Łączenie rodzin

Niniejsza dyrektywa ma na celu stworzenie warunków, w których jest egzekwowane prawo do łączenia rodzin obywateli państw trzecich przebywających legalnie na terytorium państw członkowskich.

Dyrektywa Rady 2003/86/WE z dnia 22 września 2003 r. w sprawie prawa do łączenia rodzin.

Dyrektywa ma na celu ustanowienie wspólnych zasad dotyczących prawa do łączenia rodzin. Chodzi tu o umożliwienie członkom rodzin obywateli państw trzecich przebywających legalnie na terytorium Unii Europejskiej (UE) dołączanie do nich w państwie członkowskim, w którym zamieszkują. Celem jest ochrona komórki rodzinnej i ułatwianie integracji obywateli państw trzecich.

Dyrektywa nie ma zastosowania do Irlandii, Danii i Wielkiej Brytanii. Dyrektywa nie wyklucza ponadto uznawania w ustawodawstwach krajowych bardziej korzystnych zasad.

Warunki

O łączenie rodzin mogą ubiegać się obywatele państw trzecich posiadający ważne przynajmniej jeden rok zezwolenie na pobyt w jednym z państw członkowskich i w przypadku których istnieją uzasadnione przypuszczenia, że uzyskają prawo stałego pobytu.

Dyrektywa nie ma jednak zastosowania do członków rodziny obywateli Unii ani do obywateli państw trzecich ubiegających się o uznanie statusu uchodźcy, w sprawie wniosku których nie została jeszcze wydana ostateczna decyzja i którzy korzystają z tymczasowej formy ochrony.

Mogą korzystać z łączenia rodzin:

• małżonek członka rodziny rozdzielonej,

• nieletnie dzieci członka rodziny rozdzielonej (dzieci muszą znajdować się poniżej granicy wieku pełnoletności określonej w prawodawstwie danego państwa członkowskiego oraz muszą być niezamężne lub nieżonate) lub dzieci jednego z małżonków, w przypadku gdy członek rodziny rozdzielonej sprawuje nad nimi opiekę, a dzieci pozostają na jego utrzymaniu (dotyczy to również dzieci przysposobionych).

Państwa członkowskie mogą zezwolić pod pewnymi warunkami na łączenie rodzin w przypadku:

• bezpośrednich wstępnych pierwszego stopnia w prostej linii (rodzice cudzoziemca),

• dorosłych niezamężnych lub nieżonatych dzieci,

• niepoślubionych partnerów.

Małżeństwa poligamiczne nie są uznawane: prawo do łączenia rodzin przysługuje tylko jednej żonie. Podobnie dzieciom kolejnych żon nie przysługuje prawo do łączenie rodzin, o ile nie wymaga tego interes dziecka (na podstawie Konwencji o prawach dziecka z 1989 r.).

Państwa członkowskie mogą również wymagać, by obywatel państwa trzeciego i jego małżonek byli w pewnym minimalnym wieku (co najwyżej 21 lat) przed umożliwieniem połączenia z małżonkiem.

Procedura

Państwa członkowskie określają, czy w celu wykonania prawa do łączenia rodziny wnioski o wjazd i pobyt składane są przez cudzoziemca czy też przez członka lub członków jego rodziny. Z wyjątkiem szczególnych przypadków podczas trwania procedury łączenia rodzin członek rodziny musi przebywać poza terytorium Unii Europejskiej. Do wniosku należy dołączyć dokumenty potwierdzające więzi rodzinne i spełnienie wymaganych warunków. Wniosek musi zostać rozpatrzony w ciągu sześciu miesięcy od daty jego złożenia.

Państwo członkowskie może zażądać, aby osoba składająca wniosek dysponowała zakwaterowaniem spełniającym ogólne standardy bezpieczeństwa i higieny, ubezpieczeniem chorobowym i stabilnymi środkami wystarczającymi do utrzymania tej osoby oraz członków jej rodziny. Dodatkowo może być wymagane przestrzeganie środków dotyczących integracji zgodnie z prawodawstwem krajowym i zamieszkanie w danym państwie członkowskim przez pewien czas (najwyżej dwa lata) przed połączeniem z członkami rodziny.

Państwa członkowskie mogą odmówić prawa do wjazdu i pobytu członka rodziny ze względu na porządek publiczny, bezpieczeństwo publiczne lub zdrowie publiczne. Dotyczy to również przypadków nadużyć (fałszowanie dokumentów, fałszywe małżeństwa itp.). Te same powody mogą stanowić uzasadnienie dla wycofania lub odmowy przedłużenia już udzielonego zezwolenia.

Osoby, którym zezwolenie nie zostało udzielone lub odnowione albo zostało wycofane, muszą mieć możliwość zaskarżenia tej decyzji przed sądem.

Przepisy szczególne są stosowane do łączenia rodzin uchodźców. W szczególności dotyczy to pojęcia członka rodziny, dokumentów potwierdzających istnienie stosunku pokrewieństwa, warunków mieszkaniowych, ubezpieczenia zdrowotnego, stabilnych środków utrzymania i przestrzegania środków dotyczących integracji.

Prawa członków rodziny

Członkowie rodzin cudzoziemców mają prawo do pobytu na taki sam okres jak osoby, z którymi zostały połączone, i podobnie jak one mają prawo dostępu do edukacji, zatrudnienia i kształcenia zawodowego.

Nie później niż po pięciu latach pobytu małżonek lub niepoślubiony partner i dziecko, które osiągnęło pełnoletność, mają prawo do samoistnego dokumentu pobytowego.

Warunki przyznawania i okres ważności samoistnego dokumentu pobytowego są określane przez prawo krajowe. W przypadku zerwania więzi rodzinnych państwa członkowskie mogą ograniczyć prawo do wydania takiego dokumentu.