PODSTAWOWE FUN. ZYCIOWE *czynność odd- pobieranie O2 z powietrza, wydalanie CO2. *czynność serca i krążenia krwi- transp. O2 i substancji odżywczych do poszczególnych komórek, *wydalanie resztek przemiany materii, *regulacja płynów ustrojowych
PRZEBIEG UDZIELANIA POMOCY W NAGŁYCH WYPADKACH/ SYTUACJACH czynności doraźne- wezwanie pomocy- I pomoc- transport- pomoc lekarska.
CZ. NIEZORGANIZOWANA czynności doraźne (wykonać natychmiast po wypadku- kontrola fun. Życiowych, zabezp. Miejsca wypadku, wezwanie pomocy, ewakuacja ofiary z zagrożonego miejsca, resuscytacja, opanowanie krwotoku, prowadzenie walki ze wstrząsem); wezwanie pomocy (info zawiera 5 elementów: gdzie się to stało, co się stało, ile ofiar, jakie uszkodzenia ciała, kto wzywa pomocy); I pomoc
CZ. ZORGANIZOWANA transport i pomoc lekarska
PRZYZYNY USZKODZEN CIAŁA wypadki: domowe, z wysokości, sportowe, przy pracy, w rolnictwie, rozbój
CZYNNOŚCI NA MIEJSCU WYPADKU zabezp. Miejsca wypadku- przegląd ofiar- ewakuacja z zagrożonego terenu- tamowanie dużych krwawień- ustalenie stanu świadomości:
a)brak przytomności- kontrola odd:
*odd samoistny- ułożenie na boku- dalsze czynności ratunkowe w ramach I pomocy
*bezdech- odgiąć głowę- sztuczne odd- w razie konieczności reanimacja sercowo- płucna
b)utrzymanie świadomości- tamowanie większych krwawień- dalsze postępowanie w ramach I pomocy
NAJCZĘSTSZĄ PRZYCZYNĄ ŚMIERCI JEST PIERWOTNE ZATRZYMANIE KRĄZENIA- NAGŁE ZATRZYMANIE KRĄŻENIA- NZK. Najczęstszymi przyczynami zgonów sa: choroby ukł. Krążenia w tym choroba niedokrwienna serca, najgroźniejszym powikłaniem jest zawał, urazy wypadki.
PRZYCZYNY ZATRZYMANIA KRĄŻENIA:
a) ZW. Z CUN: schorzenia CUN, udar mózgu, choroby metaboliczne, zatrucie, infekcje
b)KRĄŻENIOWE- zawał m.sercowego, zaburzenia rytmu serca, zator tętnicy płucnej, obrzęk płuc, wstrząs krwotoczny, porażenie prądem, niewydolność krążenia
c)ODDECHOWE- utonięcie, choroby tk. Płuc, odma płucna, niedrożność dróg odd. Spowodowana ciałem obcym lub zapadnięciem się języka
d)MECHANICZNE- krwotoki, oparzenia, schorzenia nerwowo- mięśniowe, urazy CUN, KP
PACJENT ZRESUSCYTOWANY- przywrócenie krążenia i odd, lub samego krążenia. PACJENT ZREANIMOWANY- przywrócenie krążenia, odd., świadomości
ŚMIERĆ BIOLOGICZNA- ma miejsce z chwila ustania wszelkich fun. Życiowych organizmu, czemu towarzyszy powst. Nieodwracalnych zmian w mózgu i innych organach. W zwykłych warunkach ma to miejsce w ok. 4,5’ od zatrzymania krążenia. ZNAMIONA ŚB- bladość powłok skóry, stężenie pośmiertne, mięśniowe, wychłodzenie powłok ciała, plamy opadowe, wysychanie powłok ciała KRYTERIA- brak odruchów zew i wew., elektrocefalografia
SMIERC KLINICZNA- stan naszego ustroju od momentu zatrzymania krążenia i odd. Do momentu powst. W korze mózgowej nieodwracalnych uszkodzeń. Okres ten wynosi w normalnych warunkach 4,5’. Potencjalna odwracalność. . KRYTERIA: *pewne (brak tętna na dużych tętnicach, brak odd., odruchów, utrata przytomności), *pomocnicze (szerokie niereagujące na światło źrenice, bladość, sinica)
JEŻELI PRZYCZYNA SMIERCI JEST NZK TO NAJCZESTSZA SEKWENCJA CZASOWA ZACHODZACCH ZJAWISK JEST zanik tętna na dużych tętnicach w kilka sek. Utrata przytomności zanik odd. W kilkadziesiąt sek utrata napięcia mm i odruchów zmiana zabarwienia skóry i błon sluzowych rozszerzenie źrenic (30-60s)
KRYTERIA WIEKOWE A RESUSCYTACJA niemowle do 1r.ż. (odruch stopy, uderzenie w piętę), os. Dorosła od 8r.ż (potrząśnięcie, chwyt za barki)
A udrożnić górne drogi odd.; LR na czole, G do tyłu. Żuchwa do góry, PR pod G. gdy kręgosłup uszkodzony jest w odc. Szyjnym 4palce kładziemy na żuchwie- w dół i w górę, stoimy z tyłu za poszkodowanym. Bspr. Czy oddycha; 3 zmysły- szmer wydechu, czucie na policzku, widzimy ruchy KP. Objawy: ww, bladośc połączona z sinicą. Sztuczna wentylacja- wdmuchiwanie powietrza metody usta-usta (zatkanie nosa), usta-nos (wdmuchiwanie powietrza do nosa), usta-nos- usta (u niemowląt, bardzo delikatnie) C czy bije serce; kontrola na dużych tętnicach: dziecko (tętnica szyjna i udowa), niemowlę (tęt. Ramienna, pod lewym sutem). Masaż: poszkodowany musi być na twardym podłożu, uniesione stopy, uciśnięcia KP i łuk żebrowy 2palce- nadgarstek powyżej- ucisk- rozluźnienie, RR wyprostowane
RĘKOCZYN HEIMLICHA można go wykonac u os. Przytomnej i nieprzytomnej. Pozycja w skłonie- stoimy za duszącym się- objecie nadbrzusza- 4uciski, 4klepnięcia między łopatki. U nieprzytomnego- siadamy na duszącego NN i uciski w nadbrzusze. Nie można go stosowac u otyłych, ciężarnych, dzieci. . próba usunięcia ciała obcgo u niemowlaka- stabilizacja G i T, G niżej T, 5uderzeń między łopatki, obrót ciała dziecka tak aby twarz skierowana była do sufitu, 5uciśnięć mostka w miejscu masażu serca, u noworodka ucisk mostka 2palcami.
NA MIEJSCU WYPADKU oceń: bezp., przytomność, odd., wołaj pomoc, udrożnij drogi odd., zadzw. 112
JAK DŁ. PROWADZIC RESUSCYTACJĘ dopóki nie przyjedzie pogotowie, dopóki nie powróca fun. Zyciowe, poszkodowany nie zacznie odd. A ratownik nie ma już siły, do 30’, niebezp. Dalszego prowadzenia resus.
SKUTECZNOŚC PROWADZENIA CZYNNOŚCI RESUS zaróżowienie skóry, odzyskanie przytomności, powrót odd. I akcji serca, źrenice się zwężają POWIKŁANIA RESUS *zw. Z masażem serca (złamane żebra i mostek, oderwanie żeber od mostka, odma płucna, krwiak opłucnej, uraz płuc, wątroby, śledziony, zator tłuszczowy) *zw. Z wentylacja płuc (wypełnienie żołądka wdmuchiwanym powietrzem. Prowadzić to może do przedostania się kwasnej treści z żołądka do gardła i płuc. Aby tego uniknąć stosujemy rękoczyn SELLICKA. Ucisk na chrząstkę pierścieniowatą za pomocą 2placówi kciuka. Ucisk chrząstki przemieszcza tchawicę w kierunku kręgosłupa i zamyka światło przełyku)
STANY ZAGROŻENIA ŻYCIA ZW Z UKL. KRĄŻENIA zawal m.sercowego, nadciśnienie, omdlenie (krótkotrwała utrata świadomości spowodowana chwilowym niedotlenieniem mózgu na skutek gwałtownego spadku ciśnienia tętniczego krwi, nie tracimy świadomości).
PRZYCZYNY OMDLEŃ zaburzenia krążenia obwodowego- 70%, omdl. Pochodzenia sercowego- 20%, pochodzenia nerwowego- 10% ZWIASTUNY OMDLENIA bladość, szum w uszach, zaburzenia widzenia, zwiotczenie mm PRZY OMDLENIU ułożenie na plecach, G niżej niż NN- pozycja trendetenburga, pozycja 4-kończynowa.
ZAWAŁ M SERCOWEGO zagrożenie życia, nagłe zamknięcie światła tętnicy wieńcowej co prowadzi do odcięcia obszaru zaopatrywanego przez to naczynie w krewi tlen. Efektem jest powst. Martwicy m.sercowego. PRZYCZYNY miażdżyca naczyń wieńcowych, nadciśnienie, hiperlipidemia, mężczyźni, palenie tytoniu, uwarunkowania genetyczne, otyłość SKUTKInagła śmierć serca, niewydolność krążenia, wstrząs kardiogenny, zaburzenia rytmu do wystąpienia migotania komór włącznie. OBJAWY ostry ból wieńcowy, nagłe osłabienie nudności, poty, obrzęk płuc, zatrzymanie krążenia
BÓL WIEŃCOWY silny, zaciskającym ból zamostkowy, uczucie ciężaru spoczynkowego na KP, ból często promieniujący do żuchwy, lewej KG, łopatki, czasem nadbrzusza, trwa ponad 20’ POSTĘPOWANIE nitrogliceryna pod język, posadzić i zabronić wykonywania pracy, uspokoić, rozluźnić krawat, kołnierz, koszulę, badanie parametrów życiowych
OBRZEK PŁUC obecność płynu w pęcherzykach płucnych. Do obrzęku dochodzi w momencie powst. Niewydolności lewej komory serca, przy normalnej lub częściowo upośledzonej fun. Prawej komory.
ROZPOZNANIE gwałtowna duszność, sinica, przepełnienie żył szyjnych, przyspieszona akcja serca POSTĘPOWANIE--. Posadzenie poszkodowanego, udrożnić drogi odd., dopływ świeżego powitrza
URAZY SZYI krtan i tchawica, zylnych naczyn i tętniczych, kręgosłupa i rdzenia kręgowego z odc. Szyjnym, splot nerwowy, przełyk SĄ NASTĘPSTWEM zadławienia, uduszenia, ran szyi, wypadków komunikacyjnych. OBJAWY odma podskórna. Trudności w odd., odksztuszanie śliny z krwią
URAZY KRTANI I TCHAWICY oderwanie krtani od tchawicy, uszkodzenie błony śluzowej, złamanie chrząstki POSTĘPOWANIE zabezp. Drożności dróg odd., czasem konieczność wykonania tracheotomii
URAZY NACZYŃ uszkodzenie żył szyjnych stwarza niebezp. Powstania zatoru powietrznego. Uszkodzenie tętnic szyjnych prowadzi do szybkiego wykrwienia. POSTĘPOWANIE przy krwawieniu żylnym uszkodzoną żyłę szyjną należy zasłonić używając opatrunku, folii, reki/ gdy jest to krwawienie tętnicze należy je jak najszybciej zatamować stosując ucisk na uszkodzoną tętnicę
UTRATA PRZYTOMNOŚCI stan, w jakim znajd. Się czł. Nie reagując na bodźce środowiska zew. Jest to zaburzenie ośrodkowego ukł. Nerwowego, przede wszystkim kory mózgowej. Stan zagrożenia życia pomimo zachowanego krążenia i odd.