.^Ł.M«łŁ&l'-.m.-M|t-,« ^. j.J

wszystkie te czyny klasyfikowane w momencie wszczęcia postępowania jako przestępstwa są w

rzeczywistości przestępstwami.

Przestępczość stwierdzona — to wszystkie czyny, których charakter jako przestępstw został

potwierdzony w wyniku postępowania przygotowawczego.

Przestępczość osadzona - wyrokiem skazującym stanowi ogół czynów, których charakter jako

przestępstw został potwierdzony w wyniku postępowania sądowego.

Dla określenia rozmiarów przestępczości stosuje się następujące statystyki: policyjno-prokuratorskie,

sądowe i penitencjarne.

15. Co to jest „ciemna liczba" przestępstw oraz jalde czynniki wpływają na jej wielkość ?

Przestępstw rzeczywiście dokonanych nie obejmują żadne statystyki. Przestępstwa rzeczywiście

dokonane określa się zwykle mianem „ ciemnej liczby" w odróżnieniu od przypadków ujawnionych

przestępstw „ jasna liczba". Obecnie rozróżnia się kilka obszarów „ ciemnej liczby" przestępstw.

I Obszar - to popełnione przestępstwa, które w ogóle nie dotarły do wiadomości organów ścigania.

II Obszar - to przypadki ujawnionych przestępstw, których sprawcy nie zostali wykryci.

[II Obszar - to przestępstwa, których sprawcy zostali wykryci, ale z uwagi na negatywne przesłanki

procesowe nie dochodzi do wniesienia aktu oskarżenia lub nie zapada wyrok skazujący.

IV Obszar - stanowią przestępstwa gdzie sprawcy zostali skazani prawomocnym wyrokiem sądowym,

jednakże nie wszystkie czyny były znane organom policji i objęte aktem oskarżenia.

„ Ciemna liczba" przestępstw to stosunek liczby przestępstw rzeczywiście popełnionych do liczby

przestępstw, w których sprawy zostały zakończone wyrokiem skazującym.

O wielkości „ciemnej liczby" decyduje wiele czynników, i do najważniejszych z nich można zaliczyć

a) brak zameldowania o przestępstwie ze strony ofiary,

b) metody działań przestępczych,

c) poziom pracy organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości,

d) nieumiejętność współpracy organów ścigania ze społeczeństwem. Mają miejsce przypadki, iż ofiara nie składa zameldowania o przestępstwie uważając to za nieopłacalne - a ma to duży wpływ na wielkość tzw. „ciemnej liczby". Przypadki te mają miejsce z uwagi na:

a) ofiara uważa, że przestępstwo jest zbyt „błahe" by je zgłosić,

b) ofiara obawia się zemsty ze strony sprawcy,

c) pokrzywdzony godzi się na przestępcze zachowanie sprawcy (np. przestępstwa seksualne),

d) ofiara nie zgłasza przestępstwa z obawy przed kompromitacją (np. mężczyzna żonaty okradziony przez prostytutkę),

e) ofiara uważa, że straty poniesione w wyniku przestępstwa są minimalne i szkoda czasu na udział w postępowaniu karnym, ofiara ma antagonistyczny stosunek do organów ścigania,

f) ofiara nie jest przekonana do sankcji za tego rodzaju przestępstwo,

g) ofiara nie wierzy w skuteczność organów ścigania, h) ofiara nie chce brać udziału w procesie karnym, i) ofiara szuka sprawiedliwości za pośrednictwem samosądu. Wpływ na wielkość „ciemnej liczby" ma również :

a) bezzasadne odmowy przyjęcia zawiadomienia o przestępstwie,

b) bezpodstawne odmowy wszczęcia postępowania przygotowawczego,

c) bezpodstawne umorzenie postępowania karnego.

16. Omów zmiany ilościowe i jakościowe zachodzące w dziedzinie przestępczości w Polsce na

przestrzeni ostatnich łat ?

Upadek systemu totalitarnego w Polsce i w innych krajach bloku wschodniego wpłynął na dynamikę i

strukturę przestępczości w naszym kraju. Zmiany polityczno-gospodarcze powodują osłabienie

aparatu państwowego, luki w prawie, społeczne niepokoje związane z obniżeniem poziomu życia,

pogłębienie się nieuzasadnionych różnic w położeniu materialnym różnych grup społecznych, wzrost

bezrobocia, wysokie koszty wprowadzanych reform itp.

Wszystkie powyższe czynniki mają wpływ na ilość oraz rodzaj przestępczości. Głębokie zmiany

kadrowe organów ścigania sprzyjają jego osłabieniu, liberalizacja ruchu turystycznego (otwarte

granice) sprawiają, iż przestępczość w Polsce zaczyna nabierać cech przestępczości

międzynarodowej.