mięśnie – somatyczne(poprzecznie prążkowane) i trzewne (podział ze względu na budowę)

mięsnie somatyczne

tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana (textus muscularis striatus skeletalis)

mięśnie szkieletowe tworzące zespoły mięśniowe np zginacze, prostowniki, przywodziciele odwodziciele

mięśnie trzewne

tkanka mięśniowa gładka (textus muscularis nonstriatus)

żołądek, jelita, naczynia krwionośne, gruczoły, narządy gruczołu moczo-płciowego (nie wszędzie, ale obficie) [unerwione przez część autonomiczną]

trzeci czynny element aparatu ruchowego, zbudowane z tkanki kurczliwej.

dzisiaj głównie o mięśniach somatycznych

n. somatyczne unerwione przez część somatyczną.

mięsień (musculus)

część czynna – brzucies (venter)

- mięsień wrzecionowaty ( musculus fusiformis)

- mięsień płaski (m. planus)

- m. czworoboczny (m. quadratus)

- m. trójkątny (m. triangularis)

głowa mięśnia (caput)

część bierna (ścięgnowa) – ścięgno (tendo)

rozścięgno (aponeurosis) [ wiele mięśni ma ścięgna wyprofilowane w formie powrózków, wtedy używa się określenia tendo, w odniesieniu do mięśni płaskich używa się określenia rozścięgno aponeurosis]

mięsień – tkanka łączna

część czynna – brzuciec

- namięsna (epimysium) – otacza brzusiec

- omięsna (perimysium) – otacza pęczki włókien m.

- śródmięsna (endomysium) – otacza poszczególne włókna mięśniowe [ są to początkowe włókna mięśniowe]

te trzy dotyczą otoczki mięśnia

brzuśce mogą być podzielone na głowy, w przypadku długich mięśni mogą one być podzielone na sektory mięśniowe i są one podzielone właśnie smugami ścięgnistymi

smuga ścięgnista ( intersectio tendinea)

część bierna

przyczep początkowy (origo) [ ścięgno przyczepiające się bliżej głowy]

przyczep końcowy ( terminatio s. insertio) [ bardziej oddalony od tułowia od głowy]

mięśnie dynamiczne – ruchy o dużym zasięgu [ skoki mogą być wykonywane, jeśli chodzi o przenoszenie większych ciężarów, to one się nie sprawdzają]

mięśnie statodynamincze – budowa pierzasta [ nie umożliwiają wykonywania ruchów o dużym zasięgu, ale za to można przenieść większy ciężar na większzą odległość. siła takiego mięśnia zależy od tego, ile jest pierzasty]

- jednopierzaste ( m.m. unipennati) [słabe]

- dwupierzaste (m.m. bipennati) [mocniejsze]

- wielopierzasty (m. m. polipennati) [najmocniejsze] [przekrój fizjologiczny może mieć wartość wielokrotnie większą od przekroju anatomicznego]

[ im bardziej pierzasty mięsień, tym mięsień jest mocniejszy, ale także jest on mniej elastyczny]

przekrój anatomiczny mięśnia

przekrój fizjologiczny mięśnia

jeśli przekrój anatomiczny równa się przekrojowy fizjologicznemy, to jest to mięsień dynatmiczny, im większy jest przekrój fizjologiczny od anatomicznego, tym jest

[aga zrobiła zdjęcie : kreski pionowe to włókna mięśniowe, długa oś mięśnia – czerwona kreska przechodząca przez środek mięśnia; i taśmowaty mięsień, i on posiada zamiast ścięgien charakterystyczne wstawki ścięgniste]

przekrój anatomiczny to znaczy w poprzek brzuśca; najmniejszy przekrój jaki można uzyskać przez centrum brzuśca mięśniowego

Przekrój fizjologiczny to przekrój, którego dokonuje się prostopadle do włókien mięśniowych.

{aga robi zdjęcie mięśni pierzastych]

m. jednopierzasty : powrózek rozszerza się łopatowato na brzuścu i tak samo z drugiej strony [zielony kolor na rys.], umożliwia to układ włókien, które mogą przebiegać skośnie, od jednej płytki ścięgnistej do drugiej. Przekrój fizjologiczny musimy zrobić skośnie, bo musi przechodzić prostopadle do włókien mięśniowych [niebieskie przerywane linie], przekrój ten będzie miał dużo większą powierzchnię od przekroju anatomicznego, tzn, że mięsień taki musi być silniejszy od takiego którego dwa przekroje się równają

m. dwupierzasty : od dołu powrózkowate ścięgno na kszatł czaszy, a z drugiej strony mamy jakby płytkę wbijającą się w ten mięsień [ zielone]. Przekrój fizjologiczny będzie miał kształt litery V [ linie niebieskie przerywane]. żeby wymusić jak największy przekrój fizjologiczny

m. wielopierzasty : zielone struktury górne trzeba wyobrażać sobie jako widełkowata płyta i w centrum płyta łącznotkankowa, od dołu tylko widełki, wymusza to skomplikowany przekrój fizjologiczny (ma kształt litery M ) [ granatowe poprzerywane ].

W mięśniach dynamicznych włókna się rozciągajaą jak gumka, a w tych mięśniach się nie rozciągają, ale umożliwiają przenoszenie ciężarów.

Narządy pomocnicze mięśni

- powięzie (fasciae) – ‘ szkielet włóknity ‘ [między tkanką skórną a powierzchownie leżacymi mięsniami] [ jest też powieź głęboka, jest silniejsza, grubsza, luźne łącznotkanowe utkanie, ona organizuje mięśnie, otacza pochewkowato poszczególne grupy mięśniowe, wnika pomiędzy mięśnie głębiej;gdyby nie struktury pochewkowate tej struktury, to wyglądalibyśmy fatalnie, bo każdy skurcz mięsnia powodowałby wypchnięcie mięsnia na zewnątrz; nadaje kształt obszarom ciała, ukierunkowuje skurcze] : powięź piersiowo- lędźwiowa; z okolicy nadosiowej klatki piersiowej w kierunku tylnym w okolicy ledzwiowym bedzie przebiegala jasno połyskująca struktura- to właśnie ta powięź; błony surowicze (opłucna i otrzewna) , w przypadku jamy piersiowej jest to powięź wewnątrz piersiowa; w brzuchu błona wewnętrzna brzucha, otrzewna i opłucna to jednowarstwowe błony [błony surowicze] ]

- więzadła żółte ( ligamenta flava; np. opona żółta brzucha – tunica flaca abdominis) [opona żółta brzucha występuje przede wszystkim u dużych zwierząt roślinożernych. Stanowi zewnętrzną łącznotkankową powłoczkę, od okolicy łonowej do okolic mostka, wspomaga mięsnie powłok brzusznych przytrzymywać trzewie ; między mięsniami mogą się tworzyć ropnie, pomiędzy oponą żółtą brzucha i oponą poprzeczną brzucha]

- kaletki maziowe (bursae synoviales) [ zbudowane w sposób bardzo podobny do torebki stawowej, wewnątrz znajduje się błona maziowa, a na zewanątrz łącznotkanowa otoczka; mazie są w każdej sekundzie wytwarzane, zastępują stare, które są wchłaniane do krwi, dochodzi do stałej wymiany; jest to wodnista ciecz, wylewa się jak woda :D, czasami bywa tak, że te poduszeczki (kaletki) otaczają więzadło; zdarza się, że kaletka zrasta się z częścią kości i więzadła (?); mogą one być podłożone pod mięśnie, pod brzuśce mięsniowe, powięzia, tam wszędzie gdzie jakieś tarcie i niebezpieczeństwo uszkodzenia struktur, które mogą się zepsuć obcierając się o siebie]

- pochewki maziowe ścięgien (vaginea synoviales tendinum) [ obejmuje ścięgno {Aga zdjęcie pochewki maziowej, kaletka na żółto, na niebiesko błona maziowa – przylega bezpośrednio do ścięgna, krawędzie pochewski maziowej się ze sobą stykają, a na zawnątrz jest...., zdwojenie błon wzdłuż stykających się błon maziowych ścięgna nazywamy krezką ścięgna – takie relacje występują między otrzewną albo opłucną wpuklone ; ścięgna są pozanurzane wewnątrz błony / akson też wpuklony. jest to stały schemat organizmu/ do nich naczynia krwionośne przechodzą za pomocą krezek, np. do ścięgna przez jamę takiej pochewki ścięgnowej (?) } [kreska aksonu ] [praktycznie nie ma mięśnia, który nie byłby otoczony pochewką maziową lub kaletką maziową (pęcherzykowaty twór – nie obejmuje ze wszystkich stron ścięgna, pochewka otacza) (krezka zdwojenie błony maziowej)]

- troczki mięśniowe (retinacula) [przytrzymują ścięgna do kości, ścięgno nie może poruszać się jak chce po kości, zachowują się jak bandaże]

- hypomochliony (występy kostne) [ czasami określa się mianem guzków itp. Te wystepy podłożone są pod ścięgna i nieco zmieniają przebieg ścięgien, powodują, że siły przebiegają w korzystniejszy sposób dla organizmu, forma bloczka (?) ]

- trzeszczki (ossa sesamoidea) [ największą trzeszczką jest rzepka. albo skostniałe struktury ścięgien albo kosteczki wstawione w ścięgno ; jakby ścięgno utworzyło staw z kością w okolicach której przebiega; żeby się np nie ślizgało, tylko poruszało się precyzyjnie; kierunkowość poruszania się ścięgna]

mięsień poprzecznie prążkowany – tysiące komórek mięśniowych (do 50cm dług.) tworzących pęczki; na obu końcach komórki mięśniowe przyczepione są do ścięgien

komórka mięśniowa poprzecznie prążkowana [włókno mięśniowe] - wielojądrzasta komórka, cylindryczna o śr. ok. 50 nanometrów otoczona sarkolemmą (pobudliwą błoną kom), wnętrze wypełnione jest sarkoplazmą i pęczkami włókienek mięśniowych :

włókienko mięśniowe (miofibryla) [ najbardziej istotna część takiej komórki; niezwykle cienknie struktury; są ich tysiące; metameryczność segmentowatość budowy] :

odcinki silniej załamujące światło – prążki anizotropowe (A; ciemniejsze)

odcinki słabiej załamujące światło – prążki izotropowe (I; jasne)

Jak zestawimy tysiące włókienek to te prążki jaśniejsze i ciemniejsze wystepują na tej samej wysokości. Jak do kupy weźmiemy tysiące włókien mięśniowych, to te prążki znowu wystepują na tej samej wysokości,dlatego widać prążkowanie na mięśniach.

włókienko mięśniowe (miofibryla)

grube i cienkie nitki białek kurczliwych

nitka gruba – cząsteczki miozyny [prążek ciemniejszy]

nitka cienka – cząsteczki aktyny, tropomiozyny i troponiny [prążek jaśniejszy; aktyna jest główna, a dwa pozostałe są na jej usługach :D ]

sarkomer

obejmuje jeden cały prążek anizotropowy i sąsiadujące z nim dwie połówki prążka izotropowego

prążek anizotropowy - grube nitki miozyny

prążek izotropowy – cienkie nitki aktyny doczepione do błony granicznej Z(telofragma)

1 nitka miozyny jest otoczona 6 nitkami aktyny

(Aga robi zdj)

miozyna ma kształt owalny [czerwona]. Acetylocholina tak działa, że dochodzi do uwolnienia [skracaniu ulegają nitki aktynowe, miozynowe zawsze pozostają takie same; i ślizgają się względem siebie, nitki aktynowe wsuwają się pomiędzy nitki miozynowe – i tak dochodzi do skurczu mięśnia; na obszarze jednego sarkomeru ten ruch jest niewielki, ale jak złożymy setki tysięcy tych sarkomerów, to ruch jest bardzo widoczny]

jednostka motoryczna

jedna komórka nerwowa, jej wypustka biegnąca do mięśnia i wszystkie komórki mięsniowe przez nią unerwiane;

jedna komórka nerwowa – śr. 150 kom. mięśniowych

mięśnie gałki ocznej – 1:10 [ jeden neuron obsługuje 10 komórek nerwowych]

mięśnie siłowe – 1:200 [1 neuron nawet do 200 kom nerw]

[1 akson może unerwić całą gromadę włókien mięśniowych; jeden akson rozgałęzia się na drzewo somatyczne; im mięśnie wykonują precyzyjniejszą pracę, tym mniej komórek nerwowych jest obsługiwanych przez jeden nerw; bo jak coś spieprzy, to będzie mniejszy uraz]

Skurcze mięśni

skurcz izotoniczny – komórki mięśniowe skracają się i cały mięsień ulega skróceniu, jego napięcie nie zmienia się

Skurcz izometryczny – zwiększenie się napięcia mięśnia bez zmiany jego odległości

Skurcz tężcowy zupełny lub niezupełny – sumowanie sie skurczów pojedynczych podczas wystarczająco szybko powtarzających się pobudzeń (czas poburzeń krótszy niż trwa skurcz pojedynczy)

Skurze auksotoniczne – jednoczesne zbliżenie przyczepów mięśniowych i zwiększenie napięcia

Skurcz maksymalny – pobudzenie wszystkich komórek mięśniowych

Toksyna tężcowa powoduje, że razem pracują zginacze i prostowniki; zarażony przyjmuje kształt drewnianego kozła i głowa leci na grzbiet; te mięśnie które są silniejsze w danej części ciała przejmują działanie, prostowniki zawsze silniejsze, wymuszają one wyprostowaną postawę ciała przy tężcu.

Na pewno na kolokwium:

Mięśnie powłok brzusznych: (struktury parzyste, prawy i lewy mięsień)

- mięsień skośny brzucha zewnętrznych [ różnice gatunkowe niewielkie; wydłużony brzusiec mięśniowy, ma charakterystyczne zęby, które przyczepiają się do żeber; pierwsze zęby tego mięśnia zazębiają się z ostatnimi zębami części piersiowej mięśnia zębatego dobrzusznego {bardzo ważne tego mięśnia funkcje}; ku dołowi przechodzi w rozścięgno, ściegno lewego i prawego miejsca zrastają się w miejscu zwanym linią białą; to rozścięgno i brzusiec mogą dochodzić do guza biodrowego i .... ; u psa tylna krawędź tego mięśnia to tzw łuk pachwinowy, a tylnych zwierzat dochodzi do więzadła pachwinowego; kończy się on w taki sposób, że między jego krawędzią a boczną krawędzią kości biodrowej zostaje przestrzeń; włókna w tym mięśniu mają przebieg ku przodowi i ku górze]

- głębiej od niego leży mięsień skośny brzucha wewnętrzny [ zaczyna się głównie na guzie biodrowym, tylna krawędź też dochodzi do więzadła pachwinowego i doczepia się do jego górnej części; pozostaje także przestrzeń; przebieg włókien mięśniowych jest zupełnie odwrotny do mięśnia poprzedniego; przebiegają przednio dolnie; wkłókna tych dwóch mięśni krzyzują się do siebie; dochodzi do łuku żebrowego, a ku dołowi w rozscięgna i oba rozścięgna prawe i lewe zrastają się na lini białej]

- jeszcze głębiej pod tym mięśniem leży mięsień poprzeczny brzucha, na nim leży powięź poprzeczna brzucha i na niej leży otrzewna [ posiada swoje rozścięgna, od wewnętrznej strony łuku żebrowego do guza kości biodrowej; kończy się także zębami, zazębiają się z zębami części zewnętrznej piersiowej (?) przepony]

To 3 mięśnie płaskie rozległe, posiadają rozścięgna.

[więzadło pachwinowe występuje u większych zwierząt; od guzka biodrowego do; u mięsożernych nie ma tego więzadła pachwinowego, tylko łuk pachwinowy, nie ma u nich struktury powrózkowej, ten łuk to zgrubiałe mięśnie brzucha zew. i wew. ]

- mięsień prosty brzucha [ przebiega od przodu ku tyłowi, jego brzusiec zaczyna się na wysokości 3-4 żebra, wzdłuż mostka, a następnie kończy się więzadłem na grzebieniu kości łonowej, prawy i lewy przylegają do siebie w lini białej. Penetruje on między rozścięgnami, i te struktury tworzą pochwę (?); można przyjąć, że zaczyna się nawet na 1 żebrze, w okolicy mostka, rozpoczyna się płaskim wydłużonym ścięgnem, w to ścięgno wmątowany jest odprysk mięśniowy; mięśnie tych powłok brzusznych występują na części tzw słabizny . ożebrowana część jamy brzusznej tworzy mocną część jamy brzusznej, to ta nieożebrowana tworzy tzw część słabiznową]

pochwa mięśnia prostego brzucha ( vagina musculi recti abdominis) (Aga robi zdjecie)

gdzie łączą się łuki żebrowe, ożebrowana część jamy brzusznej to jest nadbrzusze (epigastrium), środkowa część jamy brzusznej to jest mesogastrium – między łukami żebrowymi a guzami kręgowymi (?), i zabrzusze hypogastrium – między guzami biodrowymi a wpustem do jamy miednicznej

[tamto zdjęcie to jest tylko prawa strona psa leżącego na grzbiecie. 1. m. transversus abdominis, 2. m. obliquus abdominis internus 3. m. obliquus abdominis externus 4 m. rectus abdominis; krechy symbolizuja rozścięgna; biale linie to rozścięgna ; 2:2, 1:3, 0:4 ]

[ mięsień prosty w przedniej części przebiega centralnie; w śródbrzuszu jest tylko ro; tuż przed wejściem do jamy miednicznej pochwy praktycznie nie ma, pokryty jest tylko otrzewną , mięsień 4. jak sie kurczy to może wpływać na kurwa cos tam z ukladem moczowym]

Budowa kanału pachwinowego (canalis ingvinalis)

to jest kanał troche teoretyczny, który umożliwia przejście pewnych struktur z worka mosznowego do jamy brzusznej i odwrotnie. te struktury które komunikują się w tzw mosznie z narządami jamy brzusznej i vice versa za pomocą tego kanału. a to wszystko co przez ten kanał przechodzi to powrózek nasienny, u os. żenskich też występuje ten kanał.

- składają się dwie struktury :

pierścień pachwinowy zewnętrzny (powierzchowny, podskórny) (anuulus ingvinalis superficialis externus) [ więzadło pachwinowe od guza ischiadica do coxae ?), współtworzy łuk pachwinowy

w tylnej krawędzi rozścięgna m. brzusznego występuje szczelina, to nic innego jak pierścień pachwinowy (zewnętrzny w m. zewn; jest ograniczony przez blaszkę brzuszną i blaszkę biodrową /miedniczną, u dużych gatunków pierscień ten jest ograniczony przez więzadło pachwinowe.

pierścień pachwinowy wewnętrzny : więzadło pachwinowe, m. skośny brzucha wewnętrzny swoją tylną krawędzią nie dochodzi do końca tego więzadła pachwinowego i w związku z tym między dolną częścią więzadłem pachwinoweym a tylną częścia tego mięśnia, a on strony bocznej miesien prosty brzucha, i tam jest wlasnie ten pierscien

pierścienie sa wzgledem siebie przesuniete, dlatego powrózek musi miedzy nimi penetrować, odprysk tylnej krawedzi miesnia skosnego brzucha wewnetrznego tworzy wazna strukturę z powrózkiem nasiennym, tworzy miesien dzwigacz jader

lamina femoralis- cos takiego tez moze wystepowac :D

kanal pachwinowy tez u osobnikow pl zenskiej. u większości przebiega więzadło obłe macicy, jest odpowiednikiem więzadła kierunkowego jądra, nie ma wiekszego znaczenia u żeńskich to więzadło obłe, dodatkowo u kotów i psów przechodzi żyła sromowa zewnętrzna. może też być wrotami naturalnymi przepukliny pachwinowej (hernia).

rozstęp – górna wieksza czesc rozstępu (rozstęp mięśniowy) , a dolna czesc to tzw rozstęp naczyniowy(lacura vasorum)

przez rozstęp mięsniowy przebiega miesien biodrowo-lędzwiowy (m. lędźwiowy większy, m. biodrowy – obie jednostki się łączą i wychodza przez ten rozstęp i konczą sie na krętarzu miesni kosci udowej) ; przez centrum tego miesnia przechodzi nerw udowy, ktory zasadniczo tego miesnia nie unerwia, po prostu przechodzi(chociaz zdania sa podzielone) unerwia głównie tzw prostowniki stawu kolanowego, miesien czworogłowy uda i miesien krawiecki

tetnica i zyla biodrowa zewnetrzna. tetnica przechodzi przez lacuna vasorum i biegnie po stronie przysrodkowej uda, bedac glowna tetnica udowa

zyla wchodzi do jamy miednicznej wchodzi przez lacuna vasorum i

jesli cos sie znajdzie w kanale pachwinowym dochodzi do moszny – jest to przepuklina pachwinowa

trzewia moga sie wydostac za wiezadlem i lukiem pachwinowym i dostaja sie tam, gdzie naczynia te przebiegaja i jest to przepuklina udowa. wrota przepukliny udowej i pachwinowej leza obok siebie, oddzielone jedynie wiezadlem pachwinowym albo tylna krawedzia miesnia skosnego brzucha zewnetrznego ( u malych)