Makroekonomia wykład 21.03.2013

Wydatki inwestycyjne – zależy od planowanego przez przedsiębiorstwa powiększenia zasobu kapitału trwałego oraz stanu zapasów, (czyli od przewidywań przedsiębiorców)

W krótkim okresie przyjmuje się ich autonomiczny charakter – nie zależą od bieżącej produkcji i dochodu.

Popyt zagregowany (w uproszczonym modelu) to suma, jaką przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe planują wydać na zakup dóbr przy każdym poziomie PKB.

AD = C+I

Przy stałych cenach i płacach równowaga krótkookresowa na rynku dóbr ma miejsce wtedy, gry popyt zagregowany, czyli planowane wydatki zrównają się z faktycznie utworzona produkcją.

Ilustruje to model AD 45^o (Krzyż Keynesowski)

Y’ – to produkcja zapewniająca równowagę

Punkt E jest jedynym, w którym planowane wydatki i faktyczna produkcja są równe.

Alternatywne ujęcie

W punkcie równowagi planowane inwestycje są równe dochodowi w stanie równowagi pomniejszonemu o planowaną konsumpcję,

Zatem: Ipl=Y’-C

Natomiast: Spl=Y’ –C

Dlatego produkcja zapewniająca równowagę pomiędzy planowanymi wydatkami, a wytworzoną produkcją wystąpi wówczas, gdy:

Ipl=Spl

-A –punkt, w którym inwestycje są realizowane przez zadłużanie się.

W tym ujęciu poziom dochodu i produkcji zapewniający równowagę to taki, przy którym gospodarstwa domowe planują zaoszczędzić tyle, ile przedsiębiorstwa zamierzają inwestować.

Szczególnie niestabilnym składnikiem popytu globalnego jest składowa inwestycja I.

Pesymizm przedsiębiorców – popyt inwestycyjny ulegnie obniżeniu.

W wyniku spadku popytu autonomicznego o pewną wartość produkcja obniży isę w znacznie większym stopniu – efekt mnożnikowy.

Określony spadek popytu inwestycyjnego wywoła zwielokrotniony spadek produkcji i dochodu;

Nowy stan równowagi ustali się przy niższym poziomie produkcji (odwrotny efekt wywoła wzrost autonomicznego popytu).

Mnożnik – to stosunek zmiany wielkości produkcji w punkcie równowagi do powodującej ją zmiany w wydatkach autonomicznych.

K = Δ Y/Δ I

K – mnożnik inwestycyjny (Keyns’a)

Informuje jak zmieni się produkcja w stanie równowagi przy danej zmianie w popycie autonomicznym.

Dowiedziono, że mnożnik:

K=z/(1-Ksk)

Im wyższa jest Ksk tym wyższa jest wartość mnożnika, inaczej;

Ksk –krańcowa skłonność do konsumpcji.

Kso – krańcowa skłonność do oszczędzania.

K=1/Kso, zatem im mniejsza skłonność do oszczędzania tym większy mnożnik.

Np.: jeżeli: Ksk = 0,75

K=1/1-0,75=1/0,25=4

Paradoks zapobiegliwości (oszczędzania)

Kiedy popyt zagregowany jest niski, a w gospodarce występują niewykorzystane zdolności wytwórcze tj. produkcja faktyczna jest niższa od potencjalnej, to: wzrost autonomicznego popytu konsumpcyjnego - wzrost produkcji w punkcie równowagi – wyższy dochód pozwoli zrównać Spl z Ipl

Zmniejszenie oszczędności będzie, zatem korzystne dla społeczeństwa

Paradoks, mimo, że oszczędności maleją to produkcja w stanie równowagi rośnie, a planowane oszczędności i planowane inwestycje nadal muszą być równe.

Wprowadzenie do problematyki wzrostu gospodarczego.

1. Wzrost a rozwój gospodarczy. Podstawowe mierniki.

2. Czynniki wzrostu gospodarczego.

3. Rola postępu technicznego.

4. Wzrost gospodarczy a polityka państwa.

5. Granica wzrostu gospodarczego.

Wzrost gospodarczy – to powiększenie się realnej wartości PKB (absolutnej lub per capita) w gospodarce.

Towarzyszy mu wzrost dochodu, zatrudnienia, konsumpcji, inwestycji w kolejnych badanych okresach. Dotyczy zmian ilościowych.

Rozwój gospodarczy – obejmuje długofalowe zmiany ilościowe i jakościowe, np. zmiany strukturalne, czy systemowe, w tym np.: poprawa bezpieczeństwa socjalnego i publicznego, poprawa jakości życia, wzrost jakości kapitału ludzkiego, wzrost jakości produkcji…

Warunkiem rozwoju gospodarczego jest wzrost gospodarczy.

Podstawowe mierniki wzrostu gospodarczego:

Pomiar wzrostu gospodarczego powinien być oparty na wielkościach realnych (wyrażonych w cenach stałych),

Podstawowe mierniki:

1. Stopa (tempo) wzrostu produkcji (PKB) – tzw. Przyrost względny, wyrażony w %:

S_wy =(Y₁ – Y₂)/Y₀ *100

Y₁, Y₀ – wartość produkcji w okresie badanym i bazowym

1. Wskaźnik wzrostu produkcji

W_wy =Y₁/Y₀*100

Produkcja i jej zmiany w krótkim okresie – są zależne od popytu zagregowanego, wtedy produkcja potencjalna jest dana.

Wzrost gospodarczy w długim okresie czasu jest określony przez wzrost produkcji potencjalnej – czyli wzrost zdolności wytwórczych gospodarki.

Podstawowe czynniki produkcji:

• Ziemia

• Praca

• Kapitał

Efektywności ich wykorzystania – zależy od wiedzy technicznej.

Kapitał (rzeczowy) – majątek produkcyjny (maszyny, budynki, marteriały, surowce)

Techniczne uzbrojenie pracy – wartość kapitału trwałego przypadająca na 1 zatrudnionego (na 1 miejsce pracy); inaczej – wyposażenie techniczne przypadające na zatrudnionego, wyrażone w postaci współczynnika; jeśli rośnie – rośnie też wydajność pracy.

Ważne:

• Kapitał trwały zużywa się – zatem konieczne są inwestycje restytucyjne dla utworzenia t.u.p; jego poprawa wymaga dodatkowo przyrostu inwestycji (inwestycje netto)

• Wzrost zatrudnienia – wymaga dodatkowych inwestycji by utrzymać t.u.p.

Praca – ten czynnik oddziałuje:

• Przez wzrost liczby zatrudnionych (wzrost wskaźnika zatrudnienia),

• Wzrost liczby ludności,

• Wzrost kapitału ludzkiego.

Dla ilości pracy świadczonej w gospodarce mają znaczenie:

• Długość dnia roboczego,

• Liczba osób zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy.

Kapitał ludzki – ucieleśniona wiedza + umiejętności + kwalifikacje + motywacje + nawyki +zdrowie.

Wzrost kapitału ludzkiego – tworzy warunki dla wzrostu produkcji przy danym poziomie zatrudnienia i wyposażenia w kapitał rzeczowy.

Ziemia – jako czynnik produkcji na obecnie mniejsze znaczenie; zasoby ziemi są ograniczone, surowce wyczerpują się, lub bardzo wolno odnawiają (drzewa).

Wzrost nakładów surowców daje wzrost produkcji, ale zrównoważony rozwój nakazuje ich oszczędzanie, by jak najwięcej zostało dla przyszłych pokoleń – substainable growth – wzrost nienaruszający równowagi ekologicznej.