146

Stanislaw Kaczor - Edukacja doroslych a ich praca zawodowa i bezrobocie

Koordynacj i wymaga też działalność wydawnicza związana z przeciw­działaniem bezrobociu. Chodzi o to, żeby wydawnictwa odpowiadały potrze­bom, ale także były skuteczne przez wysoki poziom merytoryczny i szatę ze­wnętrzną. Nie mniej ważna jest dystrybucja i dotarcie do zainteresowanych odpowiednich wydawnictw. Koordynator gromadzi w związku z tym odpo­wiednich specjalistów, aby przez ich opinie zagwarantować wspomnianą jakośćkształcenia, doskonalenia i przekwalifikowania kadr dla ulegającej transfor­macji gospodarki.

Sumując ten fragment rozważałl o działaniach edukacyjnych na polu walki z bezrobociem, możemy stwierdzić, że oświata dorosłych stawać będzie przez wiele lat przed coraz bardziej skomplikowanymi zadaniami. Będąc zaś nie tylko zespołem instytucji i organizacji, a przede wszystkim ruchem społecznym, powinna stale czuwać nad jakością i skutecznością swoich programów.

6. Rola oświaty dorosłych w przemianach

własnościowych w gospodarce

Polska od 1989 roku jest krajem przechodzącym od gospodarki centralnie ste­rowanej do gospodarki rynkowej. Proces ten jest bardzo złożony i wymaga od­powiedniego czasu. Specjaliści z tej dziedziny stawiają szereg pytall w rodzaju: co zmieniać?, w jakiej kolejności i w jakim czasie?, jakie będą skutki tych zmian?, kto czym jest zainteresowany? W odpowiedziach wysuwane są różne propozycje, które też mają być procesami nie zawsze szybkimi. Na przykład w 1995 roku J. Kleer w artykule Oszczędność pod przymusem28) wymieniał trzy najważniejsze przedsięwzięcia przy przejściu do gospodarki ryilkowej:

a) wolność podmiotów gospodarczych (wolne ceny, swoboda zawierania

kontraktów i powszechna gospodarka pieniężna),

b) głębokie przekształcenia własnościowe z dominacją własności prywat­

neJ, c) otwarcie na świat.

Od podpisania przez Polskę układu o stowarzyszeniu z Unią Europejską

trwa proces dostosowywania przepisów prawnych obowiązujących w Polsce do tego, co ma miejsce w krajach Unii Europejskiej. W procesach tych następują też zmiany w zakresie własności, np. o możliwości zakupu ziemi, budynków przez obcokrajowców. To samo dotyczy możliwości posiadania akcji w przed­siębiorstwach na terenie Polski przez obywateli innych pallstw.

Jakie zatem zadania i możliwości ma oświata dorosłych we wpływaniu na wspomniane procesy? Możliwości te są z jednej strony potencjalnie duże,

28) Por. Polityka, 1995 nr 3.

Część druga Aktywność edukacyjna ludzi dorosłych w różnych kręgach społecznych 147

z drugiej zaś ograniczone. Dotyczą bowiem zmian w świadomości ludzi doro­słych, która jest względnie "oporna" na zmiany. Duże dlatego, że jest ciągle wiele środowisk, szczególnie wiejskich, w niewielkim tylko stopniu objętych działalnością oświatową w tematyce przekształceń własnościowych i konse­kwencji wynikających z tych procesów. Zatem przywrócenie i udoskonalenie takich form edukacji dorosłych, jak: uniwersytety powszechne, odczyty pu­bliczne, zespoły dyskusyjne, uniwersytety niedzielne itd. może sprzyjać prze­mianom świadomości ogarniającej nowoczesne procesy społeczne i ekonomicz­ne oraz kulturowe.

Szczególną funkcję powinny spełniać, w nawiązaniu do tradycji, uniwer­sytety ludowe, mianowicie w zakresie przygotowania przodowników pracy społecznej, organizowania różnych działań na rzecz coraz pełniejszego wcho­dzenia społeczności wiejskiej i małomiasteczkowych w organizmy ogólnopol­skie i europejskie.

Nie mniejsze znaczenie może mieć odradzająca się oświata dorosłych nawiązująca do tradycji Towarzystwa Uniwersytetów Robotniczych. W tych środowiskach bowiem również nie ma nadmiaru działań oświatowych sprzyja­

jących kształtowaniu świadomości przyczyniającej się do radzenia sobie w no­wych warunkach społeczno-ekonomicznych w tym w wałce z bezrobociem.

W sumie, mimo organiczeń, rola oświaty dorosłych w przemianach spo­łeczno-ekonomicznych kraju wydaje się być stale znacząca.

Zagadnienia do przemyślenia i dyskusji

l. Miejsce własnej działalności człowieka w jego rozwoju.

2. Przyczyny i skutki przemian pracy.

3. Na czym polega idea główna kształcenia ustawicznego?

4. Na czym polega swoistość edukacji zawodowej dorosłych?

5. Jakie są podstawowe trudności w wałce z bezrobociem?

6. Możliwości oświaty dorosłych we wspieraniu przemian własnościowych

w Polsce.

Literatura zalecana

Doradztwo zawodowe w zarysie. Warszawa 1993.

Edukacja w okresie transformacji. Analiza porównawcza i propozycje modernizacji kształcenia

zawodowego w Polsce. Warszawa 1993.

Edukacja narodowym priorytetem. Raport o stanie i kierunkach rozwoju edukacji narodowej

w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Warszawa - Kraków 1989.

Kaczor S.: Kształcenie i doskonalenie zawodowe w okresie przemian. Radom 1993.

Kohn K.M., Schooler C.: Praca a osobowość. Warszawa 1986.

Wroczyński R.: Edukacja permanentna. Wyd. 2, Warszawa 1976