Finanse to:

-zasoby pieniężne

-operacje tymi zasobami

-normy prawne, które regulują operacje zasobami

Podział finansów:

Publiczne- finanse określonych związków publicznoprawnych	Prywatne- finanse określonych podmiotów prywatnych
Różnice:
Przemieszczanie się środków finansowych jest zdeterminowane interwencją państwa	O przemieszczaniu środków decydują prawa gospodarki rynkowej
Państwo nie podlega przymusowi w zakresie wydatków	Państwo dysponuje przymusem dla zapewnienia sobie dochodów
Wyrażają się w pieniądzu ale:
Gestorem pieniądza jest państwo, państwo w istotny sposób może wpływać na wartość pieniądza	Państwo nie ma wpływu na wartość waluty
Służą zaspokajaniu interesu państwa i interesu jednostkowego	Służą zaspokajaniu interesu jednostkowego

Finanse publiczne mają charakter obiektywny tzn. na obecnym etapie rozwoju są obiektywną koniecznością.

Pojęcie finansów publicznych obejmuje także normy prawne, które regulują operacje tymi zasobami. Zasób tych norm nazywamy systemem finansowym.

System finansowy- jest to ogół zasad i instytucji stworzonych i obowiązujących w danym państwie w określonym czasie.

Funkcje finansów publicznych:

1. F. fiskalna- ideą jest dostarczenie państwu lub innemu podmiotowi publicznemu środków na realizację jego zadań

2. F. redystrybucyjna- państwo pobiera określone podatki aby je przekazać innym podmiotom, związana z solidaryzmem społecznym

3. F. stymulacyjna- polega na tym, że państwo poprzez ukierunkowanie strumieni pieniężnych stara się pobudzić albo ograniczyć określone zjawiska społeczne bądź gospodarcze:

1. Pozytywna- państwo chce pobudzić, np. becikowe, ulgi podatkowe

2. Negatywna- państwo chce ograniczyć, np. sankcje i kary o charakterze finansowym, chodzi o pobranie dodatkowych dochodów od podmiotu, który podejmuje działania niepożądane dla państwa.

1. F. ewidencyjno- kontrolna- każde działanie ma swój aspekt finansowy; analiza kształtowania się przypływów finansowych pozwala na obserwowanie zmian na rynku, np. podatek VAT (recesja, rozwój gospodarczy)

FISKALIZM- pobieranie przez państwo nadmiernych podatków

-zaburza sytuacje finansową podmiotów prywatnych

-zdecydowanie pogarsza ich sytuacje

- to zjawisko zawsze musi być postrzegane z punktu widzenia podmiotów prywatnych

Rola finansów publicznych- zależy od koncepcji państwa:

1. Państwo nocnego stróża- zakres finansów publicznych jest najmniejszy

2. Państwo interwencjonizmu- państwo angażuje się również finansowo w różne procesy gospodarcze i społeczne, np. interwencyjny skup płodów rolnych

Polityka finansowa- świadoma i celowa działalność osób i instytucji polegająca na ustaleniu i realizacji celów za pomocą środków finansowych

Tworzenie polityki finansowej- odbywa się na 3 płaszczyznach:

1. Ustalanie norm planistycznych- planowanie i programowanie norm finansowych

2. Ustalanie ogólnych norm prawa

3. Ustalanie norm indywidualnych- wydawanie aktów i orzeczeń prawnofinansowych

Warunki prawidłowej polityki finansowej:

1. Cele jakie są sformułowane muszą być możliwe do osiągnięcia (cele realne)

2. Cele muszą być wzajemnie nie sprzeczne

3. Środki realizacji muszą być dostosowane pod względem merytorycznym i tzw. Siły oddziaływania

4. Cele muszą być jasne i znane adresatom

5. Obowiązuje zasada nie działania prawa wstecz

6. Wprowadzone zmiany respektują prawne warunki stabilności

7. Warunkiem są także kompetentne kadry i odpowiednie zaplecze techniczne

Zakres pojęcia: prawo finansów publicznych

-przez prawo finansów publicznych rozumie się te zjawiska posługiwania się pieniądzem przez państwo- gromadzenia i rozdziału w celu realizacji zadań państwa

- nie zaliczymy do prawa finansów publicznych przepisów karnych dotyczących grzywien, mandatów

-prawo finansów publicznych jest wewnętrznie mocno zróżnicowane; obejmuje:

a) prawo budżetowe- reguluje zasady i procedurę konstruowania budżetu, ustawa o fin publ

b) prawo finansów lokalnych

c) prawo podatkowe- szereg ustaw podatkowych, Ordynacja podatkowa

d) prawo celne- Rozporządzenie Rady- Wspólnotowy Kodeks Celny

e) prawo dewizowe- określa zakazy posługiwania się pieniądzem obcym

f) prawo bankowe- podstawy prawne to Prawo bankowe i ustawa o NBP,

dwoista natura przepisów:

1. przepisy dotyczące powoływania, funkcjonowania banków, (Prawo finansów publicznych)

2. przepisy dotyczące zawierania umów banków z klientami, (przepisy cywilnoprawne)

Harmonizacja

Harmonizacji podlegają:

1. Prawo celne: rozporządzenie

2. Prawo podatkowe- w szczególności w zakresie podatków pośrednich (vat) i podatków akcyzowych; dyrektywa; w pewnym sensie podatek dochodowy

3. Przepisy dotyczące prawa bankowego- instytucje kredytowe czyli bank oraz zasady dokonywania przelewów transgranicznych

Prawo budżetowe NIE podlega harmonizacji.

Normy prawnofinansowe:

1. Normy prawa materialnego- regulują prawa i obowiązki o charakterze pierwotnym, tj. ustanawiają rozmaite prawa i obowiązki związane z gromadzeniem i wydatkowaniem środków pieniężnych

2. Normy proceduralne- regulują zasady postępowania uczestników stosunków finansowych; procedury występujące w prawie finansowym mają rozmaity charakter- a) klasyczne procedury administracyjne, której rezultatem będzie wydanie decyzji organu administracyjnego,

b) procedury, których rezultatem są akty kontroli, nadzoru czy też opinie wydawane w określonych sprawach,

c) procedury planistyczne i realizacyjne, odnoszące się do planów z zakresu publicznej gospodarki finansowej,

1. Normy prawa ustrojowego- regulują zasady organizacji podmiotów administrujących finansami publicznymi, charakteryzują się stosunkowo małym stopniem samodzielności, w istocie są częścią składową prawa ustrojowego administracji publicznej

Podmiot prawa finansowego:

- nie ma podmiotu, który miałby podmiotowość generalną

- mówi się osobno o podmiotowości budżetowej, podatkowe, dewizowej

-podmiotowość kreuje się przez przyznawanie praw lub nakładanie określonych obowiązków

-ta podmiotowość dotyczy poszczególnych gałęzi prawa finansowego

Prawa i obowiązki dzieli się na:

1. Podstawowe- związane z gromadzeniem i wydatkowaniem środków pieniężnych, np. płacenie podatków

2. Instrumentalne- służą wyłącznie zapewnieniu właściwej realizacji obowiązków podstawowych, np. posługiwanie się NIP-em

Wyróżniamy 2 zasadnicze grupy podmiotów:

1/ organy- posiadają kompetencje do zarządzania finansami publicznymi

- mają prawo do stanowienia norm generalnych i konkretnych

2/ osoby fizyczne i jednostki organizacyjne- tzw. Podmioty bierne

- na nie nakłada się obowiązki prawnofinansowe

-podmiot jest zobowiązany poddać się konkretyzacji stosunku prawnego, jakiej to konkretyzacji dokonuje organ finansowy

-powinny wykonać te obowiązki

Między tymi podmiotami nawiązują się stosunki prawnofinansowe- cechy:

•ISTOTĄ TREŚCI są uprawnienia i obowiązki, które pośrednio lub bezpośrednio polegają na przemieszczaniu środków pieniężnych w toku publicznej działalności finansowej

•te uprawnienia i obowiązki mają charakter majątkowy, np. obowiązek zapłaty podatku

•nadrzędność organu finansowego- on kształtuje treść takiego stosunku prawnego

•nie równorzędność interesów podmiotów, które w takim stosunku uczestniczą

•występuje korelacja praw i obowiązków podmiotów

Charakterystyka polskiego prawa finansowego:

Problematyka finansów jest uregulowana w Konstytucji

-rozdział 10 dotyczy finansów publicznych

-4 grupy przepisów odnoszących się do finansów publicznych

1. Bezpośrednio i wprost dotyczące prawa finansowego

1. Przepisy dotyczące specyfiki regulacji prawnofinansowej, np. prawo inicjatywy ustawodawczej ustawy budżetowej- tylko Rada Ministrów, zakaz pilnego trybu ustaw podatkowych

2. Przepisy dotyczące danin publicznych, wszelkie obowiązki należy nakładać w formie ustawy

3. Przepisy dotyczące budżetu państwa (219-226 Konstytucji)

4. Przepisy dotyczące gospodarki finansowej organów jednostek samorządu terytorialnego (167-168 Konstytucji)

1. Odnoszące się zarówno do finansów publicznych oraz innych zjawisk gospodarczych i społecznych, np. regulacje procedury legislacyjnej

2. Nie odnoszące się do prawa finansowego ale skutkiem ich działania są określone zjawiska w sferze prawa finansowego, np. dwuinstancyjność sądownictwa

3. Dotyczące ogólnych zasad treści prawa, które wpływają na kształt prawa finansowego, wykładnie przepisów prawnofinansowych, np. art. 2 Konstytucji

Struktura źródeł prawa:

1. Konstytucja

2. Ratyfikowane umowy międzynarodowe

3. Ustawy

4. Rozporządzenia

5. Akty prawa miejscowego

Zasady ogólne dotyczące finansów publicznych:

1. Zasady tworzenia prawa finansowego w ujęciu doktrynalnym:

1. Zasada respektowania praw i prawidłowości ekonomicznych jako respektowanie granic prawnofinansowych

2. Zasada przewidywania długo- i krótkookresowych skutków regulacji prawnofinansowych

3. Zasada postulująca uwzględnianie skutków regulacji prawnofinansowych w różnych ogniwach systemu finansowego państwa

4. Konstruując przepisy prawnofinansowe należy ograniczać wpływ deprecjacji (utrata wartości pieniądza) pieniądza na trwałość tych przepisów

5. Zasada dotycząca płynności zmian obciążeń prawnofinansowych

6. Zasada ochrony interesu finansowego państwa

1. Zasady normatywne dotyczące finansów publicznych jako całości:

1. Zasada jawności

-zasada o wymiarze formalnym (art. 33,34,36-38 ust o fin publ)

-przejawia się w:

1/ jawności debaty budżetowej

2/ jawności planów finansowych

3/ udostępnianiu sprawozdań z wykonania budżetu

4/ podawania do wiadomości publicznej zbiorczych informacji, np. udzielone dotacje

5/ obowiązku publikowania przez Ministra Finansów i organy podatkowe znacznej zaległości podatkowej,

2000- osoba fizyczna

5000- osoba prawna

1. Zasada przejrzystości finansów publicznych

- jest to jawność materialna (art. 39-41 ust o fin publ)

-chodzi o to by te informacje prezentować w sposób zrozumiały dla odbiorcy

-realizuje się w 3 instytucjach:

1/ Jednolitej Klasyfikacji Dochodów i Wydatków

2/ Jednolite Zasady Rachunkowości

3/ Jednolite Zasady Sprawozdawczości Finansowej

Sposoby budżetowania:

BUDŻETOWNIE- sposób powiązania budżetu z określoną jednostką, która przy takim budżecie działa (jest to jednostka sektora finansów publicznych, co do zasady wykonuje zadania państwa)

2 sposoby budżetowania:

BUDŻETOWANIE BRUTTO	BUDŻETOWANIE NETTO
Polega na tym, że jeżeli jednostka osiąga dochód, to ten dochód w całości trafia do budżetu Np. sąd, urząd skarbowy	Zakłada, że jednostka rozlicza się wyłącznie wynikiem finansowym •swoje wydatki pokrywa z własnych dochodów •jeżeli to nie wystarczy to otrzyma dotacje z budżetu •jeśli powstanie nadwyżka finansowa- to będzie odprowadzona do budżetu
Wszystkie wydatki jednostki są finansowane z budżetu	W budżecie ujmuje się wyłącznie rozliczenie finansowe

SEKTOR FINANSÓW PUBLICZNYCH

-ustawa nie definiuje tego pojęcia

-podlega specjalnym regułom, wykonuje konkretne zadania

-zamknięty katalog podmiotów sektora finansów publicznych

Jednostki sektora finansów publicznych mogą być tworzone na podstawie

1/ustawy Prawo finansów publicznych

2/na podstawie odrębnych ustaw

Sektor finansów publicznych tworzą:

1. organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządowej, organy

kontroli państwowej i ochrony prawa oraz sądy i trybunały;

1. jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki;

2. jednostki budżetowe;

3. samorządowe zakłady budżetowe;

4. agencje wykonawcze;

5. instytucje gospodarki budżetowej;

6. państwowe fundusze celowe;

7. Zakład Ubezpieczeń Społecznych i zarządzane przez niego fundusze oraz

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i fundusze zarządzane przez

Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego;

1. Narodowy Fundusz Zdrowia;

2. samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej

3. uczelnie publiczne;

4. Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne;

5. państwowe i samorządowe instytucje kultury oraz państwowe instytucje filmowe;

6. inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie

odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem

przedsiębiorstw, instytutów badawczych, banków i spółek prawa handlowe-

go.

Porównanie:

JEDNOSTKA BUDŻETOWANA BRUTTO	JEDNOSTKA BUDŻETOWANA NETTO
Mechanizmy gospodarności
Tendencje do maksymalizacji wydatków (brak gospodarności)	Mechanizmy gospodarności
Mechanizmy finasowania i kontroli
Budżet jest jawny	Kontrola jest utrudniona
Nie można powiedzieć, że któryś sposób jest lepszy czy gorszy. Wszystko zależy od wykonywanych zadań w konkretnych formach

1. Jednostki budżetowe:

-jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych nieposiadające osobowości prawnej,

-pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu,

-pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego,

-mogą działać przy budżetach jednostek samorządu terytorialnego lub administracji rządowej,

-działa na podstawie statutu określającego w szczególności jej

1. nazwę,

2. siedzibę

3. przedmiot działalności

- podstawą gospodarki finansowej jest plan dochodów i wydatków, zwany „planem finansowym jednostki budżetowej” sporządzony na podstawie informacji jakie uzyska w ramach budżetowania

- tworzenie, likwidacja i przekształcenie:

art. 12 ust .1

Jednostki budżetowe, z zastrzeżeniem odrębnych ustaw, tworzą, łączą i likwidują:

1. ministrowie, kierownicy urzędów centralnych, wojewodowie oraz inne organy działające na podstawie odrębnych ustaw – państwowe jednostki budżetowe;

2. organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego – gminne, powiatowe lub wojewódzkie jednostki budżetowe.

art. 12 c.d.

art.13- WYJĄTEK od art. 12

-Prezes Rady Ministrów może utworzyć jednostkę budżetową realizującą zadania na rzecz administracji rządowej.

-tworząc jednostkę budżetową Prezes RM określa zakres realizowanych przez nią zadań.

-jednostka budżetowa podlega

1. Prezesowi Rady Ministrów albo

2. wskazanemu przez niego ministrowi lub

3. kierownikowi urzędu centralnego

1. Samorządowe zakłady budżetowe

-są to wyłącznie zakłady jednostek samorządu terytorialnego

-art. 14 wymienia zadania, które te podmioty mogą wykonywać:

1) gospodarki mieszkaniowej i gospodarowania lokalami użytkowymi,

2) dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,

3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania

ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,

4) lokalnego transportu zbiorowego,

5) targowisk i hal targowych,

6) zieleni gminnej i zadrzewień,

7) kultury fizycznej i sportu, w tym utrzymywania terenów rekreacyjnych i

urządzeń sportowych,

7a) pomocy społecznej, reintegracji zawodowej i społecznej oraz rehabilitacji

zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych,

8) utrzymywania różnych gatunków egzotycznych i krajowych zwierząt, w tym w szczególności prowadzenia hodowli zwierząt zagrożonych wyginięciem, w celu ich ochrony poza miejscem naturalnego występowania,

9) cmentarzy

-odpłatnie wykonuje zadania, pokrywając koszty swojej działalności z przychodów własnych

-podstawą gospodarki finansowej jest roczny plan finansowy obejmujący przychody, w tym dotacje z budżetu jednostki samorządu terytorialnego, koszty i inne obciążenia, stan środków obrotowych, stan należności i zobowiązań na początek i koniec okresu oraz rozliczenia z budżetem jednostki samorządu terytorialnego.

-może otrzymywać z budżetu jednostki samorządu terytorialnego:

1) dotacje przedmiotowe- jest dotacją do ceny towarów i usług, jest kalkulowana według ceny jednostkowej, ma na celu obniżenie ceny towarów i usług

2) dotacje celowe na zadania bieżące finansowane z udziałem środków z budżetu UE

3) dotacje celowe na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji

-w zakresie określonym w odrębnych ustawach samorządowy zakład budżetowy

może otrzymywać dotację podmiotową- dotacja na bieżącą działalność danego podmiotu, obecnie musi wynikać z odrębnych ustaw

-nowo tworzonemu samorządowemu zakładowi budżetowemu może być przyznana jednorazowa dotacja z budżetu jednostki samorządu terytorialnego na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe

-dotacje dla zakładu nie mogą przekroczyć 50% kosztów jego działalności, nie dotyczy to dotacji inwestycyjnych

-samorządowy zakład budżetowy wpłaca do budżetu jednostki samorządu terytorialnego nadwyżkę środków obrotowych, ustaloną na koniec okresu sprawozdawczego, chyba że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego postanowi inaczej

-tworzenie, likwidacja, przekształcenie:

Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego tworzy, łączy, przekształca w inną formę organizacyjno-prawną i likwiduje samorządowy zakład budżetowy.

1. Tworzenie:

Tworząc samorządowy zakład budżetowy, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego określa:

1) nazwę i siedzibę zakładu;

2) przedmiot jego działalności;

3) źródła przychodów własnych zakładu;

4) stan wyposażenia zakładu w środki obrotowe oraz składniki majątkowe

przekazane zakładowi w użytkowanie;

5) terminy i sposób ustalania zaliczkowych wpłat nadwyżki środków obrotowych dokonywanych przez zakład do budżetu jednostki samorządu terytorialnego oraz sposób i terminy rocznych rozliczeń i dokonywania wpłat do

budżetu.

1. Likwidacja i łączenie:

Likwidując (łącząc) samorządowy zakład budżetowy, organ stanowiący jednostki samo-

rządu terytorialnego określa przeznaczenie mienia znajdującego się w użytkowaniu tego zakładu

1. Przekształcenie:

Przekształcenie samorządowego zakładu budżetowego w inną formę organizacyjno-prawną wymaga uprzednio jego likwidacji.

1. Agencja wykonawcza

-państwowa osoba prawna

-tworzona na podstawie odrębnej ustawy

-w celu realizacji zadań państwa

-np. agencja mienia wojskowego

-zasady działania agencji wykonawczej określa odrębna ustawa oraz statut

-podstawą gospodarki finansowej agencji wykonawczej jest roczny plan finansowy, obejmujący:

1) przychody z prowadzonej działalności;

2) dotacje z budżetu państwa;

3) zestawienie kosztów:

4) wynik finansowy;

5) środki na wydatki majątkowe;

6) środki przyznane innym podmiotom;

7) stan należności i zobowiązań na początek i koniec roku;

8) stan środków pieniężnych na początek i koniec roku

-jest obowiązana corocznie wpłacać do budżetu państwa, na rachunek bieżący dochodów państwowej jednostki budżetowej obsługującej ministra sprawującego nadzór nad tą agencją, nadwyżkę środków finansowych ustaloną na koniec roku, pozostającą po uregulowaniu zobowiązań podatkowych (co do zasady)

1. Instytucja gospodarki budżetowej:

- jednostką sektora finansów publicznych tworzoną w celu realizacji zadań publicznych

-odpłatnie wykonuje wyodrębnione zadania

-pokrywa koszty swojej działalności oraz zobowiązania z uzyskiwanych przychodów

-tworzona przez:

1. ministra lub Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, za zgodą Rady Ministrów, udzieloną na jego wniosek

2. organ lub kierownika jednostki, o których mowa w art. 139 ust. 2, jako organu wykonującego funkcje organu założycielskiego (np. Kancelaria Sejmu, TK, NiK, sądy)

-uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do KRS

-może otrzymywać dotacje z budżetu państwa na realizację zadań publicznych, jeżeli odrębne ustawy tak stanowią

-podstawą gospodarki finansowej instytucji gospodarki budżetowej jest roczny

plan finansowy- analogiczny jak przy agencjach wykonawczych z tym że brak środków przekazywanych innym podmiotom

-nowo tworzonej instytucji gospodarki budżetowej może być przyznana jednorazowa dotacja na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe

-może nabywać własność nieruchomości

-działa na podstawie statutu nadanego przez organ wykonujący funkcje organu założycielskiego

-organizację wewnętrzną instytucji gospodarki budżetowej określa regulamin organizacyjny nadawany przez dyrektora instytucji gospodarki budżetowej

- samodzielnie gospodaruje mieniem, kierując się zasadą efektywności jego wykorzystania

1. Państwowy fundusz celowy

- tworzony na podstawie odrębnej ustawy

-nie posiada osobowości prawnej

-realizuje w całości założenia gospodarki pozabudżetowej

-przychody pochodzą ze środków publicznych, a koszty są ponoszone na realizację wyodrębnionych zadań państwowych

-istota: połączenie źródła dochodów z przeznaczeniem celów wydatków

- stanowi wyodrębniony rachunek bankowy, którym dysponuje minister wskazany w ustawie tworzącej fundusz albo inny organ wskazany w tej ustawie

-do państwowych funduszy celowych nie zalicza się funduszy, których jedynym

źródłem przychodów, z wyłączeniem odsetek od rachunku bankowego i darowizn, jest dotacja z budżetu państwa

-podstawą gospodarki finansowej jest roczny plan finansowy obejmujący przychody i wydatki

-z jego środków mogą być udzielane pożyczki jednostkom samorządu terytorialnego, jeżeli ustawa tworząca fundusz tak stanowi

W teoretycznym ujęciu fundusz celowy jest rozumiany szerzej:

1. Fundusz autonomiczny- ustawowy fundusz celowy

2. Fundusz powiązany z budżetem- nie występuje

3. Fundusz wewnątrzbudżetowy

-to nie jest fundusz celowy,

-w prawie polskim nie występuje,

-polega na tym, że określone wydatki finansuje się tylko do poziomu dochodów z określonego źródła

Art. 30

BUDŻET- to plan finansowy państwa/innej jednostki, który obejmuje dochody i wydatki; co do zasady są to dochody i wydatki o charakterze bezzwrotnym.

-tylko niektóre budżety obejmują dochody i wydatki zwrotne

-co do zasady powinien istnieć plan rzeczowy

Budżet jako podstawa gospodarki finansowej państwa:

-ma określoną formę- ustawa

-wywołuje skutki prawne

1/

2/

-jako plan finansowy jest uchwalany na pewien okres np. okres roczny

-ma charakter dyrektywny

-to nie tylko plan finansowy, po uchwaleniu staje się rodzajem polecenia parlamentu, kierowany do rządu/ministrów aby w danym roku prowadzili politykę finansową w sposób określony budżetem (zgromadzili to co mają zgromadzić i wydatkować)

-chodzi o określenie na jakie cele mają być wydatkowane środki

Dyrektywność: 1/ adresat

2/ budżet podlega kontroli parlamentu

3/ obejmuje dochody i wydatki o charakterze zasadniczym

Klasyfikacja i rodzaje budżetu:

1. Budżet państwa- obejmuje dochody i wydatki organów i instytucji państwowych

2. Budżety lokalne (jst)- obejmuje dochody i wydatki organów i instytucji danej jednostki

3. Budżet federalny

Ze wzgl. Jakiego rodzaju zadania publiczne mają być finansowane przez budżet:

1. 1/ Budżet zwyczajny- zgodny ze stanem prawodawstwa, przewidywalny, uwzględnia typowe funkcjonowanie państwa i jego organów

2/ Budżet nadzwyczajny- pojawia się w trakcie realizacji budżetu zwyczajnego, jest to sytuacja w której w trakcie roku budżetowego pojawia się konieczność sfinansowania dodatkowych wydatków, np. klęska żywiołowa, w Polsce nieprzewidziane

W Polsce wydatki nadzwyczajne- rezerwy budżetowe

1. 1/ Budżet wydatków bieżących- wydatki na utrzymanie państwa i jego instytucji

2/ Budżet majątkowy (inwestycyjny)- obejmuje wydatki o charakterze infrastrukturalnym, rozwojowym.

ZASADY BUDŻETOWE

Zasady budżetowe nie mają charakteru normatywnego.

1. Zasada zupełności budżetu- budżet ma obejmować wszystkie dochody i wydatki państwa, jest zasadą doktrynalną

2. Zasada jedności budżetu- budżet należy ująć w jednym dokumencie budżetowym

3. Zasada szczegółowości budżetu- postulat aby budżet uchwalać w jakimś układzie analitycznym, ma wskazywać na wydajność źródeł dochodów i podstawowe kierunki wydatków, zasadę tę realizuje klasyfikacja budżetowa

4. Zasada równowagi budżetowej- postulat zachowania równowagi między dochodami i wydatkami; wydatki budżetowe nie przekraczają dochodów

Jeżeli wydatki przewyższają dochody- DEFICYT.

Źródła pokrycia deficytu:

-zaciągnięcie pożyczki

-poszukiwanie nowych źródeł dochodów

-dodrukowanie pieniądza

Charakter prawny budżetu:

1. Normatywna treść budżetu- normy prawne odnoszą się do poszczególnych dysponentów (ministrów)

2. Moc wiążąca postanowień ustawy budżetowej

-zamieszczenie w budżecie dochodów, wydatków na określone cele nie stanowi podstawy roszczeń osób trzecich wobec państwa ani państwa wobec osób trzecich- ma charakter planistyczny;

-po stronie dochodów zapisy mają charakter prognostyczny

-po stronie wydatków znajdą się maksymalne, nieprzekraczalne limity wydatków→ naruszenie dyscypliny finansowej

Klasyfikacja budżetowa- prawnie zdefiniowany sposób grupowania dochodów i wydatków budżetowych.

Wyróżniamy klasyfikacje

1. Podmiotowe

2. Przedmiotowe

3. Mieszane

Budżet państwa składa się z części. Odpowiadają one poszczególnym grupom organów.

W odrębnych częściach ujmuje się:

-subwencje ogólne

-rezerwę ogólną

-rezerwy celowe

-obsługę długu Skarbu Państwa

-środki własne UE

-przychody i rozchody związane z finansowaniem potrzeb pożyczkowych budżetu państwa

Dysponentami są:

1. Ministrowie

2. Kierownicy urzędów centralnych

Formalna struktura budżetu:

Części → działy → rozdziały → paragrafy

Dochody budżetowe:

-największe znaczenie mają wpływy z podatków

-później wpływy z ceł

-art. 5 ust.1 ust o fin publ.

Podziały:

1. dochody publicznoprawne

2. dochody prywatnoprawne

a. dochody odpłatne

b. dochody nieodpłatne

Wydatki budżetowe- klasyfikacja normatywna (art. 124 ust. 1 ust o fin publ)

Wydatki budżetu państwa dzielą się na następujące grupy wydatków:

1) dotacje i subwencje- są to wydatki o charakterze transferowym, mają na celu zwiększenie dochodów innego podmiotu;

2) świadczenia na rzecz osób fizycznych- wydatki kierowane do osób fizycznych na podstawie odrębnych przepisów, nie są wynagrodzeniami;

3) wydatki bieżące jednostek budżetowych;

4) wydatki majątkowe- na obejmowanie udziałów bądź akcji w spółkach oraz wydatki inwestycyjne jednostek budżetowych;

5) wydatki na obsługę długu Skarbu Państwa- z tytułu oprocentowania zaciągniętych pożyczek, dyskontu papierów wartościowych;

6) wydatki na realizację programów finansowanych z udziałem środków UE

7) środki własne Unii Europejskiej- środki jakie podlegają wpłacie z budżetu państwa polskiego do budżetu Wspólnot:

-z ceł

-1% z tytułu podatku vat

-wpłata obliczona na podstawie wielkości PKB kraju członkowskiego

-opłaty rolne, cukrowe itp.

Nadwyżka i niedobór budżetowy:

Rezerwy budżetowe- środki zaplanowane po stronie wydatków, których

przeznaczenie nie jest do końca określone w momencie uchwalania

budżetu.

2 rodzaje rezerw:

1. R. ogólna- 0,2% wydatków budżetowych, istota: w momencie tworzenia wiadomo tylko, że taka rezerwa będzie; dysponuje nią Rada Ministrów

2. R. celowa- występuje kilka:

1. Na wydatki, których podział na pozycje klasyfikacji budżetowej w momencie uchwalania budżetu nie jest możliwy

2. Na wydatki, których realizacja jest uzależniona od zaciągnięcia kredytu

3. Na wydatki związane z finansowaniem projektów z środków UE

4. Mogą być tworzone jeżeli tak stanowią odrębne ustawy

-Może dojść do powstania rezerw w przypadku blokowania -podział rezerw celowych: do końca października -uruchomienie rezerw: przeniesienie wydatków budżetowych PROCEDURA BUDŻETOWA

Wieloletni plan finansowy

-plan dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów budżetu państwa sporządzany na cztery lata budżetowe

-jest sporządzany w układzie obejmującym funkcje państwa wraz z celami i miernikami stopnia wykonania danej funkcji i uwzględnia:

1) cele średniookresowej strategii rozwoju kraju, o której mowa w ustawie o

zasadach prowadzenia polityki rozwoju;

2) kierunki polityki społeczno-gospodarczej Rady Ministrów.

-jest corocznie aktualizowany w terminie 2 miesięcy po budżecie

-jego wykonanie jest kontrolowane (do 15 kwietnia)

- Minister finansów przedkłada Radzie Ministrów informację o wykonywaniu planu wieloletniego

Procedura budżetowa: to całokształt działań, których celem jest

1/sporządzenie

2/wykonanie

3/sprawdzenie wykonania

Wyróżniamy 3 fazy procedury budżetowej:

1. F. ustalania budżetu

2. F. wykonania budżetu

3. F. kontroli wykonania budżetu

Przygotowanie projektu

Procedura rozpoczyna się od przedstawienia przez Ministra Finansów Radzie Ministrów założeń projektu ustawy budżetowej na rok następny. Opierają się one na:

1. Wieloletnim Planie Finansowym Państwa

2. Programie Konwergencji →wskazuje termin, okres, działania do spełnienia kryteriów budżetowych i finansowych określonych w Traktacie z Maastricht; celem jest przyjęcie waluty euro

Nota budżetowa:

-stanowi podstawę by organ administracji państwowej przygotował materiały do projektu budżetu

-jest rozporządzeniem Ministra Finansów, w którym określa się w szczegółowy sposób tryb i termin przygotowania materiałów do projektu budżetu

-adresatami są ministrowie

-materiały te to dochody i wydatki poszczególnych dysponentów

-Minister Finansów ma prawo ingerencji w te dane

Minister Finansów decyduje o ostatecznym kształcie budżetu, z zastrzeżeniem art.139 ust.2

-plan ten przedkładany jest RM wraz z

uzasadnieniem

-RM projekt uchwala do 30 września roku

poprzedzającego rok budżetowy i w tym

terminie przedkłada projekt Sejmowi

-z ważnych względów zamiast projektu budżetu RM może przygotować prowizorium budżetowe

-ustawa o finansach publicznych przewiduje jeszcze jedną

instytucje- jeżeli parlament nie uchwali budżetu lub

prowizorium to podstawą planu finansowego jest

projekt ustawy budżetowej lub prowizorium budżetowego

W Polsce nie istnieje instytucja prorogacji budżetu, czyli

przedłużania obowiązywania budżetu poprzedniego

Uchwalenie projektu

-3 czytania:

1. posiedzenie plenarne- uzasadnienie i expose budżetowe

Ministra Finansów; udzielenie odpowiedzi na pytania posłów;

debata; kończy się odesłaniem do komisji sejmowych; sprawozdanie komisji z uzasadnieniem

1. zgłaszanie poprawek, wniosków

2. projekt do komisji; komisja- sprawozdanie

-głosowanie: zwykła większość głosów

-Sejm może ingerować w treść, Sejm nie może zwiększyć określonego w budżecie deficytu budżetowego

-ok. 70% corocznych wydatków to tzw. Wydatki sztywne- wynikające z innych ustaw, muszą być poniesione

-ustawa budżetowa nie może zawierać przepisów zmieniających inne ustawy

-uchwalona przez Sejm ustawa jest przesyłana do Senatu

•ma 20 dni na uchwalenie poprawek

•może przyjąć bez zmian

•nie może odrzucić w całości

-Marszałek Senatu przekazuje do Prezydenta- jeżeli projekt został przyjęty bez zmian;

-jeżeli zgłoszono poprawki→ komisje sejmowe→ sprawozdanie→ Sejm głosowanie

-Prezydent

•ma 7 dni na podpisanie

•nie może zawetować

•może wystąpić do TK

-Sejm ma 4 miesiące na uchwalenie ustawy budżetowej (jeżeli to nie nastąpi Prezydent może zakończyć kadencję Sejmu)

-po uchwaleniu budżetu tworzone są układy wykonawcze- uszczegóławiają budżet i sporządzane są w terminie 21 dni od uchwalenia budżetów przez poszczególnych dysponentów.

Wykonywanie budżetu

-różne kategorie wykonawców (art. 159 i 174)

1)organem właściwym z zakresu kierowania wykonaniem budżetu państwa jest Rada Ministrów

2)organem kontrolującym poziom dochodów, wydatków, przychodów, rozchodów, efektywności i skuteczności realizacji budżetu w układzie zadaniowym, poziom deficytu sektora finansów publicznych jest Minister Finansów

3) Dysponenci części budżetowych sprawują nadzór i kontrolę:

a. nad całością gospodarki finansowej podległych im jednostek organizacyjnych, w tym nad dokonywaniem przez te jednostki wstępnej oceny celowości poniesionych wydatków oraz realizacją właściwych procedur;

b. wykorzystania dotacji udzielonych z budżetu państwa;

c. realizacji zadań finansowanych z budżetu państwa;

d. efektywności i skuteczności realizacji planów w układzie zadaniowym na podstawie mierników stopnia realizacji celów.

Kryterium:

1) prawidłowość i terminowość pobierania dochodów;

2) zgodność wydatków z planowanym przeznaczeniem;

3) prawidłowość wykorzystania środków finansowych, w tym zakres zrealizowanych zadań;

4) wysokość i terminy przekazywania dotacji;

5) prawidłowość wykorzystania dotacji udzielonych z budżetu państwa, pod względem zgodności z przeznaczeniem oraz wysokości wykorzystanej dotacji a stopniem realizacji zadań przewidzianych do sfinansowania dotacją z budżetu państwa.

-harmonogram realizacji budżetu państwa- sporządza go Minister Finansów z dysponentami poszczególnych części ; w układzie miesięcznym; obejmuje:

1) prognozę dochodów budżetu państwa w poszczególnych miesiącach roku budżetowego

2) wielkość wydatków planowanych do sfinansowania w poszczególnych miesiącach roku budżetowego

Zasady dysponowania środkami budżetowymi:

1. uruchamianie

2. przenoszenie

3. blokowanie

Ad. 1. Uruchamianie środków budżetowych odbywa się poprzez przekazanie środków budżetowych z centralnego rachunku bieżącego budżetu państwa na rachunki bieżące wydatków dysponentów (państwowych jednostek) środków budżetowych. Dokonuje tego NBP.

Minister Finansów przekazuje środki głównym dysponentom- ministrom. Ci mogą dokonywać przewidzianych wydatków. Ministrowie mogą przekazać środki dysponentom 2-ego stopnia- ci mogą dokonać wydatków, a mogą przekazać środki dysponentom 3-go stopnia. Ci mogą dokonać wydatków w ramach swoich planów finansowych. Nie mogą przekazać środków innym podmiotom.

Ad. 3 Blokowanie

-zakaz dysponowania całością albo częścią planowanych wydatków

-może oznaczać wstrzymanie przekazania wydatków

-może nastąpić na czas określony albo mieć charakter definitywny, czyli nastąpić do końca roku budżetowego

2 przypadki blokowania:

1. zwyczajne

2. nadzwyczajne

Zmiany w trakcie wykonywania budżetu:

1. Nowelizacja ustawy budżetowej

- występuje gdy rośnie deficyt budżetowy

1. Przenoszenie planowanych wydatków finansowych pomiędzy podziałami klasyfikacji budżetowej (ZWYCZAJNE)

-zmienia się plany finansowe w ramach jednostek

-nie zwiększa to ogólnej liczby wydatków

-dysponenci części budżetowych mogą dokonywać przeniesień wydatków między rozdziałami i paragrafami klasyfikacji wydatków w ramach danej części i działu budżetu państwa

-ograniczenia w dokonywaniu przeniesień:

a. środki z UE→ zgoda Ministra ds. Rozwoju Regionalnego

b. przeniesienie polegające na zmniejszeniu lub zwiększeniu wydatków majątkowych jednorazowo o kwotę powyżej 100 tys zł → zgoda Ministra Finansów

c. nie można zwiększyć środków na uposażenia i wynagrodzenia

SZCZEGÓLNY rodzaj przenoszenia:

-w razie zniesienia lub przekształcenia ministerstwa Prezes Rady Ministrów może, w drodze rozporządzenia, dokonywać przeniesienia planowanych dochodów i wydatków budżetowych między częściami budżetu państwa, z zachowaniem przeznaczenia środków publicznych wynikającego z ustawy budżetowej.

Technika przenoszenia wydatków jest wykorzystywana przy uruchamianiu rezerw budżetowych.

Zasady gospodarki finansowej wymienia art. 162 ust o fin publ

1. ustalanie, pobieranie i odprowadzanie dochodów budżetu państwa następuje na zasadach i w terminach wynikających z obowiązujących przepisów;

2. pełna realizacja zadań następuje w terminach określonych przepisami i harmonogramem, o którym mowa w art. 147 ust. 1;

3. dokonywanie wydatków następuje w granicach kwot określonych w planie finansowym, z uwzględnieniem prawidłowo dokonanych przeniesień i zgodnie z planowanym przeznaczeniem, w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasady uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów;

4. zlecanie zadań powinno następować na zasadzie wyboru najkorzystniejszej oferty, z uwzględnieniem przepisów o zamówieniach publicznych, a w odniesieniu do organizacji pozarządowych – z odpowiednim zastosowaniem art. 43 i art. 151.

Kontrola wykonania budżetu

1. Wewnętrzna (na poziomie RM)

2. Zewnętrzna

Absolutorium:

-akt woli Sejmu, którego treścią jest aprobata wykonania oraz rezultatów wykonania budżetu

-skutkiem jest to, że w przyszłości parlament nie może obradować nad wykonaniem budżetu ani podejmować żadnych uchwał w tej kwestii

GOSPODARKA FINANSOWA JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

-jednostki samorządu terytorialnego są niezależne od państwa,

- są rodzajem związku publicznoprawnego

-mają osobowość prawną

-dysponują własnym mieniem

-mają własną reprezentację

-samodzielność finansowa jednostek ma miejsce wówczas kiedy ich dochody własne (niezależne od państwa) wystarczają na realizację ich zadań

-art. 167 Konstytucji zapewnia jednostkom samorządu terytorialnego udział w dochodach publicznych odpowiednio do przypadających im zadań

- ograniczenia samodzielności finansowej może mieć 2 przyczyny:

1. Państwu może zależeć na tym aby posiadać określony wpływ na jednostki samorządu terytorialnego- przejawia się to w takim ukształtowaniu tych jednostek aby te dochody nie wystarczały na minimalne potrzeby

2. Pomiędzy poszczególnymi jednostkami istnieją różnice w poziomie rozwoju gospodarczego- w interesie państwa leży aby je zmniejszać i nie dopuszczać do ich pogłębiania się

W związku z tym tworzy się systemy redystrybucji:

1. Pozioma:

1. Ma postać funduszy wyrównawczych

2. To wpłaty z jednostek zamożniejszych i zasilają jednostki uboższe

3. Zw. Modelem Janosikowym (w Polsce)

1. Pionowa

1. Centralizacja środków w budżecie państwa i zasilanie tych jednostek samorządu, których możliwości finansowe są najskromniejsze

Dochody systemowe- zasilane według kryteriów obiektywnych, jednostka sama wie jakie to zasilenie będzie, nie uznaniowe.

Gospodarka finansowa jednostek samorządu terytorialnego regulowana jest:

1. Ustawą o finansach publicznych

2. Ustawą o dochodach jednostek samorządu terytorialnego

3. Ustawą o regionalnych izbach obrachunkowych

Procedura budżetowa, uchwalanie, wykonanie i kontrola jest taka sama niezależnie od tego czy mówimy o gminie, powiecie czy województwie.

Budżet jednostki samorządu terytorialnego:

- jest rocznym planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów tej jednostki

- jest uchwalany na rok budżetowy.

Rokiem budżetowym jest rok kalendarzowy. Podstawą gospodarki finansowej jednostki samorządu terytorialnego w danym roku budżetowym jest uchwała budżetowa.

Uchwała budżetowa składa się z:

1) budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

2) załączników

Wymóg opracowywania wieloletnich prognoz finansowych

-na rok budżetowy i 3 kolejne lata (corocznie uzupełniany i aktualizowany)- inicjatywa uchwałodawcza należy wyłącznie do zarządu jednostki samorządu terytorialnego

-przekazywany organowi stanowiącemu i Regionalnej Izbie Obrachunkowej (RIO)do zaopiniowania

-w oparciu o uchwałę przygotowywana jest prognoza- inicjatywa zarządu

-projekt jest przekazywany do 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy

-RIO

• opiniuje projekt- jeżeli negatywnie (niezgodność z przepisami)- organ stanowiący nie powinien go uchwalić

•wskazuje w jakim zakresie projekt należy zmienić

•może stwierdzić nieważność uchwały niezgodnej z prawem

-organ stanowiący powinien uchwalić projekt do końca poprzedniego roku budżetowego- 31 styczeń

-jeżeli organ stanowiący nie uchwali budżetu (projekt z mocy prawa nieważny) traci kompetencje, przechodzą one na RIO

-RIO nadaje budżet dla gminy, powiatu, województwa

Wykonanie budżetu:

-należy do zarządu i podległych jednostek

-możliwe jest tu przenoszenie, blokowanie wydatków budżetowych

Kontrola wykonania budżetu- dwustopniowa

1. Do 31 sierpnia zarząd jednostki przedkłada informacje o wykonaniu budżetu za pierwsze półrocze do organu stanowiącego i RIO

2. Do 31 marca zarząd przygotowuje sprawozdanie z wykonania budżetu, podlega ono ocenie organu stanowiącego w ciągu miesiąca; do końca kwietnia wnosi o udzielenie lub nieudzielenie absolutorium

Bankową obsługę gminy prowadzi bank wybrany w oparciu o ustawę Prawo zamówień publicznych, nie może być to NBP, są to tylko banki komercyjne wybrane za pomocą przetargu.

Jednostki samorządu terytorialnego wykonują zadania własne i zlecone- finansowanie obu jest objęte budżetem.

Dochody gminy

źródła dochodów- klasyfikacja normatywna:

1. Dochody własne

2. Subwencje ogólne z budżetu państwa

3. Dotacje celowe z budżetu państwa

1) Dochody bezzwrotne: własne i zewnętrzne

2) Dochody zwrotne o charakterze pożyczkowym

Dochody własne

1. Typu fiskalnego

2. Typu majątkowego

3. Innego rodzaju

Art. 4 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego

I. Typu fiskalnego- 1. z tytułu podatków lokalnych od nieruchomości, rolny, leśny, od środków transportowych, od spadków i darowizn, od czynności cywilnoprawnych, wpływy z tzw. Karty podatkowej (forma podatku dochodowego od osób fizycznych)- te 3 są administrowane przez organy rządowe- urzędy skarbowe

II. 2. Wpływy z opłat- danina publiczna o charakterze odpłatnym, w zamian wnoszący opłatę otrzymuje świadczenie wzajemne z tytułu opłaty skarbowej- za czynności urzędowe, za złożenie pełnomocnictwa w postępowaniu administracyjnym, sądowym

3. opłata handlowa- z tytułu handlu, sprzedaży na targowiskach

4. opłata miejscowa- w miejscowości o szczególnych walorach

5. opłata uzdrowiskowa- rodzaj opłaty miejscowej, status gminy

6. opłata od posiadania psów- jest opłatą fakultatywną, gmina może ją wprowadzić lub nie

7. opłata eksploatacyjna- częściowo wpływa do budżetu gminy z tytułu eksploatacji kopalni

III. 8. udział w podatkach- polega na tym, że związek publicznoprawny w jakieś części partycypuje z wpływów z podatków, które są dochodami innego związku publicznoprawnego część z wpływów budżetu państwa:

1. Dochody od osób fizycznych- 39,34%

2. Dochody od osób prawnych- udział 6,71%

Dochody zewnętrzne:

Subwencja ogólna składa się z 3 części:

1. Część wyrównawcza

2. Część równoważąca

3. Cześć oświatowa

-jest tym zasileniem finansowym gminy, które gmina przeznacza na zadania własne, nie musi się rozliczać jak je wydatkuje

-wysokość subwencji jest ustalana w załączniku do ustawy budżetowej- wykaz

Część wyrównawcza składa się z 2 elementów:

1. Kwoty podstawowej- otrzymuje gmina, w której wskaźnik dochodów podatkowych na jednego mieszkańca jest niższy niż 92% wskaźnika średniego dla całego kraju (w gminie wskaźnik G, dla kraju- Gg); podstawowe dochody podatkowe- wpływy z podatków, z opłat i z udziałów w podatkach dochodowych

2. Kwoty uzupełniającej- uzależniona od liczby mieszkańców gminy, wskaźnika Gg i od relacji gęstości zaludnienia w danej gminie do gęstości zaludnienia w kraju (art. 20 ust o dochodach jst)

Jeżeli wskaźnik G jest wyższy niż 150% wskaźnika Gg to gmina nie otrzymuje kwoty uzupełniającej, natomiast zgodnie z art. 29 taka gmina jest zobowiązana do dokonania wpłaty do budżetu państwa z przeznaczeniem na część równoważącą subwencji ogólnej gminy. Im wyższa relacja tym większe wpłaty na subwencję równoważącą (janosikowe).

Dochody od gmin najbogatszych tworzą pulę środków, które przekazuje się gminom- część równoważącą subwencji ogólnej (art. 21a).

Sposób obliczania części oświatowej:

-ustawa nie reguluje

-każdorazowo określony w ustawie budżetowej

Dotacje celowe z budżetu państwa:

-gmina może otrzymać na zadania z zakresu administracji rządowej lub inne zadania zlecone ustawami, na zadania realizowane na mocy porozumień zawartych z organami administracji rządowej, na finansowanie lub dofinansowanie zadań własnych w realizacji zadań wynikających z umów międzynarodowych

-obejmują przede wszystkim obszar oświaty, edukacji, dróg- dotacje inwestycyjne na zadania własne.

Dochody powiatu:

1. Typu fiskalnego są bardzo ograniczone- wyłącznie z udziału w podatkach (wysokość: od osób fizycznych- 10,25%; od osób prawnych- 1,4%)

2. Typu majątkowego- z majątku powiatu dochody te mogą mieć postać dochodów z dzierżawy, sprzedaży majątku

•dochody z odsetek: bankowe, od nieterminowych podatków

•spadki, zapisy, darowizny na rzecz powiatu

1. Innego rodzaju- uzyskiwane przez powiatowe jednostki budżetowe, wpłaty od powiatowych zakładów budżetowych

•5% dochodów uzyskiwanych na rzecz budżetu państwa w związku z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej

1. Dotacje z budżetów innych jednostek samorządu terytorialnego

Subwencja ogólna również składa się tu z 3 części:

1. wyrównawcza,

2. równoważąca,

3. oświatowa.

Część wyrównawcza to znów suma:

1. Kwoty podstawowej- otrzymuje powiat, w którym wskaźnik dochodów na jednego mieszkańca (P) jest niższy od wskaźnika średniego kraju (Pp); to wyłącznie udziały w podatkach

2. Kwoty uzupełniającej- otrzymuje powiat, w którym stopa bezrobocia jest wyższa niż 10% stopy bezrobocia w kraju

Część równoważąca-powstaje z wpłat : Janosikowego- art. 30 ustawy; wskaźnik P jest wyższy niż 110% wskaźnika Pp.

Dochody województw:

1. Typu fiskalnego- wyłącznie udziały w podatkach (dochodowy od osób fizycznych- 1,6% zamieszkałych na obszarze województwa; od osób prawnych- 14,75%)

2. Majątkowego- jak w powiecie

3. Innego rodzaju- jak w powiecie

Subwencja ogólna składa się z 3 części:

1. Wyrównawcza

2. Regionalna

3. Oświatowa

Część wyrównawcza składa się z:

1. Kwoty podstawowej- otrzymuje województwo, w którym wskaźnik W jest mniejszy niż wskaźnik Ww

2. Kwoty uzupełniającej- otrzymuje województwo, w którym liczba mieszkańców nie przekracza 3 mln

Część regionalna- wpłata od województw najbogatszych; Janosikowe- art. 25; jeżeli wskaźnik W jest wyższy niż 110% Ww to dokonuje wpłat na rzecz innych województw o niższych dochodach.

Nadzór nad jednostkami samorządu terytorialnego

Art. 171 Konstytucji- w sprawach finansowych i budżetowych organami nadzoru są regionalne izby obrachunkowe.

Kryteria kontroli:

1. Zgodność z prawem

2. Zgodność dokumentacji ze stanem faktycznym

Jeżeli kontrola dotyczy zadań zleconych- kryteria:

1. Celowości

2. Rzetelności

3. Gospodarności

RIO:

-są jednostkami państwowymi

-podlegają bezpośrednio Prezesowi RM

-zadania:

1. kontrola gospodarki finansowej jst

2. nadzór nad działalnością jst

3. opiniowanie niektórych zadań jst

4. orzekanie w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych

-raz na 2 lata kompleksowa kontrola każdej jst- zasada

-bada:

•uchwały budżetowe,

•uchwały wpływające na poziom dochodów i wydatków

•uchwały dotyczące procedury uchwalania budżetu i jego zmian

•uchwały dotyczące udzielenia absolutorium

-jeżeli RIO uzna że uchwała jest niezgodna z prawem może orzec o jej nieważności w całości lub części; jeżeli jest to nieistotne naruszenie- wskazuje że jest podjęte z naruszeniem prawa

Tryb postępowania dotyczący uchwał budżetowych:

-RIO opiniuje projekt uchwały budżetowej, potem uchwałę

-jeżeli stwierdza naruszenie prawa wskazuje organowi stanowiącemu na czym to naruszenie polega oraz wyznacza termin i sposób usunięcia tego naruszenia

-jeżeli organ stanowiący nie usunie naruszeń- dopiero wówczas RIO orzeka o nieważności takiej uchwały

-jeżeli RIO orzeknie o nieważności takiej uchwały to nadaje budżet jst