Sytuacyjne czynniki kształtujące relację elektroradiolog - pacjent

Psychologia, GUMed

Co zmienia sytuacja choroby?

Sytuacja choroby

• Ograniczenia w wypełnianiu dotychczasowych ról społecznych – zawodowych i rodzinnych

• Powinności wynikające z roli chorego

• Nowe wymagania adaptacyjne

• Wymagania wynikające z procesu leczenia

Możliwości spełnienia tych zwiększonych wymagań są ograniczone z powodu choroby!

• Do tego dołączają się dodatkowe obciążenia np. nowe objawy, konieczność zmiany leczenia, trudności w relacjach interpersonalnych

Sytuacja choroby

• zaspakajanie potrzeb człowieka chorego w kontekście piramidy Masłowa

• realizację jakich potrzeb utrudnia choroba?

• Czy choroba pozwala na zaspokojenie jakichś potrzeb?

Ćwiczenie

• Opisy przypadków:

• Praca w grupach – zdefiniowanie, w czym tkwi trudność danej sytuacji

Instytucje leczące

• zhierarchizowane :

• System jest ukierunkowany na ochronę warunków własnego sprawnego funkcjonowania

• Zagrożeniem dla sprawnego funkcjonowania mogą być:

• Indywidualne różnice m. pacjentami, w tym – indywidualnie zróżnicowane potrzeby

Instytucje leczące

• zhierarchizowane :

• Pacjent znajduje się na samym dole hierarchii (Heszen, 2005)

• Kierunek info – z góry na dół

• Ściśle ustalony poziom zależności , co ozn., że pacjent podporządkowany jest wszystkim ogniwom placówki medycznej

• TYMCZASEM – efekt leczenia zależy od partycypacji w nim pacjenta, a więc od ich dobrego samopoczucia, ograniczenia negatywnych emocji, poczucia kontroli i sprawstwa

Pacjent w instytucjach

• Konflikt ról – konflikt m. rolą pacjenta a rolą rodzinną, zawodową itp.

• Leczenie w przychodni – aktywność wynikająca z roli pacjenta przeplata się z wypełnianiem pozostałych ról

• Leczenie w szpitalu – izolacja od dotychczasowego naturalnego środowiska

Leczenie w szpitalu

• konieczność przystosowania do nowych wymagań (regulamin szpitalny, terminologia)

• Depersonalizacja (sutek przeciążenia i wypalenia zawodowego)

• Rezygnacja z dotychczasowych nawyków i przyzwyczajeń

• Zmiana pozycji społecznej

• Czasowe zaniechanie aktywności wynikających z ról społ.

• Bierność, przy dobrym stanie ogólnym pacjenta, stanowi źródło ogromnych frustracji

• Osobowość pacjenta i poziom jego tendencji do dominacji przed chorobą

Leczenie w szpitalu

• Zmniejszenie możliwości korzystania z dotychczasowego wsparcia najbliższych

• Dostosowanie się do nowego otoczenia społ. (innych pacjentów)

• Poradzenie sobie z lękiem wywołanym cierpieniem innych pacjentów (Cartwright, 1964)

• Trudności emocjonalne wynikające z obaw o stan zdrowia, przed diagnozą, badaniami, zabiegami diagnostycznymi, interwencja chirurgiczną ( Vogele, 2004)

Leczenie w szpitalu

• Zagubienie, niepewność, niepokój i lęk wynikający z sytuacji

• Napięcie psychiczne i negatywne emocje wywołane stresem z powodu hospitalizacji wpływają niekorzystnie na parametry funkcjonowania narządów i układów fizjologicznych oraz psychoneuroimmunologicznego

Rodzaje pacjentów

• Dobry pacjent – pasywny, współpracujący, cierpliwy i nienarzekający (może być wywołane stanami depresyjnymi)

• Pacjent problemowy – nie współpracuje, narzeka, nadmiernie emocjonalny i nadmiernie zależny (może być wywołane lękiem i brakiem poczucia zaoopiekowania)

• Pacjenci zorientowani na poszukiwanie info (ok.60-70% pacjentów)

• Pacjenci unikający info – wrażliwość personelu medycznego na reakcje pacjentów dotyczących ilości udzielanych informacji (ok. 30 – 40% pacjentów)

(Heszen, 1970)

Badania diagnostyczne

• Badanie diagnostyczne jako sytuacja trudna

• Obawy związane z badaniem:

• Działanie mechanizmów obronnych => unikanie badania

• Spokój, pewność oraz poczucie kontroli => zmniejsza doświadczenie strachu przed badaniem

• Wynik badania – pomoc personelu medycznego w radzeniu sobie ze stresem spowodowanym wynikiem (zły wynik, nieumiejętność odczytania wyniku)

Prawa pacjenta

Przyjazna służba zdrowia

• Rejestracja

• Izba przyjęć

• Oddział szpitalny

• Gabinety diagnostyczne

Przyjazna służba zdrowia

• brak szyb i okienek odgradzających pacjenta od personelu

• Rejestracja telefoniczna – „na godzinę”

• Informacja przekazywana w sposób dokładny, zrozumiały, uprzejmy, w razie konieczności – zapisać na kartce

• Nie traktowanie pacjenta jako petenta

• Wyrozumiałość dla zaniepokojenia, zniecierpliwienia czy braku orientacji pacjenta

• Osoby pierwszego kontaktu – dobrze rozwinięte kompetencje społ., komunikacyjne i emocjonalne (wsparcie , uspokojenie i zrozumienie)

Przyjazna służba zdrowia

• dbałość o walory estetyczne miejsca

• Przyjazna architektura (tablice informacyjne, info topograficzna miejsc, dróg, przejść itp., punkty info, miejsca wypoczynku, bufety ze zdrową żywnością, kioski z prasą i broszurami edukacji zdrowotnej)

• Spójny plan badań profilaktycznych, krótkie terminy oczekiwania

• Strony internetowe szpitali i przychodni umożliwiające pacjentowi zorientowanie się w specyfice i działalności placówki, zarejestrowanie się

Badania dostępności i jakości usług medycznych cd.