Crux gemmata – krzyż ozdobiony kamieniami szlachetnymi, perłami i innymi wyrobami jubilerskimi z minerałów lub skał. Istnieje również jako przedstawienie krzyża z dekoracją imitującą kameryzację, głównie na stronicach książek (czasem w mozaice). Niekiedy stanowi część krucyfiksu. Interpretowany jest jako znak triumfu, męki i śmieci Chrystusa, majestat władzy Bożej, wizję Niebiańskiej Jerozolimy. W kompozycji dekoracji umieszczony w centrum, jest symbolicznym znakiem obecności Jezusa i hołdem wspólnoty Kościoła.
Stemma - utwór składający się z wizerunku herbu i krótkiego tekstu odnoszącego się do motywów obrazowych herbu
Tablion - bardzo rozbudowana, podłużna dekoracja haftowana na purpurze i złocie z tyłu i przodu cesarskiego płaszcza bizantyjskiego. Dla innych wysokich urzędników - zróżnicowane w kolorze. Chroni tkaniny przed nadmiernym zużyciem.
Octateuch – „ośmioksiąg” lub „osiem części książki” – to pierwsze osiem ksiąg Starego Testamentu. W kościele prawosławnym zwyczajowo nazywa się „octateuch”: pięcioksiąg Mojżesza, księgi Jozuego, Sędziów i Samuela.
Templon – element architektury bizantyńskiej, spotykany w niektórych świątyniach obrządku wschodniego. Początkowo była to niska bariera oddzielająca wiernych od duchownych odprawiających liturgię przy ołtarzu. Po raz pierwszy zastosowany w V w. Zrobiony z drewna lub marmuru podtrzymuje architraw. Posiada troje drzwi (centralne, dwa mniejsze po bokach i prowadzące do sanktuarium). Z czasem przekształcił się w ikonostas.
Trabea – nazwa stroju cesarza rzymskiego, w kolorze czerwonym lub fioletowym, często jako toga, niekiedy jako część płaszcza.
Bazylika cyrkowa – posiada plan i układ podobny do rzymskiego cyrku; nawa boczna obiega nawę główną. Odprawiano tam nabożeństwa zmarłych, potępiane w IV i V w. Nie wiadomo czy odprawiano tam msze święte.
Eleousa – Ikona Matki Bożej Eleousa – standardowy obraz we wschodnim kościele prawosławnym. Eleousa oznacza „tą, która współczuje”. Na lewym ramieniu Matki Boskiej siedzi Chrystus, przytulony do jej policzka. Jest to nawiązanie do przyszłego cierpienia, którego czeka. Jezus kurczy się ze strachu, na niektórych ikonach sandał z jego prawej nogi spada. Matka jest wyraźnie zmartwiona. Wie ona jednak, że cierpienie jej syna jest nieuniknione, dlatego się do niego czule przytula.
Aspasmos – pozdrowienie – całowanie Księgi Ewangelii, ikony, ręki biskupa lub kapłana. Na Wielkanoc celebrujący udziela znaku chrześcijańskiej radości z członkami kongregacji.
Basileus – tytuł noszony przez władcę lub najwyższego urzędnika miasta-państwa w Grecji oraz monarchów hellenistycznych. W Bizancjum – jeden z dwóch (obok autokratora) tytuł cesarza. Pierwszym tym mianem określono Herakliusza w VII w. Poprzez ten tytuł utożsamiał się z tradycjami greckimi. Miano istniało do końca cesarstwa.
Igumenos – wł. Igumen – w prawosławiu i katolickim Kościele wschodnim przełożony samodzielnego klasztoru lub domu zakonnego. Odpowiednik katolickiego przeora.
Ethimasia – na ikonach Sądu Ostatecznego i niektórych mozaikach pojawia się pusty tron wyścielony poduszkami, czasem z oparciem, podtrzymywany przez anioły, niekiedy z otwartą Ewangelią, krzyżem lub gołębicą na siedzeniu. Jest to tzw. etimasia, przygotowanie tronu. Jest to alegoria czasu obecnego. Symbolizuje gotowość tronu, na którym ma spocząć Chrystus. Nie jest to jednak symbol pogodny. Świadczy o tragicznym rozdarciu pomiędzy obietnicą a jej niespełnieniem. Chrystus jest, ale go nie ma. Zbawi nas, ale nie jesteśmy jeszcze zbawieni. Etmisia tragiczna jest niczym życie ku śmierci.
Puer-senex – dosłownie dziecko-starzec; przedstawienie Chrystusa w ciele dziecka lub młodzieńca, posiadającego twarz starca. Mądrość miałaby scalać młodość i starość, nowatorstwo i odwieczne prawdy, odkrywczość i szanowanie dotychczasowych zdobyczy wiedzy.