Rodzina:

Salicaceae – Wierzbowate (całkowita liczba gatunków to około 350, w Polsce 30)

Rodzaj:

Populs L. – Topola (40 gatunków na świecie, w Polsce - 4 gatunki rodzime: topola biała, topola czarna, topola osika, topola szara)

Populus alba - Topola biała (Białodrzew)

- w Polsce gatunek pospolity, występuje niemal na całym obszarze,

- zasięg: Europa z wyjątkiem północnej, Azja Mniejsza, Azja zachodnia (w tym zachodnia Syberia), północna Afryka,

- gatunek coraz rzadziej spotykany na stanowiskach naturalnych,

- głównie, zasiedla tereny nadrzeczne (wzdłuż rzek, potoków),

- główny składnik łęgów wierzbowo-topolowych,

- gatunek pionierski o niewielkich wymaganiach, preferuje podłoża żwirowe lub piaszczyste,

- najlepiej rośnie na glebach umiarkowanie wilgotnych, radzi sobie również na dość suchych stanowiskach,

- roślina światłolubna,

- drzewo o średniej długości życia: 150-250(300) lat,

- bardzo szybki wzrost, wysokość dochodzi do 40m,

- korona średnio szeroka, wysoko sklepiona, zaokrąglona, luźna,

- ma zdolność do tworzenia pędów odroślowych,

- często spotykana w formie krzewiastej,

- drzewo dwupienne, wiatropylne,

- często sadzona w parkach jako element zieleni miejskiej (jej owłosione liście wyłapują kurz!), przy czym najczęściej sadzone są męskie okazy, stosowana również w celu obsadzania nieużytków,

- ze względu na duże rzadko sadzona w ogrodach przydomowych,

- gładka, srebrzystobiała kora w górnych partiach pnia (przypomina korę brzozy), z charakterystycznymi romboidalnymi przetchlinkami,

- liście występują na krótko i długopędach, blaszkowate, pojedyncze, jesienią przebarwiają się na żółto lub czerwono,

- kryterium rozpoznawcze; liście na długopędach – ostro i głęboko klapowane, u góry błyszczące, ciemnozielone, na spodniej części pokryte kutnerem, wyraźnie srebrzyste, na krótkopędach: nie klapowane, wyraźnie mniejsze,

- młode pędy pokryte śnieżnobiałym filcem, który z czasem zanika,

- jedno z pierwszych drzew kwitnących na wiosnę (przełom marca i kwietnia), 2-3 tygodnie przed rozwojem liści pojawiają się zwisające kwiatostany męskie (czerwone) oraz zielonkawe kwiatostany żeńskie, w maju przekształcają się w przypominające watę białe, puszyste owocostany.

Populus Tremula – Topola osika (Osika)

- zasięg ogromy, największy ze wszystkich topól – Europa, Syberia (przekracza nawet koło podbiegunowe), Azja Mniejsza i północna Afryka,

- w Polsce gatunek pospolity, jednakże jej populacja od pewnego czasu stopniowo maleje,

- gatunek pionierski, najmniej wymagający gatunek topoli,

- odporny na mrozy, susze, szkodniki i zanieczyszczenia środowiska,

- występuje najczęściej na obrzeżach lasów liściastych i mieszanych, nad brzegami strumieni i rzek, a także na nieużytkach i odłogach,

- gatunek wybitnie światłolubny,

- najlepiej rośnie na glebach umiarkowanie wilgotnych (może rosnąć nawet na suchych), piaszczystych do ilastych,

- drzewo krótkowieczne: 60-120 lat, jedna z najkrócej żyjących topól,

- ważne drzewo leśne, stosowane jako przedplon i do rekultywacji hałd i wyrobisk, rzadko sadzona w parkach i ogrodach,

- wysokość od 20 do 35m,

- korona średnio szeroka, początkowo stożkowata, bardzo luźna i przejrzysta, u starszych drzew zwykle nieregularna, prześwitująca,

- drzewo krzewiące się bardzo głęboko, tworzy liczne odrośla,

- kora początkowo oliwkowozielona i gładka, z czasem u dołu pnia staje się szara i dość płytko, podłużnie spękana,

- liście blaszkowate, pojedyncze,

- na krótkopędach – okrągławe z bardzo krótkim wierzchołkiem, 3-8cm, falisto karbowane, z góry żywo zielone, pod spodem matowo szarozielone; długopędowe – większe, jajowate do trójkątnych na brzegu gęsto piłkowane, owłosione od spodu, ustawienie skrętoległe,

- jesienią przebarwiają się na kolory od cytrynowożółtego poprzez ciemnożółty aż do pomarańczowego, a nawet fioletowego,

- drzewo dwupienne, wiatropylne,

- kotki męskie walcowate do 11 cm długości, czerwonobrązowe, mocno szaro owłosione,

- kotki żeńskie podobnej długości jak męskie, zielonkawe,

- okres kwitnienia marzec-kwiecień,

- owoce wielonasienne torebki – okres dojrzewania owoców – maj,

Populus x canescens – Topola szara

- gatunek rodzimy w Polsce,

- zasięg: środkowa i południowa Europa, zachodnia Azja,

- naturalny mieszaniec topoli białej i osiki,

- posiada cechy pośrednie pomiędzy gatunkami rodzicielskimi – charakteryzuje się olbrzymią zmiennością formy, co bardzo utrudnia jego identyfikację,

- występuje na siedliskach zasiedlanych przez gatunki rodzicielskie – lasy łęgowe oraz doliny rzeczne ( występuje jednak rzadziej),

- gatunek o małych wymaganiach siedliskowych, podobnych jak w przypadku gat. rodzicielskich,

- lubi wilgotne gleby oraz nasłonecznione stanowiska, jednakże może rosnąc na glebach piaszczystych i lekko kwaśnych,

- słabo odporna na zanieczyszczenia,

- drzewo krótkowieczne, niezwykle szybko rosnące: 100-200 lat,

- wysokie, okazałe drzewo o rozmiarach dochodzących do 40m,

- korona początkowo stożkowata, potem jajowata lub okrągława, w końcu rozłożysta i nieregularna,

- kora w dolnej części pnia i na starych konarach ciemno szara do brunatnej, dość głęboko podłużnie spękana, wyżej jasnoszara,

- młode pędy zielonkawe, początkowo pokryte szarobiałym, łatwo ścierającym się filcem,

- liście blaszkowate, pojedyncze, o zmiennym kształcie i wielkości, dość podobne na krótko jak i długopędach, szeroko jajowate, czasem niewyraźnie klapowane,

- blaszka u góry ciemnozielona, u dołu jaśniejsza pokryta, szarym rzadkim owłosieniem, ułożenie skrętoległe,

- liście jesienią przebarwiają się na żółto,

- dwupienna, wiatropylna,

- kotki męskie walcowate – do 8cm długości, początkowo czerwone, później blednące (żółtawe), żeńskie kotki nieco krótsze, żółtozielone,

- okres kwitnienia III-IV.

Populus nigra – Topola czarna (Sokora)

- w Polsce gatunek rodzimy, występuje niemal na terenie całego kraju – stanowiska rozproszone, przede wszystkim na południowym wschodzie (z wyjątkiem płn.-zach. i płn.-wch.),

- zasięg: Europa z wyjątkiem Skandynawii, środkowa Azja, zachodnia Syberia oraz północna Afryka,

- drzewo coraz rzadsze na stanowiskach naturalnych, wypierana przez swoje euroamerykańskie mieszańce,

- niegdyś popularne drzewo, sadzone zwłaszcza wzdłuż dróg i w sąsiedztwie domostw, stanowiące osłonę od wiatru, kurzu i hałasu,

- gatunek pionierski o niewielkich wymaganiach, preferuje bardzo wilgotne gleby (dobrze rośnie na terenach okresowo zalewanych), najbardziej higrolubny gatunek topoli

- ciepło i światłolubny,

- drzewo krótkowieczne, bardzo szybko rosnące osiąga wiek do 250 lat,

- okazałe drzewo, o wysokości ponad 40m,

- korona szeroka, wysoko wysklepiona, kopulasta bądź stożkowata, wsparta na potężnych konarach, u starszych drzew luźna i nieregularnie rozczłonkowana,

- kora w młodości popielata i gładka, z czasem przechodzi w szaroczarną, głęboko spękaną podłużnie korowinę,

- młode pędy nagie, błyszcząco żółtobrązowe z czasem popielate,

- liście blaszkowate, pojedyncze, kształt romboidlany (krótkopędy), trójkątny (długopędy), drobno karbowane, u góry błyszczące ciemnozielone, u spodu matowe, nieco jaśniejsze,

- ulistnienie skrętoległe,

- dwupienna, wiatropylna,

- kwiaty męskie walcowate, stosunkowo grube czerwone, kotki żeńskie zielonkawe bardziej wysmukłe,

- owoce – wielonasienne torebki, V-VI.