdrowia w maju 1998 r.
- „Zdrowie 21” - przyjęty przez Europejski Komitet Regionalny ŚOS we wrześniu 1998 r. i który ustanawia kierunki polityki zdrowia dla wszystkich w Regionie Europejskim ŚOS na następny wiek.
- Decyzja nr 645/96/EC - jeden z najistotniejszych dokumentów UE w zakresie promocji zdrowia Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z dnia 29 marca 1996 r. - przyjmująca program działania Wspólnoty w zakresie promocji zdrowia, informacji, edukacji i szkolenia w ramach działania w dziedzinie zdrowia publicznego opieki zdrowotnej (Dz.U. nr 91, poz. 408 z późn. zm.).
(1996-2000 r.) - Ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach