POMIAR DYDAKTYCZNY

Dowcip angielski: Jakie jest ulubione czteroliterowe słowo nauczyciela?
Odpowiedź: test.
Dowcip polski: kiedy studenci byli najszczęśliwsi?
Odpowiedź: przed wynalezieniem koła.
(„koło” w żargonie studenckim oznacza kolokwium).

Rodzaje pomiarów dydaktycznych

rodzaj	wyjaśnienie	stosowanie
Różnicujący	- układ odniesienia wyników każdego ucznia do wyników innych uczniów	- gdy nie umiemy lub nie chcemy określić wymagań programowych
Sprawdzający	- układ odniesienia wyników każdego ucznia do wymagań programowych	- gdy chcemy określić stopień opanowania wymagań programowych
Sprawdzający wielostopniowy	- pomiar sprawdzający oparty na wymaganiach wielostopniowych, oparty na skali ocen	- w testach osiągnięć szkolnych

W szkole najczęściej stosuje się test sprawdzający wielostopniowy.
W stosowanym wielostopniowym pomiarze sprawdzającym układem odniesienia wyniku każdego ucznia są wymagania programowe.

Zadanie testowe jest najmniejszą względnie niezależną cząstką testu wymagającą od ucznia udzielenia odpowiedzi.

Formy zadań testowych

rodzaj testu testu	rodzaj zad.	forma zadania	postać rozwiązania	Czas pracy'^)	liczba zadań"^)
Pisemny	OTWARTE	rozszerzonej odpowiedzi RO	rozprawka na zadany temat, ocenianie wg rozwinięcia tematu, struktury i poprawności	20 min.	5
		krótkiej odpowiedzi KO	rozwiązanie podane w formie pojedynczego słowa, liczby, zdania lub wyrażenia matematycznego	3 min.	35
		z luką L	wstawianie słowa lub wyrażenia brakującego w zdaniu	40 sek.	150
	ZAMKNIĘTE	wyboru WW wielokrotnego	wskazanie prawidłowej lub najlepszej odpowiedzi spośród kilku odpowiedzi podanych	90 sek.	70
		na dobieranie D	dobranie jednej pary danych z dwu kolumn	60 sek.	100
		prawda-fałsz PF	ocena prawdziwości podanego twierdzenia	30 sek.	200
Praktyczny	Praktyczny	próba pracy PP	wykonywanie czynności zawodowych na w pełni wyposażonym stanowisku pracy	100 min.	1
		nisko NS symulowane	wykonywanie działań praktycznych w warunkach zbliżonych do sytuacji naturalnej, np. w pracowni	20 min.	5
		wysoko WS symulowane	wykonywanie działań praktycznych w sytuacji umownej (inscenizacje, modele, diagramy itp.)	10 min.	10

'⁾czas potrzebny na wykonanie jednego zadania

"⁾orientacyjna liczba zadań w dwugodzinnym teście

„KO” KRÓTKA ODPOWIEDŹ

     Zadanie krótkiej odpowiedzi – w skrócie KO – wymaga od osoby rozwiązującej test udzielenia odpowiedzi w postaci jednego słowa, liczby, symbolu, pełnego zdania, wyrażenia matematycznego lub dwóch, trzech zdań. 

Najczęściej popełniane błędy w konstrukcji zadań KO: 

1. Brak precyzji sformułowania, co zmusza rozwiązującego do nazbyt szerokiej odpowiedzi.

2. Stereotypowość języka i sytuacji, których zadanie dotyczy, przez co zadanie wydaje się rozwiązującym nudne.

 „L” ZADANIE Z  „LUKĄ”

     Zadanie z luką, w skrócie - zadanie L -  wymaga od ucznia uzupełnienia zwrotu, zdania, fragmentu tekstu, wyrażenia matematycznego lub rysunku. Uzupełnieniem bywa pojedyncze słowo, symbol, liczbą., kilka słów lub znaków. 

Najczęściej popełniane błędy w konstrukcji zadań L: 

1. Zbyt szeroka luka, dająca się poprawnie wypełnić na wiele sposobów.

2. Posługiwanie się gotowymi zdaniami z podręcznika, co umożliwia uzupełnienie luk przez zapamiętanie jego tekstu bez elementarnego zrozumienia.

3. Niepoprawna gramatycznie lub niezgrabna budowa zdania.

4. Umieszczanie więcej niż jednej luki, a zatem – więcej niż jednego zadania, w zadaniu pojedynczym lub podrzędnie złożonym.

5. Umieszczenie luki na początku lub w pierwszej części zdania, co powoduje konieczność dwukrotnego czytania zadania przez rozwiązującego.

 „WW” ZADANIE WYBORU WIELOKROTNEGO

   Zadanie wyboru wielokrotnego – w skrócie WW – wymaga od ucznia wybrania odpowiedzi poprawnej lub najlepszej spośród kilku podanych.

         Trudność zadania WW jest regulowana nie tylko przez sformowanie trzonu, lecz także przez dobór dystraktorów (odp. błędnych). Im mniej są one zróżnicowane, tym zadanie jest trudniejsze.

Nadto liczba dystraktorów ma wpływ na trudność zadań: im jest większa, tym mniejsze są szanse na przypadkowe trafienie na prawidłową odpowiedź. 

Błędy w konstruowaniu zadań WW:

1. Schematyzm w doborze treści zadań, brak jej powiązania z sytuacjami znanymi osobom rozwiązującym i budzącymi ich zainteresowanie.

2. Zbyt szczupły trzon zadania, nie pozwalający na zrozumienie pytania przed przeczytaniem odpowiedzi.

3. Zbyt rozbudowane odpowiedzi, zawierające część wspólną, którą można przenieść do trzonu.

4. Niejednorodne, wymagające dodatkowych założeń, w tym samym stopniu prawdziwe odpowiedzi.

Najczęściej spotykane błędy w konstruowaniu dystraktorów:

1. Dystraktory krzyżujące się, podrzędne lub nadrzędne wobec prawidłowej odpowiedzi.

2. Dystraktory zbyt trudne do zrozumienia lub przeciwnie, całkiem banalne, niedorzeczne.

3. Dystraktory dające ukrytą wskazówkę rozwiązania zadania, w tym

   1. stanowiące twierdzenie fałszywe bez względu na trzon zadania;

   2. krótsze niż prawidłowa odpowiedź, pisane mniej ścisłym lub mniej "podręcznikowym" językiem;

naprowadzające rozwiązującego na prawidłową odpowiedź przez to, że jeden z nich jest jej bardzo bliski lub z nią sprzeczny.

„PF” ZADANIA TYPU PRAWDA – FAŁSZ

 

     Zadanie typu prawda – fałsz, w skrócie: zadanie PF, wymaga od osoby rozwiązującej rozstrzygnięcia, czy zawarte w nim twierdzenie jest prawdziwe czy fałszywe, albo rozstrzygnięcia, czy spełnia ono określony warunek, czy też nie spełnia go.

Najwięcej kłopotu sprawia konstruktorom takie formułowanie twierdzeń ogólnych, aby były one bezwzględnie prawdziwe lub fałszywe, a więc nie zawierały ukrytych założeń. 

Najczęściej spotykane błędy w konstrukcji zadań PF: 

1. Wieloznaczność twierdzeń, prowadząca do tego, że można je uznać za prawdziwe lub fałszywe w zależności od sposobu zrozumienia.

2. Nieostrość pojęć, powodująca konieczność przyjmowania dodatkowych założeń przez rozwiązujących.

3. Umieszczanie w zadaniu utajonego dodatkowego twierdzenia, które może być przedmiotem wtórnych wątpliwości.

4. Przepisywanie twierdzeń z podręcznika, przez co zadanie staje się zbyt pamięciowe.

5. Występowanie wyrazu "nie" w twierdzeniu, co w połączeniu z odpowiedzią "Nie" daje podwójne przeczenie.

6. Występowanie ukrytych wskazówek rozwiązania, takich jak:

   1. różnice długości zdań na korzyść twierdzeń prawdziwych;

   2. wyrazy typu "często", "większość", cechujące zwykle twierdzenia prawdziwe, oraz wyrazy typu "zawsze", "wszystkie", cechujące, zwykle twierdzenia fałszywe.

Dobrze zbudowany test jest:

• wolny od nadmiaru zadań pamięciowych,

• bogaty w zadania umiejętnościowe,

• bogaty sytuacyjnie,

• związany z życiem,

• zawiera zadania o naturalnych formach,

• wskazuje hierarchię sukcesów ucznia,

• o dużym zróżnicowaniu wymagań,

• przyjazny w formie i treści,

• o długości odpowiadającej formie,

• o umiarkowanych normach ilościowych,

• rzetelny,

• trafny,

• obiektywny.

Konstruując test autor ma do wyboru dwa rodzaje zadań testowych: otwarte, w których uczeń samodzielnie formułuje odpowiedź, i zamknięte, w których tylko wybiera jedną z podanych odpowiedzi. Zalety i wady zadań otwartych i zamkniętych przedstawia poniższa tabela.

	Zadania otwarte	Zadania zamknięte
Zalety	łatwe do skonstruowania, nie sugerują odpowiedzi, pokazują tok pracy ucznia, pozwalają na wykazanie samodzielności i często oryginalności rozwiązania;	dobrze skonstruowane pobudza procesy myślowe ucznia, stawiając go w sytuacji decyzyjnej, łatwe do sprawdzania, zapewniają obiektywizm punktowania, możliwa jest duża liczba zadań w teście (dobra reprezentacja treści nauczania) tworzenie wersji równoległych testu jest stosunkowo łatwe;
Wady	punktowanie wyników jest mało obiektywne, liczba zadań w teście jest zwykle niewielka (słaba reprezentacja treści nauczania), formułowanie odpowiedzi jest czasochłonne, nie zawsze wiemy czy jest trafne, trudne jest stworzenie wersji równoległej testu;	odpowiedzi mogą być przypadkowe (możliwość zgadywania), nie można ustalić drogi dochodzenia do wyniku, trudne i czasochłonne do konstruowania;