Dobra wiara – zjawisko wewnętrzne określające stan psychiczny danej osoby, polegający na jej błędnym, ale usprawiedliwionym przekonaniu o przysługującym jej prawie podmiotowym; w jej stanie jest osoba, która mimo dołożenia staranności, nie mogła dowiedzieć się o rzeczywistym stanie prawnym
Decyduje świadomość osoby wchodząca w skład organu osoby prawnej
Prawo podmiotowe stosunku cywilnoprawnego
- stosunek cywilnoprawny – stosunek prawny określony przez prawo cywilne; więź o char. powinności owy między ludźmi i utworzonymi przez nich podmiotami; oparty na równorzędności stron (brak podporządkowania prawnego) oraz często kształtowany przez same strony
- dwustronnie zindywidualizowane – powstające między 2+ ściśle określonymi podmiotami; z prawem oznaczonej osoby sprzężony jest obowiązek
innej osoby; np. alimentacyjne, rodzinne
- jednostronnie zindywidualizowane – po 1 stronnie określona ściśle osoba, a z drugiej – ściśle nieokreślony krąg osób; np. erga omnes ochrony własności -
właściciel i wszyscy inni; treści chronione erga omnes; własność rzeczy; stosunki z ochrony praw autorskich
- elementy stosunku cywilnoprawnego
- podmioty – art. 1: os. fizyczne + os. prawne + ułomne / niepełne osoby prawne
- przedmiot – obiekty, dobra materialne, energie, zachowania ludzkie, kompleksy majątkowe (przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym)
- treść – uprawnienia i obowiązki stron
- prawo podmiotowe – coś między teorią woli Windscheida a teorią interesu; wynikająca ze stosunku prawnego sfera możności postępowania w określony sposób
(el. teorii woli), przyznana przez normę prawną (pozytywistyczne źródło podmiotowe) w celu ochrony interesów podmiotu uprawnionego (el. interesu) i przez normę prawną zabezpieczona; ono istnieje bez znaczenia, czy uprawniony z niego korzysta
- norma określa zdarzenia prawne, w następstwie których powstają poszczególne prawa
- w razie naruszenia można korzystać z przymusu państwowego (zabezpieczenie przez normę prawną)
- uprawnienia o zróżnicowanym charakterze: główny (służy podziałowi praw podmiotowych) i uboczny / wtórne (gdy jest zagrożenie prawa
podmiotowego, to ono służy ochronie realizacji)
- postacie prawa podmiotowego
- uprawnienia bezpośrednie / władcze – możność podejmowania wszelkich lub określonych działań w oznaczeniu do danego dobra,
gł. uprawnienie do korzystania z rzeczy – triada uprawnień właściciela: korzystanie + pobieranie pożytków + rozporządzanie;
nie są ograniczone w czasie; przysługują każdemu podmiotowi uprawnionemu tak długo, jak trwa to dane prawo- roszczenia - możność żądania od danej osoby danego zachowania się, gdy ta osoba ma obowiązek to żądanie spełnić (możność żądania
i obowiązek spełnienia); gł. wierzytelności, roszczenia windykacyjne oparte na tytule rzeczowym, roszczenia negatoryjne – o zaniechanie pewnych naruszeń wynikających z naruszenia prawa własności, posesoryjne – związane z posiadaniem rzeczy; można ich dochodzić w sądzie
i wtedy musi być one wymagalne (wymagalność zachodzi, gdy zajdą wszelkie okoliczności, od których zależy aktualizacja obowiązku świadczenia)- roszczenia procesowe – twierdzenie powoda o istnieniu / nie – określonej normy indywidualno – konkretnej przedstawiona sądowi
celem wiążącego ustalenia
- uprawnienia kształtujące – możność jednostronnego ukształtowania stosunku prawnego przez uprawnionego w sposób wiążący dla drugiej
strony, następuje w drodze złożenia oświadczenia woli drugiej strony; występują tylko w ramach istniejących stosunków prawnych;
np. odstąpienie od umowy, wypowiedzenie umowy (dot. stosunków trwałych, zobowiązań o char. ciągłym), potrącenie; gdy druga strona
nie może dyskutować z nami
- sensu sctricto
- sensu largo - ustawa przyznaje podmiotowi prawo wystąpienia do sądu; „… może żądać …”
- zarzuty – sensie materialno prawnym (w odróżnieniu od zarzutów procesowych): możność / forma odmowy spełnienia świadczenia; celem jest ochrona podmiotu, przeciwko któremu kieruje się roszczenia; aby on istniał, musi istnieć wcześniej roszczenie; paraliżuje (dylatoryjny – czasowo lub peremptoryjny – stale paraliżuje) cudze roszczenie; gł. zarzut przedawnienia roszczenia, zarzut braku zaoferowania świadczenia wzajemnego,
zarzut potrącenia (ale wg niej jest uprawnieniem kształtującym, bo wierzyciel składa oświadczenie woli o potrąceniu drugiej stronie
i tym samym kształtuje swoją sytuację prawną)