Wykład 1 06.10.11

dr. Zbigniew Świderski

egzamin w dwóch częściach: egzamin połówkowy po 1 sem cześć ogólna i prawo rzeczowe, sem letni trzy kolejne działy;

Literatura (z czego na egzamin):

1. Kodeks Cywilny!!!! w tej chwili obowiązujący - na wykład przynosić!!!

2. Kodeks Rodzinny i opiekuńczy

3. pod. Nazar, Mojak, Filipiak " Prawo cywilne i rodzinne"

4. "Prawo cywilne i handlowe w zarysie" pod red W. Katnera

5. Wykład

Prawo cywilne ukształtowane w starożytnym Rzymie. Podobieństwo w różnych państwach . Kształtowane poprzez kulturę i wiele innych odniesień.

Cechy prawa cywilnego:

1. przepisy prawa cywilnego kształtują stosunki cywilno prawne. czym się wyróżniają stosunki cywilno prawne? 3 cechy stosunku cywilno-prawnego:

1. charakter majątkowy- mierzalne za pomocą za pomocą określonych wartości ekonomicznych, np sprzedaż

. charakter niemajątkowy niemierzalne za pomocą pieniądza, np. dobra osobiste ( zdrowie, życie , tajemnica korespondencji) ochrona tychże dóbr

2. równorzędność stron stosunku prawnego- nie ma hierarchicznego podporzadkowania; odróżnia st.cyw praw od innych. W ramach stosunków cywilno prawnych strony są sobie równymi partnerami; autonomia woli stron- przejaw tego partnerstwa- stosunki cywilno prawne będą swobodnie powstawały zależne od osób, które w tych stosunkach miałyby wystąpić; ta swoboda może być wyrażona na trzech płaszczyznach

- swoboda co do decyzji o wstąpieniu w stosunek cywilno prawny

- co do wyboru drugiej strony cywilno prawnego

- w kształtowaniu treści stosunków cywilno prawnych jakie prawa obowiązki zależą od stron tego stosunku nie ma katalogu umów; umowy mogą być swobodnie ustalanymi

3. brak przymusu państwowego - powstają jak i ustają bez udziału państwa; możliwym jest przymus państwowy co do tych stosunków jeżeli wejdzie w rachubę tylko wtedy gdy chce jedna ze stron tego stosunku- ingerencja sądu; nieliczne przypadki przymusu państwowego

przepisy prawa cywilnego dotyczą ludzi wolnych którzy swobodnie mogą postępować według własnej woli

Źródła stosunków cywilno-prawnych:

- zdarzenia prawne: maja różnorodny charakter. dwie grupy:

1. fakty- takie zdarzenia prawne niezależne od woli, np. urodzenie się, śmierć, piorun z nieba

2. działania- takie zdarzenia prawne które są zależne od woli:

a) czynności zmierzające wywołać określone skutki prawne;

!czynności prawne! to takie stany faktyczne które obejmują co najmniej jedno oświadczenie woli

konstytutywne orzeczenia sadu - powstanie lub zmianie stosunku prawnego; np wyrok rozwodowy- ustanie małżeństwa- prawomocne orzeczenie o ustaniu związku małżeńskiego.

decyzje administracyjne -ma wpływ na stosunek cywilno- prawne, np. wywłaszczanie nieruchomości

b) czyny takie zdarzenia prane które są poodejmowane z woli osoby nie zmierzające jednak do wywołania skutków prawnych; działanie nieukierunkowane na skutek prawny;

czyny niedozwolone- różne stany faktyczne rodzące obowiązek naprawienia szkody, np. poszkodowanemu rekompensatę

bezpodstawne wzbogacenie- uzyskanie korzyści majątkowej kosztem innej osoby bez podstawy prawnej, poprzez swoje działanie lub innej osoby

Elementy stosunku cywilno prawnego:

1. strony stosunku cywilno prawnego- osoby:

-fizyczne- ludzie :)

- prawne- jednostki organizacyjne mające osobowość prawna

- ułomne osoby prawne- to nie jest zwrot normatywny - jednostki org. nie mające osobowości prawnej, ale maja zdolność prawna

2. przedmiot- określone dobro w związku z którym jest kształtowany stosunek cywilno prawny, np. rzecz, zdrowie, inkorporowane prawo- ucieleśnione w dokumencie (papiery wartościowe)

3. treść- prawa i obowiązki stron- zależą od stron.

Systematyka prawa cywilnego- działy tego prawa; uporządkowanie przepisów które miałyby oddziaływać na stosunki cywilno prawne. Podział pandektowy:

1. część ogólna prawa cywilnego- obejmująca przepisy wszystkich stosunków cywilno prawnych, np. o osobach, czynnościach cywilno prawnych

2. prawo rzeczowe- przepisy określające prawa względem rzeczy, prawa są bezwzględnie skutecznymi- prawa są skuteczne wobec każdego erga omnes: na każdym spoczywa obowiązek nieprzeszkadzania w ich wykonywaniu; nie są swobodnie ustalanymi. Zamknięta lista praw rzeczowych:

- własność

- użytkowanie wieczyste

- prawa rzeczowe ograniczone: służebność, użytkowanie, hipoteka, zastaw oraz spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu.

3. zobowiązania przepisy w istocie swej dot. wierzyciela i dłużnika

wierzyciel to osoba uprawniona do żądania świadczenia- wierzytelność

dłużnik osoba która jest obciążona obowiązkiem zadośćuczynienia temu zadaniu ma obwiązek spełnić świadczenia dług

zobowiązania wynikają z umów, każda ze stron umowy jest co najmniej wierzycielem bądź dłużnikiem

4. spadki- przepisy określające przejście majątku ze spadkodawcy na spadkobierców, w wyniku śmierci

5. prawo rodzinne - przepisy o zawarciu małżeństwa, stosunkach pomiędzy rodzicami a dziećmi etc.

6. prawo handlowe- przepisy o ustroju przedsiębiorcy, o czynnościach dokonywanych przez niego

7. prawa na dobrach niematerialnych- prawa autorskie, wynalazcze dot. własności przemysłowej etc.

8. prawo wartościowe- określające papiery wartościowe, reguły obrotu nimi.

Źródła prawa cywilnego

1. Kodeks Cywilny z 1964-pochodzi z wielkiej kodyfikacji:

• a. kodeks cywilny francuski 1804 " Kodeks Napoleona" kształtował stosunki kapitalistyczne

• b. kodeks austriacki 1811

• c. z końca XIX w kodeks cywilny niemiecki

składa się 4 księg odpowiadającym pierwszym czterem działom prawa cywilnego.

2. Kodeks rodzinny i opiekuńczy 1964

3. Kodeks postepowania cywilnego 1964 4. Ustawa o księgach wieczystych i hipotece z 1881