Wykład VII

Polityka narodowościowa po 1989r.

• Odmrażanie konfliktów narodowościowych

• Najważniejsze czynniki ożywienia napięć i konfrontacji

• Specyfikacja procesów narodowotwórczych w EŚW – ruchy narodowe tworzyły państwa

• Polityka dziel i rządź przez długie stulecia

• Spuścizna po realnym socjalizmie

• Politycy wykorzystują dla celów politycznych

Aktualne i potencjalne konflikty, których przedmiotem są mniejszości narodowe

• Chodzi przede wszystkim o: - Polaków na Litwie, Białorusi, Ukrainie ( oraz w innych państwach na obszarze byłego ZSRR) oraz w Niemczech i Czechach

• Węgrów w Słowacji , Rumunii i nowej Jugosławii ( wojewodina)

• Niemców , Litwinów , Białorusinów i Ukraińców w Polsce

• Niemców w Czechach oraz innych państwach regionu

• Serbów poza własną republiką, zwłaszcza w Chorwacji i BiH

• Chorwatów w BiH ; Słoweńców i Chorwatów w okolicach Triestu;

• Rosjan na Litwie , Ukrainie, Białorusi, Łotwie, Estonii, Mołdawi oraz innych republikach byłego ZSRR ( łącznie około 25 mln)

• Ukraińców w Rep. Mołdawii ( Naddniestrze) oraz w innych republikach byłego ZSRR

• Cyganów w Rumunii na Węgrzech w Bułgarii, Czechach, Słowacji, Albanii i byłej Jugosławi

Struktura narodowościowa :

• Białoruś mniejszości ok. 21 % w tym około 13 % Rosjanie ( ponad 1,4 mln) – około 4 % Polacy ( ponad 400 tyś ); Ukraińcy – 2,9 % , Żydzi – 1,1 %, Litwini – o,1 %

• Bośnia i Hercegowina : żadna społeczność nie przekracza 50 %. Dane sprzed wybuchu: Muzułmanie – ok. 43 %, Serbowie – 32 %, Chorwaci – 17 %, inne – 8%

• Chorwacja : Chorwaci – 77%, Serbowie – 12 %

• Czechy: Czesi – ok. 95 %, Słowacy – 3% inne – 1,4 %

• Słowacja mniejszości narodowe- ok. 14 % Największa- Węgry – 10,7% ( około 570 tyś) Cyganie – 1,5%, Czesi – 1 % inne – 0,7%

• Estonia: Estończycy – 61,5% populacji – ( około 960 tyś) Rosjanie 30 % - 330 tyś. )

• 10> niehomogeniczne % mniejszości ; 10< mniej niż 10 % mniejszości homogeniczne

• Litwa mniejszości około 20 % Największe Rosjanie – 9,4 % Polacy 7 % Białorusini 1,7 %

• Łotwa – Łotysze – 52 %, Rosjanie 0 34 %

• Polska Polaków – 96,74 % mniejszości narodowe i etniczne od 2 do 3,26 % - prawie jednolity kraj HOMOGENICZNY kraj

• Rumunia – Rumunów 89,4 % Węgrzy 7 ,1% Cyganie 1,8% Niemcy – 0,5%

• Słowenia. Słoweńcy – 90% Chorwaci- 2,7% Serbowie – 2,4%, Muzułmanie 1,4% Węgry – 0,4%

• Ukraina nie jest homogeniczna Ukraińcy 74 % mniejszości ok. 26% ( Rosjanie – 11 mln- we wschodniej Ukrainie i na Krymie) ; Węgrzy – ponad 160 tyś na Zakarpaciu; Rumuni – ok. 130 tyś – na Baukowinie; Polacy – ok. 220 tyś – głównie we lwowskim, Żydzi ok. 480 tyś

• Węgrzy Homogeniczny kraj mniejszości ok. 10% ( Węgrzy około 90%, Cyganie 4% , Niemcy – 2,6 % Serbowie – 2%, Słowacy – 0,8%

Pytania na egzamin:

1. Różnica pomiędzy mniejszością narodową a etniczną

-liczebność

-rozmieszczenie geograficzne

• - mniejszość narodowa ma państwo macierzyste , etniczna jest wspólnota niepaństwową +

1. Uchodźcy w Pl mają status milejszości narodowej czy etnicznej ?

-są mniejszości narodowe i etniczne mniejszości

• ?- brak statusu mniejszości narodowej lub etnicznej +

- tylko narodowe

1. Państwa homogeniczne

- więcej niż 20% mniejszości

- więcej niż 10 %

• - mniej niż 5,10% +

1. Najważniejsze kryteria członkowska w mniejszościach narodowych

• - subiektywne +

- obiektywne

• - Główny , to samoidentyfikacja +

1. Nacjonalizm to

• - ruch narodowe, proces kształtowania się narodu+

• - ideologia narodowa +

- to samo co ksenofobia

1. Geneza mniejszości narodowych i etnicznych w europie środkowo – wschodniej

• - migracje w okresie średniowiecza i nowego czasu +

- przymusowe przesiedlenia

• - zmiana granic państwowych +

1. Początki rosyjskiej mniejszości narodowej na Białorusi , Litwie, Ukrainie i PL

- od epoki średniowiecza

- po upadku bloku radzieckiego

• - po rozbiorach I RP +

1. Nowy kształt europy środkowej wschodniej 1918 – 1922 po I wojnie światowej (wykład III)

- podział na części komunistyczną i kapitalistyczną

• - kilku nowych państw ( powstanie) +

- kilku państw totalitarnych ( powstanie)

1. Nowe państwa europy po I wojnie światowej (wykład IV)

- Bułgaria, Rumunia , Serbia

• - PL, Litwa, Łotwa, Estonia , Jugosławia +

• - Czechosłowacja Austria Węgry Finlandia +

1. Węgry po I wojnie światowej : ( wykład III )

• - utraciły 2/3 terytorium +

- bez większych zmian terytorialnych

- zdobyły nowe terytoria