Starożytność - to nazwa, która obejmuje cały dorobek ludzkości przed naszą erą tzw. kulturę, sztukę, literaturę różnych narodów jakie zaistniały przed narodzinami Chrystusa to między innymi: Biblia, literatura Starożytnej Grecji i Rzymu, Dalekiego Wschodu

Antyk, czyli starożytność to epoka, którą datujemy na czas od końca I tysiąclecia przed naszą erą do około V wieku naszej ery. Umowną datą zamykającą antyk jest rok 476 n.e. - upadek cesarstwa zachodniorzymskiego. Antyk to pojęcie odnoszące się do dorobku kulturalnego (literatura, filozofia, sztuka, architektura) starożytnej Grecji i Rzymu. Jest to epoka otwieracjąca dzieje kutury śródziemnomorskiej. Jej nazwa pochodzi od łacińskiego słowa antiquus, które oznacza "dawny".

ważne wydarzenia historyczne: Najczęściej wskazuje się dwa wydarzenia, które miałyby przypieczętować koniec antyku. Pierwszym jest upadek cesarstwa zachodniorzymskiego w 476 r., drugim natomiast zamknięcie Akademii Platońskiej, symbolu myśli starożytnej, co miało miejsce w 529 r.

Cechy eposu homeryckiego:

- utór nalezy do epiki(narrator)

- rozbudowany utwór wierszowany

- akcja eposu toczy się na tle przełowowych wydarzeń historycznych (wojna Trojańska)

- bohater zbiorowy(rycerze antyczni)

- rozgrywa się w dwóch płaszczyznach - świat Bogów i ludzi

- utwór rozpoczyna się inwokacją, czyli rozbudowaną apostrofą skierowaną do Bogów, ojczyznyn lub idei

- zwrot do Muzy

- właściwej akcji towarzyszą retrospekcje - wydarzenia wcześniejsze i retartacje - celowe opóźnienie

- styl jest podniosły, patetyczny, występują stałe elementy takie jak porównania homeryckie, apostrofy i stałe epitety

Mity - to opowieści Starożytnych Greków i Rzymnian, które objaśniają istotę świata i człowieka, tłumaczą prawa rządzące rzeczywistościa, zjawiska przyrody, relacje między światem biskim i ludzkim. Pełni funkcję religijną, czyli nalezał do swery SACRUM - dotyczył tego co swięte

Mit o początku świata - kosmogoniczny: "Na początku był Haos" ukazuje gwałtowny i nieuporządkowany proces tworzenia świata, rzeczywistość w micie jest uczłowieczona, a Bogowie mają ludzkie cechy i namiętności. Świat starożytnych Greków rodzi się w wyniku ojcobóstwa, zdrady, kazirodztwa - w aureoli zła. Grecki mit łączy e sobie kosmogonię, teogonię, razem ze światem powstają Bogowie. Jest wiele wersji jednego mitu, np. według Homera "Na początku był Okeans", czyli Bóg życiodajnej wody, to od niego pochodzą Bogowie i inne żyjące istoty. Pierwszym twórcą, który uporządkował często sprzeczne wersje mittycznych opowieścibył poeta Hezjod (VI/VIIw.)

Mit antropogeniczny - o powstaniu człowieka:

Prometeusz ulepił człowieka z gliny pomieszanej ze łzami. Duszę miał z boskiego ognia. Prometeusz zlitował się nad człowiekiem, widząc jaki jest słaby i kruchy przemycił dla niego ogień ze spichlerza niebieskiego. Nauczył człowieka wykorzystać ogień. Zeusowi nie spodobał się postępek Prometeusza. Przykuł go do skał Kaukazu, gdzie sęp mu codziennie wyrywał wątrobę, która wciąż odrastała

Mit teogoniczny - o pochodzeniu bogów:

Pewnego dnia Zeus odczuwał niezwykle silne bóle głowy. Rozkazał Hefajstosowi rozłupać swoją czaszkę, by zobaczyć co jest przyczyną tego dyskomfortu. Kowal zrobił to co mu rozkazano. Z rozłupanej głowy Zeusa wyskoczyła mała Atena. Był to już znak, że zostanie boginią mądrości. Była jednocześnie ulubienicą ojca. Siadała najwyżej, ze wszystkich braci i sióstr. Jej zwierzęciem była sowa, utożsamiana z mądrością. Atena różniła się pod jednym od innych bóstw. Nie zajmowała ją miłość, małżeństwo, etc. Była niedostępną dziewicą. Nie byłą jednak oziębła. Po prostu nie miała czasu na miłość. Zasłynęła tak, że za patronkę uważali ją filozofowie i uczeni. Atena miała zamiłowanie do wojny. Jednak do wojny w słusznej sprawie

Przykładem teogoni jest Teogonia Hezjoda opisująca powstanie i losy bogów greckiego panteonu, a także teogonie indyjskie zawarte w Puranach.Hezjod w swojej Teogonii jedynie uściślił genealogie wielkich bohaterskich rodów; wg Teogonii z Chaosu wyszły Ziemia (Gaja), Podziemie (Tartar), Miłość (Eros), Ciemność (Erebos), która zrodziła światło dzienne (Eter), Gaja zaś powiła Niebo (Uranosa) i Morze (Pontos); tak oto światło narodziło się z ciemności, a kształty z bezkształtu. Gaja, za sprawą Uranosa, dała życie pierwszemu pokoleniu bogów i tytanom, jednym z nich był Kronos, zwyciężony później przez swego syna Zeusa. Od tamtego czasu Zeus wraz z innymi bogami olimpijskimi włada nad światem. Ze związków bogów ze śmiertelnikami wywodzą się herosi.

Mit genealogiczny - o historii rodów ludzkich:

Nazwa rodu Labdakidów wywodzi się od imienia Labdakosa. Jego syn Lajos zasiadał na tronie Teb. Jego małżonką była piękna Jokasta.Gdy na świat miał przyjść ich pierwszy syn, wyrocznia delficka przepowiedziała im, że ich syn zabije Lajosa i ożeni się z Jokastą. Rodzice przestraszyli się tej przepowiedni i przebili nogi synowi. Następnie pozostawili je na pastwę dzikich zwierząt.Niemowlę trafiło jednak do pewnego pasterza z Koryntu. Ten zaś oddał je parze królewskiej, Polibosowi i Herope. Chłopiec otrzymał imię Edyp. Ich szczęście nie trwało jednak długo. Edyp dowiedział się,że nie jest synem Polibosa i Herope. Nie wierzył w to jednak, więc udał się do wyroczni, która powiedziała mu,że zabije ojca i poślubi wlasną matkę. Edyp bojąc się przepowiedni, uciekł z Koryntu. Po drodze wziął udział w bójce, w której (nie wiedząc o tym) zabił własnego ojca. Potem przybył do Teb i ożenił się z Jokastą, z którą miał czworo dzieci: Eteoklesa, Polinejkesa, Antygonę i Ismenę.Ich szczęście przerwała jednak prawda wyjawiona przez Terezjusza. Ze wstydu i rozpaczy Edyp wydłubał sobie oczy, zaś Jokasta powiesiła się. Synowie zaś wywołali wojnę o władzę i obaj zginęli. Władzę przejął ich wujek Kreon. Pochował on tylko Eteoklesa, zaś ciało Polinejkesa kazał porzucić gdzieś na pustyni. Antygona sprzeciwiła się wujkowi, za co została przez niego skazana na śmierć.

Cechy tragedii antycznej:

- tragedia wywodzi się z mitu

- przedstawia konflikt wybitnej jednostki z siłami wyższymi, czyli losem i Bogami, który konczy się nieuchronną klęską

- przedstawia bohatera, który wbrew swojej woli obciążony jest winą tragiczną(harmatią) wynikającej ze złej oceny swej sytuacji

- przedstawia często splot wydarzeń, które z pozoru dobre dla bohatera doprowadzają go do klęski(ironia tragiczna)

- wywołuje u widza litość i twogę, co oczyszcza ich z tych uczuć

Katharsis - oczyszczenie, polegało na wywołaniu na widzach przeżyć litości i trwogi, aby widz doznał wstrząsu uczuciowego i oczyszczenia duszy

tragizm - to sytuacja, w której bohater musi dokonać wyboru pomiedzy dwiema równorzędnymi racjami, każda decyzja jaką podejmie bedzie miała negatywne skutki

konflikt tragiczny - jest istotą tragedii występuje, gdy bohater dramatu nie może dokonać wyboru między dwiema równorzędnymi racjami

Mimesis - kategoria estetyczna wywodząca się z filozofii Arystotelesa, zakładająca naśladowanie natury w szerokim tego słowa rozumieniu (także zjawisk życia i postępowania człowieka) w dziele sztuki bądź utworze literackim. Mimesis postuluje poznawanie świata poprzez odtwarzanie ogólnych zjawisk i praw natury oraz życia

Wina tragiczna gr. hamartia) - termin wprowadzony w Poetyce Arystotelesa: nieświadoma, ale obiektywna wina bohatera. Powstaje w wyniku jego niewiedzy lub błędnego rozpoznania przez niego rzeczywistości i prowadzi go ostatecznie do zguby

Biblia: Stary Testament - 46ksiąg pisanych przez natchnionych mędrców od XII do I w. p.n.e.:

Tora(5-ksiąg Mojżeszowy), Księga Rodzaju, Księga Wyjscia, Księga Kapłańska, Księga Liczb, Księga Powtórzonego Prawa, Prorocy, Pisma

Nowy Testament pisany w I w. n.e. między 51, a 96r. ukazuje okres od narodzin Chrystusa do Apokalipsy: 4 Ewangelie(Marka, Jana, Łukasza, Mateusza), Dzieje Apostolskie(Ksiega Historyczna), 21 Listów Apostolskich( Księgi Dydaktyczne), Apokalipsa według Św. Jana(Ksiega Prorocka)

Apokalipsa św. Jana - oznacza,gr. Objawienie to znaczy odsłonięcie bożych tajemnic. Autor w wielu wizyjnych wizjach zapowiada wydarzenia, które nadchodzą, ostateczny sens historii człowieka i ziemi, wszystko co się działo i dzieje jest bowiem częścia Bożego planu, który do tej pory był niezrozumiany dla ludzi. Apokalipsa to dokument zamknięty 7 pieczęciami i zawierający wielką tajemnicę. Apokalipsa według św.Jana jest proroctwem kończącym Biblię, ale może być odczytywana na wiele sposobów

Księga Hioba - sens cierpienia - to człowiek, którego imię oznacza z hebrajskiego prześladowany lub doświadczony. Dane mu było poznać do głębi cierpienie duchowne i fizyczne. Jest sprawiedliwy, Bogobojny i dobry. Bg pozwala poddać Hioba próbie Szatana, jednego dnia Hiob traci wszystko, jego ciało zostaje pokryte tradem, jednak nie wyrzeka się Boga, pozostaje mu wierny i uważa, ze Pan Bóg ma nad wszystkim władzę i chociaż go doświadczył jest nadal mu oddany: "dał Pan i zabrał Pan. Niech bedzie imię Pańskie błogosławione."

Poglądy filozoficzne w starożytności:

Główne działy filozofii:

Estetyka - nauka o pięknie i przeżyciach z nim związanych.

Etyka - nauka o ludzkich obyczajach, o dobru i złu.

Logika - nauka o sposobach poprawnego myślenia.

Metafizyka - nauka o pierwszych zasadach, podstawach bytu.

Psychologia - nauka o duszy (dziś odrębny dział nauki).

Poglądy Sokratesa:

- Wiem, że nic nie wiem

- Dobro jest najważniejszym działaniem i celem człowieka

- Mądrość łączy się z dobrem i pięknem, a zło wynika z głupoty, czyli niewiedzy

- szczęście polega na możliwości zaakceptowania swojego losu i siebie

Poglądy Platona(najwybitniejszy uczeń Sokratesa):

- Swiat materialny jest odbiciem rzeczywistości idelanej, a rzeczywistość materialna jest tylko marną kopią idei

- człowiek postrzega świat pośrednie

- dusza ludzka jest nieśmiertelna i stanowi środowisko rozumu

Poglądy Arystotelesa(uczeń Platona):

- człowiek będzie szczęśliwy tylko wtedy, gdy wykorzysta swije zdolności i możliwości

- człowiek postrzega świat przez pryzmat rozumu(racjonalizm)

Poglądy Diogenesa:

- człowiek powinie żyć w zgodzie z naturą

- człowiek powinien pracować nad cnotą poprzez ćwiczenia duchowe

- cnota polega na wyzbyciu się wszelkich rządzy

- należy odrzucić autorytety i zrezygnować z dóbr materialnych (mieszkał w beczce)

Poglądy Epikura:

- najważniejszym celem człowieka jest dążenie do przyjemności rozumianej jako harmonia ciała i umysłu

- szczęściemoże osiągnąć człowiek mądry i żyjacy sprawiedliwie

- umiar jest potrzebny w osiąganiu przyjemności (Carpe Diem - korzystaj z każdego dnia)

Poglądy Zenona z Kition (stoicyzm):

- najważniejsza dla człowieka jest cnota, czyli wartość przejawiająca się zachowaniem równowagi duchowej niezakuconej radością i smutkiem, wyzbyciem się namiętności

- świat jest Teatrem, w którym każdy odgrywa rolę

Król Edyp:

Czas akcji: jeden dzień (według zasady jedności czasu).
Miejsce akcji: plac przez pałacem króla Edypa w Tebach (według zasady jedności miejsca).
Główni bohaterowie: Król Teb Edyp, Jokasta (jego żona i matka), Kreon (brat Jokasty i szwagier-wuj Edypa), Tyrezjasz (ślepy wróżbita), Chór Teban.
Drugoplanowi bohaterowie: Kapłan, Posłaniec z Koryntu, Sługa Latosa, Posłaniec domowy

Edyp jako bohater tragiczny:

Tytułowym bohaterem tragedii Sofoklesa jest Edyp, władca Teb, który słynął z dbałości o poddanych i sprawiedliwości. W momencie zjawienia się Edypa w Tebach szalał tam sfinks. Nękał on mieszkańców zadając pytania, na które nie znali odpowiedzi po czym rzucał ich w przepaść. Sfinks nie oszczędził też Edypa, którego zapytał „Co to za zwierzę, które rano chodzi na czterech nogach, w południe na dwóch, a wieczorem na trzech?”. Edyp odpowiedział bez problemu ponieważ rozwiązanie podpowiedziała mu we śnie Atena.
Teraz do swego króla przybyli mieszkańcy nękani przez wiele klęsk, które nawiedzają ich kraj. Edyp kierując się uczciwością podjął śledztwo, które zapoczątkowało pas dalszych nieszczęść. Od samego początku stanowczo dążył do odnalezienia przyczyny wszystkich katastrof. Jednym z przedsięwziętych przez niego kroków było wezwanie do swojego pałacu Tyrezjasza, sławnego wróżbity, który przepowiedział, że przyczyną wszystkich plag jest morderca poprzedniego króla, a pierwszego męża Jokasty - Lajosa. Mało tego, powiedział, że to właśnie Edyp jest mordercą. Dochodzi do kłótni pomiędzy królem, a wróżbitą. Edyp z góry wydał wyrok na sprawcę przeklinając go i skazując na wygnanie będąc jednocześnie pewnym tego, że jest on całkowicie niewinny.
Edyp będąc synem Jokasty i Lajosa został w dzieciństwie porzucony przez nich w górach z powodu przepowiedni mówiącej, że zabije on swojego ojca i dopuści się związku kazirodczego z własną matką. Niestety Edypowi nie udało się oszukać przeznaczenia. Znaleźli go pasterze, którzy zanieśli go na dwór królowej w Koryncie ponieważ nie mogła mieć własnych dzieci przygarnęła go i wychowała jak swoje dziecko. Edyp gdy dorósł był bardzo ciekawy swego pochodzenia przez co udaje się do wyroczni, od której dowiaduje się tragicznej prawdy na swój temat.
Jednocześnie postanawia nie wrócić już więcej do Koryntu z obawy przed spełnieniem się przepowiedni. Udał się w kierunku Teb. Na drodze w wąskim wąwozie spotyka Lajosa wraz ze swoją obstawą. Posprzeczali się o to kto ma pierwszeństwo, w wyniku czego w gniewie zabija swego biologicznego ojca nie mając pojęcia kogo właśnie pozbawił życia. W tym miejscu spełniła się pierwsza część mrocznej przepowiedni. Edyp w swojej wędrówce doszedł w końcu do Teb. Pokonał sfinksa, a w nagrodę dostał rękę wdowy po Lajosie i jednocześnie własnej matki - Jokasty. Nie wiedząc, że chęć ucieczki przed własnym losem doprowadziła go do spełnienia całej ciążącej nad nim klątwy.
Tragizm Edypa polega na ciążącym nad nim fatum, jego życie już z góry było przesądzone i cokolwiek by nie czynił i tak powracał na drogę prowadzącą do tragedii. Nikt już nie miał na to wpływu.
Podsumowując, Edyp jest zdecydowanie bohaterem tragicznym. Jest człowiekiem nieszczęśliwym, ponieważ dochodzi do rozpoznania swojej przeszłości, która jest dla niego tragiczna. Wszystkie działania, mimo iż się starał, zawsze były sprzeczne z jego intencjami. Zdaje sobie sprawę z czynu, który popełnił. Wydaje sam na siebie wyrok, pozbawiając się wzroku oraz skazując się na wygnanie. Wszystkie te działania prowadzą do wypełnienia ciążącego nad nim fatum

ILIADA:

Homer - Iliada

Utwór należy do eposów rycerskich. Czas przedstawionych wydarzeń datują na 1400 - 1200 r. p.n.e. Homer tworzył w okresie tzw. kultury oralnej, w której utwory przekazywane były ustnie.

Iliada rozgrywa się w ostatnim roku wojny trojańskiej, koncentrując się na "gniewie Achillesa". Agamemnon wywołał złość Achillesa, zabierając mu brankę wojenną Bryzeidę. Miała to być kara za samowolę i wchodzenie w kompetencje naczelnego wodza (Achilles sam zwołał naradę dowódców wojsk). Obrażony, wycofał się z pola walki, zaczęła zwyciężać Troja.

W potyczce z Hektorem zginął Patrokles - bratanek Achillesa, ubrany w jego zbroję. Achilles postanawia powrócić do zmagań i zemścić się na Hektorze, synu Priama - króla Troi. Temu głównemu wątkowi towarzyszą liczne epizody oraz spowalniające bieg akcji opisy (np. opis tarczy Achillesa).

Kto jest kim w Iliadzie:

Achilles - syn bogini morskiej Tetydy i śmiertelnika Peleusa, najdzielniejszy spośród Greków oblegających Troję. Miał ciało odporne na ciosy, zranić można go było wyłącznie w piętę. Zginął od zabłąkanej strzały, wystrzelonej z łuku Parysa.

Agamemnon - słynący z dumy król Myken, ojciec Orestesa (bohatera greckich tragedii). Niewiele brakowało, by spór Agamemnona z Achillesem doprowadził do klęski Greków pod Troją. Król Myken zginął po powrocie do domu z ręki własnej żony.

Ajaks - po Achillesie najdzielniejszy z Greków.

Hektor - Homerowy rycerz idealny, syn króla Priama, niestrudzony obrońca Troi, zabójca Patroklosa. Zginął w walce z mściwym Achillesem.

Helena - z jej powodu wybuchła wojna trojańska. Helena była córką władcy bogów Dzeusa i śmiertelniczki Ledy; uchodziła za najpiękniejszą kobietę świata. Nie kochała swojego męża, Menelaosa, dlatego łatwo uległa Parysowi. Po wojnie, jak gdyby nigdy nic, wróciła do mężowskiego pałacu.

Kasandra - córka króla Priama, w młodości odrzuciła miłość boga Apollona. Za karę została obdarzona darem głoszenia przepowiedni, w które jednak, choć były prawdziwe, nikt nie wierzył.

Menelaos - król Sparty, brat Agamemnona, zdradzony mąż, szukający sprawiedliwości pod murami Troi.

Nestor - król Pylos, najstarszy i najrozważniejszy z Greków oblegających Troję.

Parys - syn króla Priama. W młodości porzucony na pastwę dzikich zwierząt, ponieważ jego ciężarna matka miała proroczy sen o zagładzie królestwa z powodu płonącej żagwi, którą wyda na świat. Rozsądził na korzyść Afrodyty spór bogiń o miano najpiękniejszej. W nagrodę otrzymał Helenę, co stało się przyczyną wojny trojańskiej. Zginął wkrótce po Achillesie, rażony strzałą z łuku.

Patroklos - wierny przyjaciel Achillesa. By pomóc Grekom, przebrał się w zbroję Achillesa i wziął udział w walce pod nieobecność przyjaciela. Został zabity przez Hektora.

Priam - król Troi. Wykupił zwłoki Hektora z rąk Achillesa. Zginął wraz ze swoim miastem.

Odyseja:

Akcja utworu rozgrywa się w czasach starożytnych (mitycznych). Sama tułaczka Odyseusz obejmuje ok. 10 lat – od momentu zakończenia wojny trojańskiej do powrotu i walki z zalotnikami żony. Część opisywanych w eposie wydarzeń rozgrywa się na Itace (pałac Odysa, chata Eumajosa, wybrzeża wyspy) i na ziemi Feaków (pałac króla Alkinoosa).

Podczas swych podróży Odyseusz zawitał do takich miejsc jak: kraina Lotofagów, kraina Lajstrygonów, wyspa cyklopów, dom Eola – boga wiatrów, wyspy – czarodziejki Kirke, nimfy Kallipso (Ogigia), syren, podziemia Hadesu, cieśnina Scylli i Charybdy. Ostatnie wydarzenia eposu rozgrywają się w pałacu Odysa na Itace.

Problematyka:

Odyseja jest kontynuacja Iliady. Opowiada i trudnym ,pełnym przygód powrocie Odyseusza z wojny trojańskiej do Itaki. Bohater ten zasłynął jako bardzo sprytny wódz grecki. Dzięki jego pomysłowi zdobyto Troję. Ściągnął tym na siebie gniew bogów, którzy postanowili go ukarać. Nim dotarł do rodzinnego domu tułał się 10 lat po morzach. Jednak z pieśni Odysei opowiad o przybyciu Odyseusza i jego towarzyszy do jaskini cyklopa- potwora o jednum oku. Wędrowcy poprosili go o gościnę, lecz on pożarł dwóch ludzi Odyseusza. Bohater postanowił pomścic towarzyszy i upiwszy cyklopa wypalił mu jedyne oko. Aby nikt nie przyszedł mu z pomocą Odyseusz przedstawił się jako Nikt. Kiedy cyklop krzyczał, że Nikt go morduje , pozostali cyklopi uznali go za szaleńca i żaden z nich nie przybył do jaskini. Oszalały z bólu cyklop postanowił udaremnić ucieczkę przybyszom i zastawił sobą wyjście z pieczary, w której znajdowały sie też owce. Jednak sprytny Odyseusz poradził sobie i z tym. Swoich towarzyszy umieścił pod brzuchami zwierząt, które po kolei wychodziły zjaskini. Cyklop sprawdzał tylko ich grzbiety , wiec nie zorientował się , ze wędrowcom udało się ucieć zjaskini.

Będąc w bezpiecznej odległości podróżni uciekli do swoich łodzi i opuścili niegościnną wyspę. Innym miejscem gdzie zatrzymał się Odys wraz ze swoimi towarzyszami była wyspa pięknej bogini Kirke- w rezcywistości czarownicy. Nim podróżni wysiedli na ląd Odyseusz wysłał kilkiunastu ludzi, by ci sprawdzili teren. Podstępna Kirke upiła ich winem i ziołami, po czym zamknęła w chlewie i zamieniła w świenie. Ocalał tylko jeden z wysłanych , który powrócił do Odysa i opowiedział mu o zdarzeniu. Odyseusz musiał wie cratowac towarzyszy. Udał sie do domu Kirke, a po drodze spotkał Hermesa , który postanowił mu pomóc. Podarował wędrowcom ziele, które miało uniemożliwieć Kirke upicie Odyseusza. Pouczył go też jak powinien zachowac się wobec bogini. Dzięki pomocy Hermesa Odyseuszowi udało przekonac się Kirke, żeby wróciła jego towarzyszom ludzkie postaci i uwolniła ich. Po szczęśiliwie zakończonej przygodzie podróżni udali się w dalszą drogę do Itaki.

Bohaterowie:

Odyseusz był władcą Itaki, mężem wiernej i kochającej Penelopy, oraz ojcem Telemacha. Bohater "Iliady" i 'Odysei", których autorem jest Homer. Odys to postac mitologiczna, która przyczyniła się do zwycięstwa Greków nad Trojańczykami.

Bohater miał wysoki wzrost, muskularnie i silnie zbudowane ciało co świadczyło o jego wytrzymałości w ekstremalnych warumkach tj. sztorm na morzu. Swoim przystojnym wyglądem przyciągał wzrok kobiet, był ich ulubieńcem.

Zaletą Odyseusza była jego opiekuńczośc i odpowiedzialnośc, nie chciał zostawic swojej rodziny. Cieszył się także sławą odważnego i pomysłowego wojownika, chciano, aby wyruszył na podbicie Troi. Był kulturalny, potrafił zjednywac sobie ludzi.

Jak większośc ludzi, Odys miał również i wady. Był zbyt zuchwały i pewny siebie. Gdy oszukał Polifema, przechwalał się przed nim. Jego wadą była także mściwośc. Zabił wszystkich zalotników.

Odys był sznowany przez innych, uważano go za dzielnego i interesującego człowieka. Lubiany przez Atenę i Zeusa, lecz znienawidził go bóg morza- Posejdon, przez którego przedłużał się powrót bohatera do domu.

Według mnie Odyseusz jest mityczną postacią godną naśladowania. Jego przygody były interesjące i pouczające, toteż mi się spodobały, a sam bohater był ciekawą postacią.

Alkinoos

Król Feaków, ojciec Nauzykaii. Władca goszczący pod swym dachem rozbitka – Odysa. Przybysz, wzruszony serdecznością władcy, zdradza mu swą prawdziwą tożsamość i opowiada o swych dotychczasowych przygodach. Król obdarowuje gościa i pomaga mu dotrzeć do ojczystej Itaki.

Atena

Grecka bogini mądrości. Opiekunka Odysa, wielokrotnie ratująca go z rozmaitych opresji. To dzięki jej interwencji Zeus decyduje się na wysłanie Hermesa do nimfy Kallipso (a ta wypuszcza swego więźnia). Atena wspiera też Telemacha i Penelopę. W finale utworu pomaga Odysowie zwyciężyć zalotników.

Kallipso

Morska nimfa, zamieszkująca wyspę Ogigię. Odnajduje i przywraca do zdrowia znalezionego przy brzegu rozbitka. Z biegiem czasu zakochuje się w Odysie, uniemożliwiając mu opuszczenie wyspy. Uwalnia kochanka dopiero po interwencji bogów.

Kirke

Czarodziejka, zamieszkująca egzotyczną wyspę. Przybyłych do swego pałacu żaglarzy gości obfitą ucztą, a następnie zamienia ich w świnie. Tego losu unika Odys, ostrzeżony wcześniej przez Hermesa. Bohater zdobywa przychylność Kirke. Wiedźma przekazuje mu wolę bogów i wyprawia do Hadesu. Później, pomaga w przygotowaniach do morskiej wyprawy.

Penelopa

Wierna żona Odysa, matka Telemacha. Przed wyjazdem męża na wojnę, rodzi mu syna – Telemacha. Przez wiele lat cierpliwie oczekuje na powrót męża, odrzucając zaloty przedstawicieli znamienitych rodów. Sprytna kobieta posługuje się podstępem (wątek całunu), a gdy ten wychodzi na jaw, zgadza się na konkurs łuczniczy. Po latach jej cierpliwość i wytrwałość zostają nagrodzone.

Polifem

Jeden z cyklopów, syn Posejdona. Zamieszkuje wyspę, na której wypasa z towarzyszami stada owiec i kóz. Oślepiony przez Odysa (wcześniej pożera większość jego towarzyszy) zwraca się do Posejdona z prośbą o zemstę. Bóg wysłuchuje go rzucając Odyseusza na wieloletnią tułaczkę.

Posejdon

Potężne bóstwo morskie, brat Zeusa. Wezwany na pomoc przez oślepionego Polifema, mści się na Odysie ścigając go sztormem i niesprzyjającą pogodą.

Telemach

Jedyny syn Odyseusza i Penelopy. Upokorzony przez zalotników, prosi mieszkańców Itaki o pomoc w odnalezieniu ojca. Bohatera wspiera Atena, wysyłają go po informację do bożka Nestora i króla Menelaosa. W finale utworu bogini doprowadza do spotkania syna z ojcem. Telemach wspomaga Odysa w walce przeciwko zalotnikom.

Terezjasz

Mityczny wieszcz i wróżbita. Przyzwany przez Odysa wychodzi na przedsionek Hadesu i wróży bohaterowi dalszą tułaczkę. Udziela mu też ważnych wskazówek, przepowiadając powrót do domu po latach wyczerpującej tułaczki.

Księga Koheleta:

Kohelet - mędrzec przemawiający na zgromadzeniu. Treścią księgi zawierającej jego wypowiedzi są rozważania nad sensem życia ludzkiego. Wynika z nich, że nic nie ma absolutnej wartości, nie jest trwałe, nie potrafi w pełni uszczęśliwiać. Ani bogactwa, ani władza, sława, nawet mądrość nie czynią człowieka pewnym i zadowolonym. Tę myśl wyrażają słowa: "vanitas vanitatum, et omni vanitas" - marność nad marnościami i wszystko marność. Ta filozofia życia jest bardzo pesymistyczna. Kohelet próbuje ją złagodzić, podkreślając, że dostępne człowiekowi rzeczy to dar Boga, którego należy używać mądrze, gdyż kiedyś trzeba będzie stanąć przed Stwórcą i rozliczyć się ze wszystkiego.Kohelet to wielka osobowość ST. Mędrzec, który prawa rządzące światem poznaje dzięki własnym doświadczeniom: „widziałem wszystkie sprawy, które się dzieją pod słońcem” (Koh 1, 13). Kwestionuje wartość bogactwa, pracy, radości płynącej z używania życia, bo „wszystko to marność i gonienie za wiatrem” (Koh 1, 14). Analizując takie wartości jak mądrość czy bogactwo, dochodzi do wniosku, że są one przemijające i nie zapewniają pełni szczęścia. Są natomiast przyczyną zawiści innych lub utrapieniem dla tego, kto je posiada.Kohelet ostrzega nas, że przyjęcie postawy wobec świata prowadzi do intensyfikacji poczucia bezsensu. Zauważa on swój błąd i przed nim ostrzega. Szuka prawdziwego sensu życia poprzez namysł nad formami ludzkiej aktywności względem świata. Kohelet próbuje pojednać się ze światem. Czym jest owo pojednanie? To próba znalezienia w świecie domu na nowo, próba ponownego odczucia prawdziwego zadomowienia. Kohelet właśnie z tego punktu wychodzi i tworzy pojednawczą teorie przeciwieństw.

Księga Rodzaju - Historia powstania świata:

Dzień pierwszy – Bóg oddziela światło od ciemności, które nazywa dniem i nocą.

Dzień drugi – Bóg tworzy sklepienie, które ma oddzielić wody, a następnie sklepienie nazywa niebem.

Dzień trzeci - Bóg nakazuje wodom spod nieba zebrać się w jedno miejsce i w ten sposób tworzy ziemię (z bezładu i pustkowia, unosił się nad nimi Duch Boży), która jest suchą powierzchnią. Zbiorowisko wód nazywa morzem. Bóg rozkazuje także ziemi wydać rośliny zielone, to znaczy: […] trawy dające nasiona, drzewa owocowe rodzące na ziemi według swego gatunku owoce, w których są nasiona.

Dzień czwarty – tego dnia powstają ciała niebieskie. Większe mają świecić w dzień, a mniejsze w nocy. Ciała niebieskie mają oddzielić światłość od ciemności.

Dzień piąty – na ziemi pojawiają się zgodnie z wolą Boga istoty żywe: ptactwo różnego rodzaju i ryby. Bóg błogosławi im słowami:

Bądźcie płodne i mnóżcie się, abyście zapełniały wody morskie, a ptactwo niechaj się rozmnaża na ziemi.

Dzień szósty – powstają inne istoty żywe: dzikie zwierzęta, zwierzęta pełzające i bydło. Na końcu Bóg tworzy ludzi, mężczyznę i kobietę, na swoje podobieństwo, aby panowali nad wszelkimi stworzeniami ziemskimi. Im również Bóg błogosławi: „Bądźcie płodni i rozmnażajcie się, abyście zaludnili ziemię i uczynili ją sobie poddaną; abyście panowali nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym i nad wszystkimi zwierzętami pełzającymi po ziemi.” Bóg daje człowiekowi rośliny przynoszące ziarno, by stanowiły jego pożywienie, a zwierzętom nakazuje żywić się trawą zieloną.

Dzień siódmy – tego dnia Bóg odpoczął, czyniąc go świętym.

Obraz Boga:

Bóg jest wieczny, wszechmocny, wielki, nie ma początku, ani końca.

Świat, który stworzył, jest doskonały, najdoskonalszy z możliwych.

Bóg wypowiada jedynie słowa: „Niech się stanie… „. I staje się. Słowo boże ma więc nieograniczoną moc, moc kreacyjną.

Bóg jest artystą (topos Deus artifex), dba o szczegóły, piękno, harmonię i na dodatek tworzy coś z niczego (ex nihilo), czyli jest artystą doskonałym, a wszystko jest od Niego uzależnione.

W świecie panuje hierarchia – Bóg zaczyna swoją pracę od elementów „najprostszych” do tych najbardziej „skomplikowanych”.

Wszystkim stworzeniom żywym Bóg błogosławi.

Na końcu na ziemi pojawia się człowiek. Ma on być podobny Bogu (na Boży obraz) i panować nad całym światem innych istot żywych. Można więc wywnioskować, że człowiek jest istotą umieszczoną w hierarchii świata między najwyższym Bogiem a istotami na niższym niż on stopniu rozwoju. Relacja między Bogiem a człowiekiem nie jest równa, bo to Bóg jest Ojcem i Panem. Człowiek jest zobowiązany Bogu bezwzględne posłuszeństwo.

Warto też dodać, że już w Księdze Rodzaju pojawia się miłość. Bóg tworzy parę ludzi, by byli małżeństwem, kochali się i zaludnili świat. Stworzenie człowieka jest oczywiście wyrazem Jego nieskończonej miłości, a to uczucie powinno stać się dominującym na świecie.

Tragizm króla Edypa:

Paradoksalnie do klęski prowadzi Edypa jego wielkość jako człowieka i króla. Gdyby z tak wielkim uporem nie dążył do poznania prawdy, nie doszłoby do odsłonięcia jego nieświadomych zbrodni. Tak naprawdę zostaje ukarany za zabójstwo w obronie własnej oraz za przyjęcie żony, którą ofiarowano mu za bohaterski czyn. Jego tragedia jest o tyle większa, że dosięga go nie tylko los zapisany w niebie, ale również jego własna klątwa rzucona na mordercę Lajosa, gdy jeszcze nie wiedział, że sam nim jest

Horacy - najważniejsze wdarzenia z życia Horacego:

jeden z najwybitniejszych liryków rzymskichHoracy upodobał sobie małe zwięzłe formy literackie, unikał wielkich dzieł epickich, każda oda poet liczy od 5 do 10 strof, w "Pieśniach" zawarty został "program" poetycki Horaceho, dla którego ważne były: kontynuowanie i pogłębianie związków z klasyczną poezją grecką,, podkreślanie roli poety jako nauczyciela i mentora ukazującego i utrwalającego rzeczywistość. Poczatkowa twórczosć Horacego według Lucyliusza, Menipposa

problematyka pieśni/ód:

Horacy w pieśniach porusza różnorodną tematykę. Częstym tematem pieśni są uczta i wino. Pieśni poświęca także tematom ważniejszym - przyjani, szczególnie Mecenasowi i Augustowi.Nade wszystko wychwala umiar i harmonię. Łączył epikureizm ze stoicyzmem. Ład, harmonia i spokój w poezji.