Psychologia wykład 05.11
Upośledzenie umysłowe
Upośledzenie umysłowe, niedorozwój umysłowy - pojęcie zbiorcze dla wszystkich stanów wrodzonego niskiego poziomu inteligencji. Niższa niż przeciętna sprawność intelektualna, która powstała w okresie rozwojowym i jest związana z jednym lub więcej zaburzeniami w okresie dojrzewania, uczenia się lub społecznego przystosowania.
Upośledzenie umysłowe
- patrząc z perspektywy pedagogiki specjalnej, osoba upośledzona to jednostka , która bez pomocy specjalnej nie może osiągnąć celów kształcenia i należytego stopnia samodzielności społecznej.
-W rozumieniu prawa opiekuńczego „jednostka jest uznawana za upośledzona wtedy, gdy ma ograniczone możliwości samodzielnego utrzymania się”
-Według ustawodawstwa szkolnego „dziecko uznane jest za upośledzone, jeżeli w świetle orzeczenia nie może ono samodzielnie korzystać z pożytkiem dla siebie ze szkoły normlanej”
Wniosek
Kryteria upośledzenia są różne, zależne pod jakim kątem zjawisko jest rozpatrywane. W ujęciu pedagogiki specjalnej przyjęło się jednak powszechnie określać upośledzenie jako odchylenie od normy. Ze względy na to, ze kryteria określające co można uznać za normę, nie są zbyt wyraziste ostatecznie przyjęto , ze „ upośledzenie jest to odchylenie od zjawisk występujących w ilości przeważającej i uznanych powszechnie za normlane.
Upośledzenie umysłowe wg ICD-10
Upośledzenie umysłowe jest stanem zahamowania lub niepełnego rozwoju umysłu, które charakteryzuje się zwłaszcza uszkodzeniem umiejętności ujawniających się w okresie rozwoju i składających się na ogólny poziom inteligencji- to jest zdolności poznawczych , mowy , ruchowych i społecznych.
Upośledzenie umysłowe wg DSM-IV
To „istotnie niższy poziom funkcjonowania intelektualnego (IQ 70 i poniżej), który współwystępuje przy znacznych ograniczeniach w zachowaniu przystosowawczym , w przynajmniej dwóch następujących obszarach zdolności: porozumiewanie się , troska o siebie, tryb życia domowego, sprawności społeczno-interpersonalne, korzystanie ze środków zabezpieczenia społecznego, kierowanie sobą , troska o zdrowie i bezpieczeństwo, zdolności szkoleń, sposób organizowania wolnego czasu i pracy. Początek tego stanu musi wystąpić przed 18 rokiem życia” ( ponieważ po 18stym roku życia jak ktoś się nie chce kształcić to inteligencja może się obniżyć)
Wyróżniamy 4 stopnie upośledzenia umysłowego:
- stopień lekki o ilorazie inteligencji 52-67
- stopień umiarkowany o ilorazie inteligencji 36-51
- stopień znaczny o ilorazie inteligencji 20-35
-stopień głęboki o ilorazie inteligencji 0-19
*Upośledzenie umysłowe występuje u 2-3% u populacji. Wśród dorosłych liczbę osób upośledzonych umysłowo określa się na 1%. Wielu upośledzonych umysłowo pod wpływem wychowania i troskliwej opieki przechodzi do grupy osób o prawidłowej inteligencji. Przeciętny poziom inteligencji mieści się miedzy 90 i 110 pkt ilorazu inteligencji. Pomiędzy 70 a 89 znajduje się na obszar o niższej niż przeciętna inteligencji, pomiędzy 50 i 70 upośledzenie lekkie. W tej grupie znajduje się ¾ wszystkich upośledzonych. Głębsze upośledzenie umysłowe dzieli się na umiarkowane, znaczne i głębokie.
*Upośledzenie umysłowe uwarunkowane jest wieloma przyczynami i powinno być traktowane jako skutek różnych patologicznych procesów prowadzących do uszkodzeń w ośrodkowym układzie nerwowym.
W diagnostyce upośledzenia umysłowego istnieją dwa podejścia:
Diagnoza psychometryczna – opiera się wyłącznie na uzyskanym wyniku badania ilorazu inteligencji lub tez ilorazie dojrzałości społecznej, bez uwzględnienia całokształtu badan.
Diagnoza kliniczna – opiera się na całokształcie badan psychologiczno- pedagogiczno -lekarskich wybiegających znacznie poza dane testowe ( wywiad, obserwacja, badanie tempa uczenia się, cech osobowości)
Upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim (52-67)
Poziom intelektualny charakterystyczny dla 10-12 roku życia. Ta forma deficytu intelektualnego stanowi najwięcej około 85% rozpoznań. Osoby takie są samodzielne i zaradne społecznie, nie powinny jednak wykonywać zawodów wymagających podejmowania decyzji , ponieważ nie osiągnęły etapu myślenia abstrakcyjnego w rozwoju poznawczym . Zycie rodzinne przebiega bez trudności . W socjalizacji mogą nabywa zaburzeń osobowościowych, ze względu na atmosferę otoczenia i stosunek innych.
Upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym (36-51)
Funkcjonowanie intelektualne na poziomie 6-9 roku życia. Częstotliwość występowania około 10% z wszystkich 4 typów upośledzenia. W okresie przedszkolnym istnieją trudności z nabywaniem reguł społecznych ( lojalności, współdziałanie), a także niezręczność fizyczna, powolny rozwój motoryczny. Poza tym do 9 roku życia rozwój jest prawidłowy. Osoby takie mogą nabywać umiejętności samoobsługowe , nie gubią się w dobrze znanym terenie, mogą pracować w zakładach pracy chronionej.
Przyczyny:
-wady genetyczne
-wady rozwojowe
-zaburzenia endokrynologiczne
-konflikt serologiczny
-niedotlenienie dziecka przy porodzie
- choroby układu nerwowego
- leki przyjmowane przez matkę w czasie ciąży
- alkoholizm, narkomania matki w czasie ciąży
- niedożywienie u matki
- urazy związane z porodem
Objawy:
Charakterystyczna jest obniżona sprawność spostrzegania. Osoba chora spostrzega tylko konkretne cechy , natomiast nie jest w stanie odróżnić cech ważnych. Dominuje u niej uwaga mimowolna, ograniczony zakres pamięci. Bardzo wolne tempo uczenia się, brak krytycyzmu.
Zachowania dzieci z upośledzeniem umiarkowanym
Jednostki takie ujawniają potrzebę bezpieczeństwa przynależności, ogromną potrzebę miłości i szacunku, żywo okazuje sympatie, szybko się przywiązuje, zakochuje, przywiazuje się szybko rowzniez do rzeczy. Rozwój takich dzieci przebiega z opóźnieniem, na wiek 4-5 lat przypada początki samodzielnego chodzenia i wymawiania pierwszych slow, nie przejwaiaja smaodzielnosci .
Upośledzenie umysłowe w stopniu znacznym (20-35)
Poziom rozwoju 3-6 latka . około 4-5 roku życia zauważalne spóźnienie rozwoju psychicznego. Osoby te mogą opanować samoobsługę, przy stałej opiece mogą wyuczyć się czynności domowych, ale nie są zdolne do wyuczenia zawodu.
Osoba taka wykazuje obniżoną sprawność, spostrzeganie jest niedokładne, poważnie jest zaburzona koncentracja uwagi, nie patrzy w oczy, dominuje uwaga mimowolna, brak dowolnej, zakres pamięci jest znikomy, mała trwałość pamięci, głęboko opóźniony jest mowa , nie odmienia przez przypadki, mowa jest bełkotliwa. Myslenie jest tylko sensoryczno motoryczne, głęboko upośledzone jest myslenie pojęciowo słowne, gleboko opn=zniony jest rozwój ruchowy, poważnie uposledzona jest motoryka rak , ogranicozne sa procesu emocjonalne i dojrzalosci spoleczna, osoby takie sa zdolne do okazywania uczuc
Upośledzenie umysłowe w stopniu głębokim ( 0-19)
Poziom funkcjonowania odpowiadający max 3 roku życia. Możliwe jest opanowanie tylko najprostszej samoobsługi. Występują ciężkie wady neurologiczne i fizyczne. Przez cale życie wymagają opieki instytucjonalnej.
Czym jest fobia?
Zaburzenia nerwicowe , którego objawem jest uporczywy lek przed określonymi sytuacjami , zjawiskami czy przedmiotami osoba cierpiąca na fobie za wszelka cenę unika przyczyn go wywołujących.
Fobie:
Aerofobia- przed powietrzem , wiatrem, lataniem samolotem itp.
Agorafobia- przed otwartą przestrzenią
Amaksofobia- przed prowadzeniem samochodu
Arachnofobia- przed pająkami
Fobofobia- przed lekem
Hematofobia- przed krwią
Klaustrofobia- przed ciasnymi pomieszczeniami
Kynofobia- przed psami
Mikrofobia- przed zarazkami
Mizofobia- przed brudem
Rytifobia- przed zmarszczkami
Odontofobia- przed stomatologiem
Leczenie:
-podejście psychodynamiczne zakłada, ze lęk fobiczny jest zewnętrznym wyrazem, symbolem głębszego, nieświadomego , głębszego konfliktu psychicznego, którego odkrycie pomoże odnaleźć prawdziwą przyczynę lęku i skonfrontować pacjenta z jego objawami.
-podstawa terapii behawioralnej jest założenie, ze zachowania lekowe są utrwalone przez negatywne okoliczności więc terapeuta stara się zapewnić pacjentowi pozytywne doświadczenia, które pomogłoby mu pokonać własny strach
Jak w przypadku większości zaburzeń psychicznych , często zasadniczym warunkiem poprawy stanu zdrowia jest przyjęcie przez pacjenta do wiadomości faktu, ze jest chory i potrzebuje specjalistycznej pomocy. W leczeniu chodzi o to, by własne doświadczenie przekonało chorego, iż sytuacja której tak bardzo się obawia nie jest aż tak niebezpieczne.