-
„Co dla mnie znaczy dobra praca”
Praca ludzka stanowi ten rodzaj działalności, który decyduje o egzystencji człowieka w otaczającym go świecie, o poznawaniu rzeczywistości i przekształcaniu jej zależnie od własnych potrzeb.
Nie można wyobrazić sobie społeczeństwa bez pracy. Jest ona podstawową formą działalności w życiu człowieka dorosłego, stanowi element treści życia, określa możliwości istnienia, rozwoju jednostek i społeczeństw.
Człowiek, podejmując pracę wpływa na jej charakter i kształt, wybiera zawód, który mu odpowiada.
Z drugiej strony praca, wpływa na człowieka, na jego system wartości, sprawność intelektualną i zawodową, a także kształtuje jego osobowość.
Praca może być rozumiana jako wysiłek w celu uzyskania czegoś użytecznego lub spełnienia usług.
Pracę można też rozumieć jako społeczny system działalności człowieka, której celem jest zaspokojenie różnych potrzeb.
Wynikiem pracy jest tylko zaspokojenie potrzeb materialnych, lecz również potrzeb wyższego rzędu, takich jak potrzeby osiągnięć, efektu, uznania, poznawczej i innych. Praca kończy się wynikiem, efekty pracy zależą od ludzi i służą ludziom.
Nawiązując do powyższego wstępu uważam, że praca niewątpliwie stanowi dla mnie wielką wartość. Dla współczesnego człowieka jest źródłem dochodów, prestiżu, warunków socjalnych i życiowych pracownika oraz jego rodziny. Możliwość kontaktów z ludźmi w miejscu pracy także ogrywają znaczną rolę, wpływa pozytywnie na ogólne samopoczucie i zaspakajają wiele potrzeb społecznych.
Dla wielu ludzi praca jest sensem życia. Znaczna grupa osób rezygnuje z emerytury nie tylko z powodu niedostatku materialnego, lecz także, a często przede wszystkim dlatego, że nie można znieść bezczynności, rozluźnienia związków z dawnymi kolegami, izolacji i po prostu ogarniającego poczucia starości. Sytuacja życiowa, płeć, stan zdrowia i inne cechy jednostki również wpływają na to, w jakim miejscu swojej hierarchii wartości umieszcza się pracę. Jednak w każdym przypadku praca ma ogromne, często w pełni uświadomione, znaczenie dla człowieka. Znaczenie to wciąż wzrasta.
W pracy cenione są różne zmienne. Najczęściej wymienia się:
- ciekawą pracę,
- trwałe osiągnięcia w pracę,
- wysokie kwalifikacje.
Osoby
ze specjalistycznym wykształceniem, o wysokich kwalifikacjach, łączą
z
tymi kwalifikacjami trwałe osiągnięcia w pracy. Najmniej istotny
związek ten wydaje się pracownikom administracji, u których awans
nie jest spostrzegany jako zależny od kwalifikacji.
Wartość pracy w życiu człowieka zależny od perspektywy, z jaką człowiek na nie spogląda. Ludzie młodzi cenią sobie pracę połączoną z możliwościami rozwoju kariery i związanego z nim szybkiego wzrostu zarobków.
Z perspektywy XXI wieku, wielu komputerów, internetu, ludzie dorośli bardziej niż własne kształcenie i doskonalenie zawodowe cenią wykształcenie swoich dzieci. Rodzice często rezygnują z własnego rozwoju na rzecz pracy bez perspektyw, ale za to z wyższymi zarobkami, aby zapewnić wysoki poziom życia rodziny. Coraz powszechniejszy staje się model rodziny, której członkowie pochłonięci są pracą i nauką do późnych godzin wieczornych.
Im wyższy poziom wykształcenia pracownika, im wyższe posiada on kwalifikacje, tym praca zawodowa ma dla niego większe znaczenie. Szczególnie możliwości działania zgodnie z zainteresowaniami i uzyskiwanie sukcesów w pracy są stawiane na pierwszym miejscu.
Interesujący
wydaje się związek między wartością pracy w hierarchii wartości
a
spostrzeganiem związku między pracą a płacą. Tylko w przypadku
pozytywnej oceny tej relacji wartość pracy zawodowej w życiu
człowieka rośnie. W przeciwnym przypadku pracownik czuje się
niedoceniony, traci motywacje do pracy, nie widzi sensu we wkładaniu
wysiłku i osiąganiu wyników. Pracuje coraz mniej efektywnie, a
podstawę swoją uzasadnia lekceważącym stosunkiem do zadań i
ludzi w zakładzie pracy.
Można sądzić, że istnieje ścisły związek między miejscem, jakie wykonywany zawód zajmuje w hierarchii prestiżu, a przypisywaniem wartości pracy zawodowej. Ludzie, którym zawód cieszy się wysokim prestiżem społecznym, traktują pracę poważnie, przynosi im też ona znacznie więcej satysfakcji.
Osoby zorientowane na sprawy pozazawodowe, dla których praca jest tylko do zdobycia pieniędzy, nie przywiązują zbyt dużej wagi do prestiżu zawodu, który wykonują, oraz nie są zainteresowane aspektem poznawczym czynności. Im wyższy prestiż ma zawód, tym większą wartość ma praca dla osób ten zawód wykonujący. Jest to w pewnym stopniu związane z faktem, że w niektórych zawodach gromadzą się ludzie o specyficznych typach osobowości i sposobach wartościowania zjawisk. Takimi zawodami są np. zawód lekarza, prawnika czy nauczyciela.
Jednostka przebywająca przez dłuższy czas w określonym środowisku i wykonując określoną pracę, kształtuje w odpowiedni sposób swoją osobowość i przejmuje dominujące w tym środowisku systemy wartości. Ale zależność ta nie jest zupełnie prosta, ponieważ przy ustalaniu indywidualnej hierarchii wartości ważną rolę ogrywają także inne czynniki społeczne i osobowe. Jednym z takich czynników może być zaburzony rytm dnia ze względu na godziny pracy. Człowiek może zrezygnować z pracy, gdy czas jej trwania zaburza mu życie rodzinne i ogranicza możliwość zajęcia się sprawami domowymi. Coraz więcej osób deklaruje rezygnację z zarobków na rzecz większej ilości czasu wolnego. Powyższe czynniki wpływają na pracę w różnym stopniu w zależności od tego, czy pracownik jest mężczyzną, czy też kobietą, a przede wszystkim od tego, jaki zawód wykonuje. Dla przedstawicieli zawodów trudnych, samodzielnych, wymagających wysokich kwalifikacji, praca ma większą wartość, gdyż pozwala na samorealizację i rozwój własnych zdolności.
Ludzie wykonujący prace proste, monotonne, mniejszą wagę przywiązują do aktywności zawodowej i często szukają zaspokojenia swoich potrzeb w innych sferach życia.
Dla większości ludzi zarobki zajmują wysoką pozycję wśród innych wartości, lecz ich znaczenie jest stosunkowo większe dla osób o niskich kwalifikacjach. Sytuacja życiowa, płeć, stan zdrowia i inne cechy jednostki również wpływają na to, w jakim miejscu swojej hierarchii wartości umieszcza się pracę.
Jednak w każdym przypadku praca ma ogromne, często nawet nie w pełni uświadomione, znaczenie dla człowieka. Znaczenie to wciąż wzrasta.
Dla mnie jako pracownika jest wiele ważnych cech składających się na elementy dobrej pracy, są to: zarobki, możliwość rozwoju i zdobywania nowych kwalifikacji, działanie zgodne z zainteresowaniem, możliwości awansu, warunki socjalne, stabilizacja, prestiż, wartość użyteczna wykonywanej pracy, dobre kontakty społeczne. Jednak na pierwszym miejscu wymieniłabym stabilizację zawodową, na drugim-zarobki i warunki socjalne.
O procesie i efektach pracy decydują ludzie. Oni planują pracę, organizują warunki umożliwiające realizację zadań, wykonują działania prowadzące do celu i zabezpieczają rezultaty. Celowe działania jednostek i grup decydują o sukcesach lub porażkach.
Człowiek jest twórcą i organizatorem pracy jest sprawcą wielu działań. Jego czyny zależą od różnorodnych czynników zewnętrznych i wewnętrznych. Aktywność zawodowa może przynosić satysfakcję i być źródłem samorealizacji. Może też powodować zmęczenie, nudę i stres.
Rozwój i karierę z jednej strony, a lęk i zagrożenie z drugiej, towarzyszą człowiekowi w całym jego życiu zawodowym. Niektórzy, podejmując pracę, wykonują jedynie czynności odtwórcze, stereotypowe, podobne przez cały okres pracy. Inni angażują się w przetwarzanie rzeczywistości, gdy cele i czynności służące ich osiągnięciu są równie ważne.
Specyficznym rodzajem przystosowania człowieka do określonego środowiska jest adaptacja do pracy. Jest to proces, w wyniku którego pracownik spełnia wymagania stawiane przez zakład pracy. W zamian za to uzyskuje gratyfikację: zapłatę, nagrody pozapłacowe jak: pochwały, awans, stabilizację zatrudnienia itp. Równowaga procesu adaptacji pozwala przedsiębiorstwu realizować zadania, a pracownikowi umożliwia zaspokojenie potrzeb, w tym również związany z sytuacją pracy.
Źródłem poszukiwania nowych rozwiązań, tworzenia oryginalnych projektów jest potrzeba samorealizacji i samopotwierdzenia się, aż do zwiększania swojej wartości poprzez własne standardy doskonałości.
Człowiek w ciągu życia poznaje i ocenia otaczający go świat oraz gromadzi doświadczenia dotyczące własnej osoby. Obraz samego siebie, tak zwana samorealizacja, jest ważnym czynnikiem regulującym relacje ze środowiskiem. W sytuacji pracy źródłem doświadczeń jest własna aktywność i jej wyniki.
Na tej podstawie pracownik buduje obraz samego siebie, swoich możliwości, kompetencji i sprawności. Inni również dostarczają nam istotnych informacji o nas samych poprzez uznanie i podziw lub dezaprobatę i naganę.
Samopoznanie, samoakceptacja i samoocena odgrywają duże znaczenie w rozwoju zawodowym pracownika w ciągu całego życia oraz w konkretnych, codziennych sytuacjach w pracy. Dobra znajomość siebie, swoich możliwości i sprawności zawodowej powoduje, że pracownik jest w stanie wybrać ten typ pracy, w którym ma szansę osiągnąć największe sukcesy.
Jednocześnie w codziennej pracy podejmuje zadania, którym może sprostać-staje się to źródłem satysfakcji i motywuje do dalszych działań. Wartość samooceny ulega zmianom pod wpływem sukcesów i niepowodzeń. Ludzie akceptujący siebie i jednocześnie życzliwi wobec innych mają na ogół dość wysoką samoocenę, jednak jej poziom jest dość realny. Samoocena znajduje swój wyraz w działaniu. Jest to szczególnie widoczne w sytuacji pracy. Brak wiary we własne siły rodzi poczucie bezradności, rezygnacja z podjętych działań, plany nieadekwatne do zadań. Daje to obraz braku przydatności do pracy, nie zawsze znajdujący swe potwierdzenie w rzeczywistych możliwościach pracownika-wyniki stają się gorsze, jednostka uzyskuje potwierdzenie swej niskiej samooceny i nadal funkcjonuje znacznie poniżej możliwości.
Inny typ błędów popełniają osoby z wysoką samooceną, zawyżoną w stosunku do możliwości. Podejmują się zadań, z którymi nie są w stanie sobie poradzić. Pracownik swoje sukcesy i niepowodzenia w realizacji zadań zawsze określa przez pryzmat samooceny.
Samoocena wpływa także na kontakty z innymi ludźmi i kolegami, pracownikami, podwładnymi i klientami. Osoby z wysoką samooceną są pewne siebie, swobodne, często podkreślają swoją wartość. W przypadku kierowania innymi zachowują się z wyższością i domagają się uznania.
Przedstawione różnice mają duży wpływ na sposób i efektywność wykonywanej pracy. samoocena często łączy się z akceptacją siebie lub jej brakiem. Samoakceptacja pozwala człowiekowi planować realnie rozwój, akceptować własne sukcesy i zapobiegać niepowodzeniom. Pozwala także akceptować innych, życzliwie przyjmować ich sukcesy. Równie ważnym czynnikiem kształtującym miejsce i rolę człowieka w systemie społecznym, jakim jest organizacja, jest możliwość samorealizacji czyli samourzeczywistnienia. Samorealizację można identyfikować z odpowiednią orientacją zawodową i stylem życia człowieka. dotyczy osób, które wykonują pracę o wysokim stopniu kompetencji, wymagającą kwalifikacji i stałego samodoskonalenia.
Uważam, że pracownicy, którzy samorealizują się w pracy, są aktywni i samosterowni w podejmowaniu czynności, które same w sobie stanowią dla nich wartość. Nie wymagają nadzoru i kontroli. Pracują dla samej pracy, co często staje się przyczyną nadużyć pracodawców, gdyż tacy pracownicy godzą się na niższe wynagrodzenie. Są związani z instytucją, w której mogą wykonywać pracę stanowiącą często sens ich życia.
Samorealizacja jest również efektem ludzkiego działania. Człowiek, który samorealizuje się jest aktywny, podejmuje czynności kierowania własną aktywnością, a nierzadko innych ludzi.
Aktywność jest więc źródłem i warunkiem samorealizacji; w przypadku osób dorosłych pracujących jest to aktywność zawodowa. Ludzie o niskim poziomie samorealizacji nie radzą sobie, w nowych trudnych sytuacjach wymagających niekonwencjonalnych zachowań. Są mniej tolerancyjni, odporni na zmiany, wolą utarte sposoby funkcjonowania. Nie rozwijają swoich możliwości, mają problemy z refleksyjną analizą problemów i podejmowaniem decyzji.
Dobry pracownik moim zdaniem jest zmotywowany do pracy i pełen inicjatywy oraz lojalny wobec firmy. Wykorzystanie tych właściwości zależy od chęci pracownika. Sytuacja motywacyjna człowieka przy pracy ma wiele różnych aspektów i obrazów. Jest to motywacja do uzyskania pracy i jej najlepszych warunków, jest to również dążenie do prezentacji swojej wartości przez młodego pracownika, podejmującego po raz pierwszy działalność zawodową. Może to być również motywacją do osiągnięć, rozwoju i kariery, ale również najgorszy rodzaj motywacji, wynikający z lęku przed utrata stanowiska.
Każdy człowiek podejmujący pracę oczekuje, że jeśli będzie wykonywał swoje zadania, uzyska oczekiwane przez siebie wartości. Dla jednych są to wyłącznie pieniądze, dla innych atrakcyjna praca, jeszcze dla innych uznanie, awans lub własny rozwój zawodowy. Za każdym razem podejmując czynności zawodowe, człowiek oczekuje, że ich wykonanie przyniesie w konsekwencji realizację oczekiwań.
Wiele jest jeszcze cech mających wpływ na jakość wykonywanej pracy, a co za tym idzie wartości jakie niesie za sobą dobra praca, jednak te najważniejsze, które opisałam stanowią dla mnie ważną i istotną rolę w procesie pracy.
Podsumowując całość zagadnienia, które rozwinęłam w pracy wydaje mi się, że najważniejsze wartości mające wpływ na tworzenie warunków dobrej pracy zawodowej to praca, w której można się wykazać, gdzie pracodawca umożliwia pracownikowi podnoszenie kwalifikacji zawodowych co w dzisiejszych czasach jest bardzo istotne, umie również docenić starania swego pracownika i w odpowiedni sposób poprzez nagradzanie w formie np. premii motywować go do pracy.
Bardzo istotną rzeczą jest również współpraca z całym personelem zakładowym oraz wyposażenie stanowiska pracy w sposób zgodny z przestrzeganiem zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
Uważam, że są to cechy, których absolutnie nie może zabraknąć w przypadku dobrej pracy zawodowej.
Bibliografia:
1. Stanisław Czajka, Człowiek i jego potrzeby w procesie pracy
2. Danuta Dobrowolska, Praca w życiu człowieka
3. Janina E.Karney, Człowiek i praca
4. Rajmund Kowalczuk, Podstawy psychologii socjologii i organizacji pracy
5. Krajowy Urząd Pracy, Praca i polityka społeczna w perspektywie XXI wieku