ROZDZIAŁ I

Edukacja – ogół warunków, procesowi czynności sprzyjających optymalnemu i adekwatnemu rozwojowi jednostki. Są to również czynności i relacje społeczne regulujące osobowość człowieka, formujące jego zachowania jednostkowe, bądź grupowe.

Składniki funkcji życia społecznego

• Interakcje pomiędzy najróżniejszymi sytuacjami społecznymi, a zachowaniem człowieka

• Procesy wewnętrznych modyfikacji osobowości człowieka pod wpływem tych sytuacji i doświadczenia własnego

• Efekty zachodzących przemian w postaci względnie stałych wzorców zachowania się jednostek bądź grup społecznych i ukształtowanych cech osobowości

Kategorie relacji:

• Dialog

• Podmiotowość

• Tolerancja

• Partnerstwo

• Oczekiwania i uprzedzenia

• Wolność i odpowiedzialność

• Kooperacja i rywalizacja

• Otwartość

• Konfliktowość

• Empatia

• Lojalność

• Asertywność

Wychowanie- proces społeczny, który nie jest autonomiczny, lecz uwikłany w całokształt życia oraz w wiedzę edukacji i wychowania, jako planowej i zamierzonej działalności społecznej prowadzącej do pożądanej zmiany. Jest to proces psychospołeczny prowadzący do wartościowych zmian w zachowaniu jednostek bądź grup.

*We współczesnym świecie człowiek nie jest już pielgrzymem, który zmierz przez życie w celu osiągnięcia określonego celu, częściej staje się on włóczęga, spacerowiczem bez tożsamości i życiowego programu

*Twórca nowego świata powinien być człowiek odpowiedzialny, który dostrzega potrzeby innych dba o dobro wspólne i ogólne wartości

*Współcześnie stosunki między ludzkie ulegają zagęszczeniu i rozbudowywaniu, ale niestety także deformacji i depersonalizacji

Elementy destrukcyjne w stosunkach międzyludzkich:

• Znieczulica moralna

• Zawiść

• Przesądy

• Uprzedzenia

• Agresja

• Wrogość w rywalizacji

Czynnik wpływające na wychowanie:

• Tryb życia

• Stosunki wewnątrz rodzinne

• Struktura i sposób funkcjonowania kręgów towarzyskich

1.Prawidłowe stosunki społeczne, to stosunki oparte na wzajemnym zaufaniu i życzliwości, sprzyjają one zaspokojeniu szeregu potrzeb psychospołecznych jednostki

2. Korzystne stosunki społeczne ułatwiają bardziej intensywne i trwałe oddziaływania osobowość człowieka, jego rozwój intelektualny i moralno – społeczny

3. Pozytywne stosunki społeczne ułatwiają sprawną komunikację, utrwalają konstruktywne normy współżycia i współpracy, podnoszą integrację grupy

* Sposobem na usuwanie konfliktów jest dążenie do równowagi emocjonalnej jednostki lub grupy ---* Istotną rolę w stosunkach między ludzkich odgrywają postawy emocjonalne

Elementy wzorca pedagogicznych relacji

1. Odejście od rywalizacji ku kooperacji

2. Odejście od konfliktowości do syntonii

3. Od uprzedzeń emocjonalnych do skupienia się na zadaniach

4. Od instrumentalizmu ku partnerstwu wszystkich podmiotów edukacyjnych

* Fundamentalnym faktem egzystencji ludzkiej nie jest człowiek sam w sobie, lecz człowiek z drugim człowiekiem i dla drugiego człowieka

Zasady relacji:

• Dualność –wyłączność relacji między dwiema osobami, Trzeci obiekt nie powinien mieć wpływu na przebieg i wynik relacji

• Obecność i otwartość na osobę

• Dwustronność w konkretnej relacji (bez egoizmu)

• Jedność aktywności i pasywności w danej relacji

• Bezpośredniość i bliskość osób biorących udział w konkretnej relacji

Zasady wspomagania:

• Dialog

• Otwartość

• Partnerstwo

• Symetryczność

• Bliskość

Rozdział II

Warunki brzegowe ważne dla rozwoju i wychowania jednostki:

• Czynniki osobowe i materialne (relacje, ich wytwory i uwarunkowania: przyrodnicze, ekonomiczne, kulturowe, biofizyczne)

* Rodzina skupia w sobie jednorodność i wielkość cech bio-socjo-kulturowych .
Jej rola we wspomaganiu dziecka w różnych fazach życia polega głównie na wzbogaceniu luz zubożeniu środowiska i wzajemnych relacji jego komponentów. Czynniki środowiska nie działają na dziecko globalnie, ale poprzez konkretny wpływ, które właśnie rodzina może mu wydzielić.

Cechy środowiska oddziaływujące na dziecko:

• Cechy bliższe(bezpośrednie) – relacje, jakie oddziaływają na dziecko w rodzinie czy też w szkole

• Cech dalsze(pośrednie) - cechy środowiska związane z kultura

Cechy te wzajemnie się determinują

Środowisko glokalne – splot środowisk życia współczesnego człowieka

Zasoby wychowania:

• potencjał

• siły społeczne, duchowe i fizyczne

• są to zarówno warunki rozwojowe jak i hamujące

• fizjologiczne cechy środowiska(np. zabudowania, rodzaj osady, klimat itp.)

• rodzaje relacji międzyludzkich relacji społecznych

• kultura(tradycje, tożsamość kulturowa, obyczaje , kultura osobista itp.)

*Najważniejsza w wychowaniu i życiu dziecka jest rodzina, która stwarza mu możliwości nabywania różnorodnych doświadczeń, dzięki czemu dziecko może rozwijać się intelektualnie, społeczno-ekonomicznie, może także kształtować się, jako osoba

Cechy środowiska rodzinnego wpływające na rozwój bio-socjo-kulturowy dziecka:

• struktura i dzietność rodziny

• warunki materialne i mieszkaniowe

• wykształcenie i praca zawodowa rodziców

• wiedza i umiejętności rodziców w zabieganiu o rozwój dziecka

• atmosfera rodzinna

• czas wolny dziecka i rodziców

• stosunek rodziców do dziecka i jego nauki

Rozwój psychofizyczny – gromadzenie, strukturyzacja i restrukturyzacja doświadczeń jednostki zbierana przez całe życie. Chodzi głównie o rozwój całej sfery osobowości człowieka i jego funkcjonowaniu.

*Ważne w życiu człowieka jest także poczucie przynależności i wspólnoty wiąże się to z posiadaniem przez jednostkę określonych grup wsparcia społecznego np. rodzina, przyjaciele, koledzy, sąsiedzi itp.

Rodzaje wsparcia :

• emocjonalne - polega na dawaniu komunikatów werbalnych i nie werbalnych : lubimy cię , jesteś przez nas kochany itp

• wartościujące - polega na dawaniu komunikatów typu : jesteś dla nas ważny

• instrumentalne – dostarczanie konkretnej pomocy, świadczenia usług np. pożyczanie pieniędzy

• informacyjne – udzielanie informacji, porad prawnych, lekarskich , udzielanie rad oraz informacji które pomaga rozwiązać problemy życiowe jednostki

• duchowe – ma miejsce w momencie kiedy jednostka pomimo udzielenia innego typu wsparcia dalej znajduje się w sytuacji dla niej trudnej (apatia, niemożność, rezygnacja)

Wsparcie społeczne to pomoc dostępna dla jednostki lub grupy w sytuacjach trudnych, przełomowych, stresowych , a których bez wsparcia innych nie są w stanie przezwyciężyć. Jest to również rodzaj interakcji społecznych podjętej przez jedną osobę w stosunku do drugiej.

Elementy konsekwentnej polityki prorodzinnej

• mieszkanie - baza dla życia rodzinnego

• zatrudnienie – uwzględniające obowiązki rodzinne

• system podatków i zasiłki rodzinne

• prawo rodzinne – wspieranie osobistych zobowiązań

• programy wychowawcze – z akcentem na zapobieganie i promocję modeli wzorców prorodzinnych

• analiza oddziaływań na rodzinę – analiza i monitoring

Rozdział V

Przyczyny powstania rodzin ryzyka

• ubożenie społeczeństwa

• bezrobocie

• rozłąki spowodowane wyjadam zarobkowymi za granicę

• liberalizacja poglądów w dziedzinie etycznej : wzrost rozwodów i liczby rodzin niepełnych, traktowanie rodziny jako sprawy prywatnej

Zachowania zaliczane do stanów patologicznych rodziny:

• rodziny rozbite

• rodziny podwyższonego ryzyka

• rodziny zdezintegrowane

• zdezorganizowane

• dysfunkcyjne

• o skumulowanych cechach patogennych

Niekorzystny syndrom sytuacyjny w życiu rodziny – określony splot negatywnych cech statusu ekonomicznego, społecznego, kulturalnego w funkcjonowaniu konkretnej rodziny. W takich rodzinach dzieci nie znajdują innych wzorców niż wzorce patologiczne, które w dorosłym życiu na ogół powtarzają.

Teorie ubóstwa społecznego:

• skażonych charakterów – ubóstwo jest rezultatem indywidualnych defektów

• ograniczonych możliwości – przyczyną biedy jest brak równego dostępu do szkół i miejsc pracy

• wielkiego brata – wina leży po stronie rządu lub jego agendy

biedni stabilni – osoby zarabiające jednak dochody są zbyt niskie żeby zaspokoić główne potrzeby egzystencjalne

Rozdział X

New Age – coś nie pochwytnego, coś co wisi w powietrzu, wspólnota idei i stylu życia, przyciągająca coraz szersze rzesze, zwłaszcza ludzi młodych, ponad granicami państw i ustrojów. Jest to ruch duchowy, społeczny, polityczny, którego celem jest transformacja jednostki i społeczeństwa na drodze mistycznego oświecenia, służącego wprowadzeniu utopijnej ery New Age , ery harmonii i rozwoju

Promotorzy New Age

• Merylin Ferousson

• Carl Rogers

• B. Cremo

Kult – grupa zmieniająca zachowanie jednostki orz jej psychologiczne spojrzenie na świat jako całość, jest to także grupa ludzi która opiera swoje wierzenia na światopoglądzie wyizolowanej grupy przywódców, którzy uważani są za posłańców Boga

Rodzaje kultów

• Medytacja transcendentalna – kult wschodni, hinduizm pod nowożytną nazwa. Jest to kult niebezpieczny dla młodzieży ponieważ człowiek wkracza w zupełnie inny nieznany stan świadomości co może wypaczyć jego psychikę

• Hare Kryszna – burzy równowagę psychiczną młodzieży i determinuję całą jego egzystencje na tym świecie, młodzi ludzie przestają starać się należycie ustawić do życia , pracy, społeczności , może zacząć dążyć do reinkarnacji, doprowadza to do poważnych problemów

psychicznych i oderwania od spraw bieżących

Podstawowe wyróżniki subkultur

• Strój

• Preferencje muzyczne

• Gwara i żargon

• Częste używanie środków odurzających

• Ideologia

• Pogląd

Subkultury

• Punkowie i anarchiści – uważają że politycy dążą do ograniczenia ich swobód

• Rastafarianie – fani muzyki reggae –ideologia pozwalająca znaleźć własną drogę w życiu

• Hipisi – wędrują po Polsce i uczestniczą w festiwalach

• Skinheadzi – winą za stan obecny obarczają Niemców i Żydów, uważają że Polskę należy oczyścić z obcych

• Graficiarze – malują grafiti na murach często z przesłaniem

• Rapersi – śpiewają o swoich poglądach i problemach

Satanizm – ruch kulturowy, oddający cześć szatanowi w różnych skrajnych postaciach

- Sekty i grupy są przejawem protestu młodych ludzi skierowanemu przeciwko wszechobecnej instytucjonalizacji życia (szkoły czy rodziny)

Rozdział XI

- największym problemem naszego społeczeństwa jest samotność , jest to problem który dotyka wszystkich bez względu na wiek, wykształcenie, sytuację materialną itp.

Przyczyny niezrozumienia

• Brak zrozumienia w rodzinie

• Alkoholizm

• Nieporozumienia

• Konflikty małżeńskie

• Konflikty rodzinne

• Konflikt w pracy i szkole

• Niepowodzenia

• Problemu miłosne

• Problemy seksualne

• Problemu zdrowotne

Samotność – uwewnętrzniony stan świadomości konkretnego człowieka, który odczuwa poczucie dystansu do innych ludzi i wynikającą z tego tęsknotę za zbliżeniem się do wspólnoty ludzi , do relacji dających zadowolenie i nadających sens dalszemu życiu

Określenia stanu psychicznego osoby samotnej

• Osamotnienie

• Izolacja

• Alienacja

• Opuszczenie

• Odrzucenie

Przyczyny samotności

• Śmierć kogoś bliskiego

• Rozpad małżeństwa

• Praca z daleka od domu

• Brak przyjaciół i kontaktów towarzyskich

• Choroba

• Dyskryminacja rasowa

• Zmiana miejsca pracy bądź jej brak

• Zaniżona samoocena

• Brak pewności siebie

• Pesymizm

• Brak zaufania

• Unikanie nowości i ryzyka

- Pomóc osobą samotnym może np. jakaś wspólnota (osoby posiadające podobne pasje, zainteresowania)