Zagadnienie nr 14- Finansowanie kampanii wyborczej
Finansowanie kampanii wyborczych w Polsce rozpoczyna się wraz z chwilą ogłoszenia postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej o zarządzeniu wyborów, a kończy się na 24 godziny przed dniem ich odbycia i jest ściśle związane z działaniami komitetów wyborczych oraz z ich rodzajami.
Finansowanie kampanii wyborczej:
- jest jawne,
- wydatki na wybory, które ponoszą komitety wyborcze pokrywane są z ich własnych źródeł.
Bardzo ważną rolę spełnia pełnomocnik finansowy:
- jest on odpowiedzialny za gospodarkę finansową (w szczególności za zobowiązania majątkowe) komitetu wyborczego,
- przedkłada on organowi wyborczemu w terminie 3 miesięcy od dnia wyborów sprawozdanie o przychodach, wydatkach i zobowiązaniach finansowych komitetu; jeśli sprawozdanie to przedkładane jest Państwowej Komisji Wyborczej dołącza się do niego opinię biegłego rewidenta wraz z raportem,
- pełnomocnikiem finansowym nie może być:
a) kandydat na: posła, senatora, Prezydenta Rzeczypospolitej, posła do Parlamentu Europejskiego,
b) pełnomocnik wyborczy,
c) funkcjonariusz publiczny,
- pełnomocnikiem finansowym można być tylko jednego komitetu wyborczego.
Komitet wyborczy:
- może pozyskiwać i wydatkować środki tylko na cele związane z wyborami,
- nie może pozyskiwać środków:
1. przed dniem przyjęcia przez właściwy organ wyborczy zawiadomienia o utworzeniu komitetu,
2. po dniu wyborów,
- nie może wydatkować środków:
1. po dniu złożenia sprawozdania finansowego,
2. przed dniem przyjęcia przez właściwy organ wyborczy zawiadomienia o utworzeniu komitetu,
- jeden komitet wyborczy nie może udzielać korzyści majątkowych innemu komitetowi wyborczemu,
- nie ma możliwości przeprowadzania przez ten komitet żadnych zbiórek publicznych.
W wyborach do Sejmu i do Senatu, wyborach do PE w RP oraz wyborach Prezydenta RP Państwowa Komisja Wyborcza podaje do publicznej wiadomości w Biuletynie Informacji Publicznej sprawozdanie finansowe komitetu wyborczego w terminie 30 dni od dnia jego złożenia. W przypadku odrzucenia sprawozdania finansowego komitetu wyborczego przez Państwową Komisję Wyborczą pełnomocnik finansowy ma prawo, w terminie 14 dni od dnia doręczenia postanowienia o odrzucenia sprawozdania, wnieść do Sądu Najwyższego skargę na postanowienie Państwowej Komisji Wyborczej w przedmiocie odrzucenia sprawozdania. SN rozpatruje skargę i wydaje w tej sprawie orzeczenie w terminie 60 dni od dnia doręczenia skargi. W razie niezłożenia w terminie sprawozdania finansowego przez:
komitet wyborczy partii politycznej- partii tej nie przysługuje prawo do dotacji oraz prawo do subwencji,
koalicyjny komitet wyborczy- partii politycznej, która wchodzi w skład koalicji nie przysługuje prawo do dotacji oraz prawo do subwencji,
komitet wyborczy wyborców- nie przysługuje prawo do dotacji.
Środki finansowe komitetu wyborczego partii politycznej:
- mogą tylko i wyłącznie pochodzić z funduszu wyborczego tej partii,
- są gromadzone wyłącznie na jednym rachunku bankowym,
- środki te mogą być wpłacane na rzecz komitetu wyborczego jedynie kartą płatniczą, przelewem lub czekiem rozrachunkowym.
Komitet wyborczy partii politycznej, jak i koalicyjny komitet wyborczy mogą nieodpłatnie korzystać ze sprzętu biurowego i lokali partii politycznej podczas trwania kampanii wyborczej.
Środki finansowe komitetu wyborczego organizacji i komitetu wyborczego wyborców mogą pochodzić wyłącznie z wpłat obywateli polskich, którzy mają wyłącznie miejsce stałego zamieszkania na terenie RP oraz kredytów bankowych zaciąganych wyłącznie na cele związane z wyborami. Suma wpłat od obywatela polskiego na rzecz komitetu wyborczego nie może przekroczyć 15-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę. Natomiast jeśli obywatel przekroczy tą kwotę, wówczas nadwyżka podlega przepadkowi na rzecz Skarbu Państwa. Sumę nieprzekraczającą 45-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę może wpłacić na rzecz komitetu wyborczego każdy kandydat na posła, senatora, Prezydenta RP oraz kandydat na posła do PE będący obywatelem polskim.
Komitet jest obowiązany prowadzić rejestry:
zaciągniętych kredytów ( w tym nazwę banku udzielającego kredytu oraz istotne warunki),
wpłat ( o wartości przekraczającej łącznie od jednej osoby fizycznej kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę).
Zarówno partie polityczne, które mają swoje komitety biorące udział w wyborach, jak również partie wchodzące w koalicje wyborcze oraz komitety wyborcze wyborców mają możliwość uzyskania specjalnych dotacji budżetowych, zwanych dotacjami podmiotowymi.
Dotacja ta jest wypłacana w terminie 9 miesięcy od dnia wyborów.