OZ wykład 7, dn. 14.04.2011

• Nawadnianie

  • Mniej szkodników

  • Umożliwia uprawę nawozów zielonych

  • Pora dnia i metoda (aby mniej sprzyjać infekcji przez choroby)

  • Dawka i intensywność (ługowanie składników, erozja gleby)

• Zwalczanie chwastów

  • Stosowanie herbicydów tylko gdy konieczne i uzasadnione ekonomicznie

  • Żadna z metod nie musi być dominująca

  • Trudno zrezygnować z chemicznego

  • Większą uwagę zwrócić na prewencję, ograniczanie zachwaszczenia

  • Ograniczanie zużycia herbicydów a w przyszłości może rezygnacja

  • Obecnie trudno zrezygnować w towarowej polowej uprawie warzyw

• Ochrona roślin

  • Ogólnie straty w różnych uprawach

    • Szkodniki 13,8%

    • Grzyby i bakterie 11,6%

    • Chwasty 9,5%

      • Razem 34,9%

      • W warzywach razem 28%

  • Ochrona nowoczesna = skuteczna i bezpieczna

  • Podlega kontroli (notatnik, pozostałości)

  • Opiera się na różnych metodach, ale chemiczna podstawą

  • Środki chemiczne interwencyjnie i w uzasadnionych ekonomicznie przypadkach

  • Odmiany odporne lub tolerancyjne

  • Prawidłowe zmianowanie

  • Poprawna agrotechnika

  • Optymalne nawożenie mineralne i organiczne

  • Częste wapniowanie gleby

  • Lokalizacja: tereny otwarte, nie osłonięte drzewami, nie w zagłębieniach terenu

  • Patrzeć rzeczowo i bez uprzedzeń

  • „Pestycydy zatruwają środowisko i je niszczą”

  • „Środki naruszają równowagę biologiczną w naturalnym środowisku” w uprawie nie ma naturalnego środowiska

  • Bez ochrony nie ma plonu

  • Opór środowiska powoduje śmiertelność agrofagów, których potencjał rozrodczy jest bardzo duży

  • Szkodnik, termin obserwacji (b. ważne) próg szkodliwości

• Zbiory

  • Nie uszkadzać – choroby

  • Resztki pożniwne

  • Ścieki po myciu warzyw

• Traktowanie posprzętne

  • Schłodzenie

  • Selekcja

  • Nie uszkadzane

  • Zagospodarowanie resztek

• Przechowywanie

  • Energochłonność

  • Opakowania

• Przygotowanie do sprzedaży

  • Utrwalanie

  • Opakowania

  • Powłoki naturalne

  • Zagospodarowanie resztek

  • Wody ściekowe

OCHRONA PRZED CHWASTAMI W INTEGROWANEJ PRODUKCJI WARZYW

Zasady integrowanej walki z chwastami

1. Wybór mało zachwaszczonego stanowiska

2. Ograniczanie zachwaszczenia

3. Stosowanie różnych metod zwalczania

4. Zmniejszenie ilości stosowanych preparatów

5. Ograniczenie pozostałości w glebie i roślinach

6. Ściółkowanie gleby

7. Duża wiedza o chwastach i działaniu herbicydów

Wybór mało zachwaszczonego stanowiska

• Źródła zachwaszczenia

  • Gleba

  • Nawozy organiczne

  • Niezniszczone chwasty

  • Materiał siewny

  • Człowiek, zwierzęta

• Stanowisko w płodozmianie

• Stosowane uprzednio herbicydy

• Stan zachwaszczenie – liczba gatunków chwastów

• Stopień zachwaszczenia – liczba chwastów na jednostce powierzchni

• Spektrum – skład gatunkowy

• Gatunki dominujące

Podział chwastów:

• Krótkotrwałe

  • Roczne

    • Jare – żółtnica drobnokwiatowa, gorczyca polna, szarłat szorstki, pokrzywa zegawka

    • Zimujące – starzec, tobołki, tasznik, wiechlina

    • Ozime – rumianek pospolity, przytulia czepna

  • Dwuletnie – marchew zwyczajna, ostrożeń lancetowaty

• Wieloletnie (trwałe)

  • Perz rozłogowy, ostrzeń polny, powój polny, mlecz polny

• Jednoliścienne – chwastnica jednostronna

• Dwuliścienne – komosa biała

• Ciepłolubne – żółtlica drobnokwiatowa

• Klimatu umiarkowanego – wiechlina roczna

• Segetalne – polne – chaber bławatek

• Ruderalne – psianka czarna

• Rośliny uprawne – rzepak, zboża

• Rodzime i z obcych krajów

Cechy charakterystyczne chwastów:

• Duży współczynnik rozmnażania (żółtlica)

• Nierównomierne wschody

• Długi okres żywotności nasion (powój)

• Szybki wzrost

• Większa wydajność transpiracji

• Większa siła ssąca korzeni

• Szybkie rozprzestrzenianie się (perz)

Głębokość korzenienia się chwastów (cm):

• Do 10 gwiazdnica pospolita

• Do 20 żółtlica drobnokwiatowa

• 30-50 chwastnica jednostronna, rumianek pospolity

• Ponad 100 powój polny

Przeciętne i maksymalne liczby nasion wytwarzanych prze 1 roślinę (szt.):

• Chwastnica 400 7000

• Rzodkiew 150 12000

• Gwiazdnica 2000 25000

Żywotność i głębokość kiełkowania nasion:

Lata cm

• Żółtlica drobnokwiatowa 1-2 1-2

• Pokrzywa żegawka >2 2

• Chwastnica jednostronna 3-7

Dominujące gatunki chwastów w uprawie warzyw (przykłady):

• Chwastnica jednostronna

• Komosa biała

• Żółtlica drobnokwiatowa

• Pokrzywa żegawka

• Szarłat szorstki

• Gwiazdnica pospolita

• Perz właściwy

• Rdesty

Czynniki wpływające na stopień zachwaszczenia i skład gatunkowy chwastów:

• Roślina uprawna

• Właściwości gleby

  • Skład mechaniczny

  • Odczyn

  • Wilgotność

  • Zasobność w składniki pokarmowe

  • Zawartość próchnicy

• Temperatura, opady

• Termin uprawy

Dominujące gatunki chwastów na plantacjach różnych warzyw

Gatunek chwastów	cebula	fasola	kapustne
Gwiazdnica pospolita	+++	+	++
Rzodkiew świrzepa	+++	+	++
Komosa biała	++

Ograniczenie zachwaszczenia:

1. Nie dopuszczanie do wytworzenia nasion

2. Usuwanie na poboczach

3. Terminowa uprawa roli

4. Nie stosowanie nawozów z dużą ilością nasion

Próg szkodliwości chwastów:

• Określona liczebność chwastów na jednostce powierzchni nie powodująca istotnego spadku wartości plonu

Stosowanie różnych metod zwalczania:

1. Profilaktyczna

2. Agrotechniczna

3. Fizyczna

4. Biologiczna

5. Chemiczna

Główne zalety metody chemicznej:

1. Zmniejszenie nakładu pracy (cebula z 600 do 50h)

2. Możliwe zwalczenie w krótkim czasie na dużej powierzchni

3. Dłuższe działanie, brak pobudzania do wschodów

Główne wady metody chemicznej:

1. Szkodliwe pozostałości dla człowieka i dla środowiska

2. Mogą uszkadzać roślinę uprawną

3. Nie niszczą wszystkich chwastów

4. Duża zależność skuteczności i selektywności od środowiska, faz rozwojowych

Zmniejszenie ilości stosowanych preparatów:

1. Metoda dawek dzielonych (zabiegi systemowe)

2. Stosowanie mieszanin herbicydów

3. Dodatek adiuwantów

4. Stosowanie wstępne, placowe lub punktowe

5. Precyzja nanoszenia

6. Ograniczenie i/lub opóźnienie spulchnienia gleby