IDEA MEGALITYCZNA

Pas ziemi biegnący od południowo- wschodnich brzegów Morza Północnego i od południowego wybrzeża Morza Bałtyckiego w kierunku południa został ogarnięty oddziaływaniem prądu wierzeń religijnych, biorącego swój początek w Europie zachodniej w strefie atlantyckiej. Wyrazem tego było budowanie specjalnego rodzaju budowli grobowych i powiązanych z nimi obiektów kultowych. Celem było zapewnienie zmarłym możliwie trwałego, upamiętniającego się swoim wyglądem miejsca wiecznego spoczynku i umożliwienie korzystania z czynności kultowych wykonywanych w intencji zmarłego tuż przy grobach.

Budowle cechował monumentalizm formy; budowano komory grobowe z potężnych głazów, uwidoczniano groby przez usypywanie nad nimi potężnych mogił ziemnych najczęściej prostokątnych w rzucie w postaci wydłużonego trójkąta np. na Kujawach stąd nazwa grobowce kujawskie.

Potęga imponujących kamiennych budowli grobowych nazywanych z greki ,,megalitycznymi’’ ( megas- wielki, lithos- kamień) największych na zachodzie Europy tzn. na Półwyspie Iberyjskim, we Francji, Irlandii, Wielkiej Brytanii, południowej Skandynawii.

Megality w St. Patrick, Irlandia.

Megality mogły mieć postać dolmenów to znaczy niewielkich komór grobowych, utworzonych z trzech, czterech głazów nośnych i jednego wielkiego głazu nakrywającego położonego na nich; mogły mieć także postać grobów korytarzowych. Takie postacie występowały we wschodniej części Holandii, północnych Niemczech, na zachodnim Pomorzu.

Idea budowania megalitów pojawiła się w okresie kultury amfory kulistej; stawiano wielkie głazy ustawiane na modłę północno- zachodnioeuropejskich ,, menhirów’’ z myślą o uczczeniu pamięci zmarłych np. w Turyngii, Brandenburgii, Meklemburgii, na wschodnim Pomorzu.

Idee przeniknęły poza wschodnie granice Europy środkowej szerząc się przez południową Lubelszczyznę, Wołyń i Podole, w stronę środkowego Dniepru i górnych dorzeczy Dniestru, Prutu i Seretu. Nie dotarły na Śląsk i na Czechy.