Kredyt bankowy – umowa zawarta w formie pisemnej pomiędzy bankiem a kredytobiorcą. Bank zobowiązuje się udostępnić określoną kwotę na określony cel oraz czas a kredytobiorca zobowiązuje się wykorzystać kredyt zgodnie z jego przeznaczeniem oraz zwrócić pobraną kwotę wraz z należnym bankowi wynagrodzeniem w postaci prowizji i odsetek.
Prawo udzielania kredytów mają wyłącznie banki, a środki na ten cel pochodzą z depozytów powierzonych bankowi przez ich klientów, dlatego umowy kredytowe reguluje prawo bankowe.
Standardowa umowa kredytowa zawiera:
datÄ™ i miejsce zawarcia umowy
dane stron umowy
postanowienia ogólne
kwotÄ™ i walutÄ™ kredytu
warunki uruchomienia
cel kredytu
okres kredytowania
zasady i termin spłaty kredytu
wysokość prowizji
wysokość oprocentowania
sposób zabezpieczenia kredytu
zakres uprawnień banku
termin i sposób postawienia do dyspozycji kwoty kredytowej
informacje o warunkach zmiany i odstÄ…pienia od umowy przez bank i kredytobiorcÄ™
informacje o skutkach naruszenia umowy oraz inne ustalenia stron.
Standardowa umowa kredytowa zawiera:
datÄ™ i miejsce zawarcia umowy
dane stron umowy
postanowienia ogólne
kwotÄ™ i walutÄ™ kredytu
warunki uruchomienia
cel kredytu
okres kredytowania
zasady i termin spłaty kredytu
wysokość prowizji
wysokość oprocentowania
sposób zabezpieczenia kredytu
zakres uprawnień banku
termin i sposób postawienia do dyspozycji kwoty kredytowej
informacje o warunkach zmiany i odstÄ…pienia od umowy przez bank i kredytobiorcÄ™
informacje o skutkach naruszenia umowy oraz inne ustalenia stron.
Stroną dominującą w stosunku kredytowym wobec kredytobiorcy jest bank, który określa warunki kredytu i jest uprawniony do kontroli jego wykorzystania oraz uzależnia przyznanie kredytu od zdolności kredytowej, przy czym nie jest zobowiązany do udzielenia kredytu, nawet jeżeli osoba ubiegająca się o kredyt ją posiada. Kredyt występuje jedynie w formie bezgotówkowej, pod postacią zapisu na rachunku.
Rodzaje kredytów
Kredyt dewizowy udzielany w walucie innych krajów, przeliczanej i wypłacanej w złotówkach; przeważnie niżej oprocentowany od kredytu udzielanego w złotówkach. Kredytobiorcy to najczęściej importerzy i osoby niebojące się osłabienia złotego w stosunku do innych walut.
Kredyt komercyjny Wysokość oprocentowania zależy od warunków stawianych przez bank, w którym bierzemy kredyt, np. od okresu spłaty, stałej lub zmiennej stopy oprocentowania, wysokości kosztów obsługi kredytu. Dość łatwo dostępny.
Kredyt preferencyjny Udzielany na korzystniejszych warunkach niż pozostałe kredyty. Mogą ubiegać się o niego rodziny o niskich dochodach zamierzające kupić mieszkanie, rolnicy na zakup nawozów lub ziarna siewnego. Przyznawany także instytucjom i urzędom, np. gminom na budowę kanalizacji lub gazociągów. Dofinansowany przez agencje rządowe lub ze specjalnych funduszy pomocnych Unii Europejskiej.
Kredyt hipoteczny Kredyt długoterminowy (okres spłaty nawet do 25 lat); może być zaciągany przez ludność (np. na budowę domu, zakup mieszkania) lub firmy (np. na budowę hali fabrycznej). W razie niespłacenia kredytu bank ma prawo sprzedaży zastawu hipotecznego, np. domu budowanego za pieniądze z kredytu hipotecznego.
Kredyt lombardowy Kredyt krótkoterminowy (okres spłaty do 1 roku); jego zabezpieczenie to zastaw, np. biżuteria, obrazy. Kwota udzielanego kredytu jest zazwyczaj niższa od wartości zastawu. W razie niespłacenia kredytu bank ma prawo sprzedaży zastawu.
Kredyt gospodarczy – udzielany podmiotom gospodarczym
Kredyt inwestycyjny - Jest przeznaczony na finansowanie nakładów gospodarczych, których celem jest tworzenie nowych lub powiększenie już istniejących środków trwałych. Kredyty inwestycyjne funkcjonują jako kredyty średnio i długoterminowe.
Kredyt obrotowy - Jest to kredyt przeznaczony na bieżące potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą np. na zakup towarów, surowców, materiałów, zapłacenie bieżących płatności. Kredyt obrotowy jest zwykle krótkoterminowy, rzadko występuje jako średnioterminowy.
Faktoring - polega on na wykupie przez wyspecjalizowaną firmę (faktora) od przedsiębiorstwa (faktoranta) wierzytelności z tytułu sprzedaży towarów lub usług do przedsiębiorstw. Dzięki usłudze faktoringu przedsiębiorstwo uzyskuje środki finansowe wcześniej niż wynosi termin zapadalności wierzytelności handlowych. W rezultacie faktorant nie musi czekać na spłatę wierzytelności od dłużnika, zabezpieczając się jednocześnie przed ewentualnym opóźnieniem w spłacie.
Konsolidacyjny – przeznaczony na spłatę zobowiązań w innych bankach
Przyjmując jako kryterium podziału kredytów ich przeznaczenie wyodrębnia się:
kredyty obrotowe, które przeznacza się na finansowanie bieżącej działalności gospodarczej i są to najczęściej kredyty krótkoterminowe,
kredyty inwestycyjne, przeznaczone na finansowanie działalności rozwojowej, są to najczęściej kredyty średnio i długoterminowe.
Dzieląc kredyty z punktu widzenia okresu kredytowania wyodrębnia się:
kredyty krótkoterminowe, których okres spłaty wynosi do jednego roku,
kredyty średnioterminowe, których okres spłaty wynosi od 1 roku do 3 lat,
kredyty długo terminowe z terminem spłaty powyżej 3 lat.
Z punktu widzenia metody udzielenia kredytu wyróżnia się:
kredyt w rachunku bieżącym,
kredyt w rachunku kredytowym.