CIĄŻA

Ciąża

• Prawidłowa ciąża trwa 40 tygodni lub 10 miesięcy, tzw. księżycowych. Wiek ciąży określamy od pierwszego dnia ostatniej miesiączki

Rozpoznanie ciąży

Objawy prawdopodobne:

• Zatrzymanie krwawienia miesiączkowego

• Nudności, wymioty, ślinotok, zgaga- pojawiają się około 6-8 tc.i utrzymują do 12-14 tc.

• Częste oddawanie moczu

• Zaparcia – zwiotczające działanie progesteronu na mięśnie gładkie

• Zmiana samopoczucia- zmęczenie, drażliwość,zwiększona pobudliwość, brak lub nadmierne łaknienie, niechęć do pewnych potraw

• Bolesność gruczołów sutkowych- ok.6 tygodnia ciąży, oraz ich powiększenie, wzmożenie napięcia,poszerzenie naczyń, przebarwienie brodawek

• Zmiany w paznokciach- ścieńczenie, zwiększona miękkość i łamliwość

• Podwyższenie podstawowej temp. ciała- temp. powyżej 37 stopni utrzymująca się min. 3 tyg. po jajeczkowaniu

Zmiany w narządach płciowych:

• Zasinienie przedsionka I ścian pochwy, ich rozpulchnienie,

• Wzmożona wydzielina

• Zmiany w szyjce macicy

• Zmiany w dolnym odcinku macicy

• Zmiany w trzonie

• Próby ciążowe- stwierdzenie w moczu lub surowicy ciężarnej gonadotropiny kosmówkowej wytwarzanej przez trofoblast

• Ultrasonografia – uwidocznienie pęcherzyka ciążowego już około 5 tc.

• Elektrokardiografia płodowa- możliwa do wykonania od 12 tc.

Druga połowa ciąży:

• Zwiększenie owłosienia

• Zmiany skórne- wzrost pigmentacji, rozstępy

• Wyczuwanie ruchów płodu

• Stwierdzenie elementów płodu palpacyjnie

• Wysłuchanie czynności serca płodu

• Balotowanie płodu

• Zmiany ciążowe w organizmie kobiety

Narządy płciowe

• Macica -pod koniec ciąży-dł.30 cm, szerokość dna 25 cm,masa >1 kg.,objętość kilka- kilkanaście litrów

• Szyjka- zmiana stosunku szyjka/ trzon, prawidłowa powyżej 3 cm.

• Zwiększenie ukrwienia i przepływu krwi przez macicę, zmiana budowy naczyń

• Skurcze macicy

• Jajniki – zwiększenie objętości,ciałko żółte- utrzymuje się prawie przez całą ciążę

• Zmiany ciążowe w organizmie kobiety

• Zmiany w pochwie I na sromie: -wzrost rozciągliwości I elastyczności, zwiększenie wydzieliny -srom staje się obrzęknięty,powiększony I przebarwiony- czasem pojawiają się żylaki

Zmiany ogólnoustrojowe:

• Objętość osocza- wzrasta- maximum w32tc.,o około 1,5 litra

• Białka osocza – wartość 5-6g/100ml, około 1g niższa niż poza ciążą

• Krwinki czerwone- wzrost liczby krwinek ale nieproporcjonalnie do objętości osocza- względna niedokrwistość

• Wzrost liczby leukocytów i płytek krwi

Układ krążenia

• Wzrost objętości wyrzutowej- do 6l/min

• Zwiększenie pojemności serca i przerost mięśnia sercowego

• Ciśnienie krwi- obniżenie ciśnienia tętniczego, zwłaszcza rozkurczowego, najwyraźniej w drugim trymestrze

• Wzrost ciśnienia żylnego- dolna połowa ciała- predysponuje do powstawania żylaków

Układ oddechowy:

• Zmiana toru oddychania- z żebrowego na przeponowy

• Zwiększona wentylacja,pojemność płuc i wymiany gazowej-wzrost wrażliwości ośrodka oddechowego na zwiększone pCO2= wzrost utlenowania krwi

Czynność nerek:

• Poszerzenie dróg odprowadzających mocz

• Zwiększenie przesączania kłębuszkowego

• Wzrost resorpcji zwrotnej sodu i wody

• Częste oddawanie moczu

• Zwiększona zawartość aminokwasów i glukozy w moczu- częstsze infekcje

Przewód pokarmowy:

• Spowolnienie motoryki, zaburzenie czynności zwieraczy- powiększona macica

• Wzrost wydzielania śliny

• Wydajniejsze trawienie i wchłanianie pokarmu

• Skłonność do obrzęku i krwawień z dziąseł, skłonność do próchnicy

• Wzrost masy ciała o 15%

Popłód

• Błony płodowe pozałożyskowe, sznur pępowinowy i łożysko- rozwijają się i dojrzewają wraz z rozwojem płodu

Błony płodowe

• Trzy warstwy- od wewnątrz kolejno- owodnia, kosmówka, doczesna

• W pierwszym okresie ciąży całe jajo płodowe jest pokryte kosmówką kosmatą więc o błonach płodowych mówimy po częściowym jej zaniku i wykształceniu się łożyska- około połowy ciąży

• Błony płodowe

Doczesna – przekształcona ciążowo błona śluzowa macicy

• Podstawna

• Torebkowa

• Ścienna

• Błony płodowe

• Owodnia – wewnętrzna warstwa pęcherza płodowego, pokrywa kosmówkę. Wewnątrz gromadzi się płyn owodniowy,który mechanicznie powiększa jamę. Nabłonek owodni typu cylindrycznego, spełnia rolę strefy łączącej środowisko płynu owodniowego z pozostałymi elementami błon płodowych- możliwy transfer licznych składników

• Błony płodowe

Kosmówka

• Cała pokryta przez kosmki- rola odżywcza; potem różnicuje się na gładką i krzewiastą, która przekształca się w łożysko- około 16- 18 tc

• Jej utkanie stanowią wieloboczne komórki trofoblastu

Sznur pępowinowy

• Przewód łączący płód i łożysko

• Przypomina sprężysty sznur o widocznym przebiegu naczyń krwionośnych

• Długość 30-70 cm, grubość około 1,5 cm

• Zawiera naczynia- jedną żyłę i dwie tętnice, biegnące spiralnie tworząc skręty pępowiny

Łożysko

• Kształt owalny, spoistość gąbczasta, średnica około 20 cm, grubość 2,5- 3 cm,masa około 400- 500 g- zależnie od masy płodu

• Budowa łożyska- kolejno od str. Płodu;

• Powierzchnia płodowa łożyska pokruta owodnią z przyczepem pępowiny.widoczne przeświecające naczynia

• Płyta kosmkowa-pod powierzchnią płodową, zbudowana z tk. łącznej;od przestrzeni międzykosmkowej pokryta trofoblastem

• Płyta kosmkowa- cd..od płyty tej odchodzą główne pnie kosmkowe z licznymi kosmkami. Część z nich przytwierdza się do płyty podstawnej- kosmki czepne

• Powierzchnia matczyna- ściśle zespolona ze ścianą macicy. Bruzdy o różnej głębokości dzielą ją na zrazy i zraziki.

• Zrazy łożyska- stała liczba- 15-20. szczyt przegród między zrazami nie dochodzi do płyty kosmkowej, obejmoje około 2/3 grubości

• Kosmki końcowe- główne składniki strukturalne i funkcjonalne. Pełnią podstawową czynność w odżywianiu i utlenianiu krwi płodu, biorą udział w wytwarzaniu hormonów

• Przestrzeń międzykosmkowa- obszar znajdujący się między kosmkami. Jest to obszar całkowicie zamknięty, ma połączenie tylko z krążeniem matczynym. Pojemność w łożysku dojrzałym ok.250ml

Czynność łożyska

• Synteza i wydzielanie hormonów:

• Gonadotropina kosmówkowa- rola-utrzymanie funkcji ciałka żółtego na początku ciąży aż do momentu uzyskania dojrzałości łożyska do tego stopnia aby było w stanie produkować odpowiednio wysokie ilości progesteronu

• Monitorowanie stężenia służy do wykrycia i ustalenia prawidłowego rozwoju ciąży

• Laktogen łożyskowy- wyrywany od 12-18 dnia po zapłodnieniu i wzrasta wraz z rozwojem łożyska, świadczy o jego wydolności

• Progesteron

• Estrogeny

• Kortykotropina łożyskowa

• Tyreotropina łożyskowa

• Transport substancji niezbędnych do rozwoju płodu,np glukoza, aminokwasy, sole mineralne, witaminy, lipidy, hormony, przeciwciała oraz tlen i inne

• Eliminacja metabolitów z organizmu płodu; także eliminacja dwutlenku węgla

Patologie łożyska

• Lokalizacja- łożysko przodujące

• Przedwczesne oddzielenie łożyska

• Nieprawidłowości oddzielania się łożyska

• Nieprawidłowa budowa- łożysko błoniaste, obwałowane, wieloczęściowe, pierścieniowate

• Zawały, wylewy, torbiele, złogi włóknika i wapnia, zmiany zapalne

• Zaburzenia przepływu krwi