Socjologia społeczności lokalnych - zjazd 5
1. Przestrzeń lokalna.
Socjologia przestrzeni jest bliska socjologii społeczności lokalnych. W naukach społecznych istnieją 3 perspektywy ujmowania przestrzeni. Może być rozumiana w sposób fizyczny, bo fizyczność przestrzeni tez wpływa na procesy lokalne. Drugie rozumienie to sposób metaforyczny. Trzecie Ujęcie przestrzeni to rozumienie humanistyczne, czyli jak ją opisują w tym ujęciu. Są też różne poziomy refleksji. Z. Rykiel na temat przestrzeni mówił, że są 4 koncepcji:
Absolutystyczna – traktuje przestrzeń, jako realną rzeczywistość.
Relacyjna – przestrzeń jest wyłącznie relacją między przedmiotami, więc bez przedmiotów nie istnieje, a jej kształt się zmienia. Podział na centrum i peryferie może wpływać tez na kierunki migracji, czy granice aktywności społecznej, bo jest pewnym rodzajem przestrzeni taki podział.
Fizyczna – fizyczne właściwości przestrzeni produkują pewne wymiary kulturowe. Pucek uważa, że kultura lokalna odróżnia się przez to że jednostka spędza w pewien fizyczny sposób czas więc wytwarza tą fizyczność. Od XIX wieku walory fizyczne przestrzeni stają się wartością samą w sobie. Przestrzeń fizyczna ujmowana relacyjnie nie jest substancjalna i nie doszukujemy się zależności między kulturą, terroryzmem. Era przestrzeni to nowoczesność. W ogólnych socjologicznych teoriach możemy znaleźć relacyjne Ujęcie przestrzeni fizycznej. A. Giddens wprowadza pojęcie lokalu, co jest wykorzystaniem przestrzeni do tworzenia sceny interakcji. Składową lokalu są ciała w kontekście fizycznym i przemieszczaniu się. P. Sztompka nazywa środowiskiem przestrzeń fizyczną.
Metafizyczna.
Stanowisko realistyczne (U. Hannerz, A. Giddens, P. Sztompka)
Na środowisko składają się rzeczy i ludzie, oraz zdarzenia jako pewne czasoprzestrzenne układy dwóch pierwszych elementów.
Konkretne środowisko jest wyodrębnione z pewnego fizycznego kontinuum z perspektywy analizy procesu społecznego, jest kategorią wyznaczona, jako przestrzeń ramy działań członków społeczności.
Elementy każdego środowiska są analizowane pod kątem ich uwikłania w procesy społeczne. Ich obecność w czasie i przestrzeni ma, bowiem społeczne źródło.
2. Przestrzeń metaforyczna
Yi-Fu Tuan1 stwierdził, że w naszej kulturze istnieje pojęcie miejsca i przestrzeni pozostające do siebie w opozycji. W zależności od tego, jakie pojęcie przestrzeni preferuje społeczeństwo, tak inaczej ona wygląda. Miejsca to kategorie wiążące się z tym co znane, z tym co posiada granice i strukturę, z terytorium, które jest zamknięte ale dzięki temu bezpieczne. Przestrzeń jest kojarzona z otwartością, z tym, co nieznane, ale daje nam wolność, – czyli tego, co miejsce nam nie da.
Humanistyczne, substancjonalne rozumienie przestrzeni.
Ogólnie w kontekście lokalnym to rozumienie orientuje się na interpretacje, wyobrażenia lub ideologie przestrzeni fizycznej, które są wytwarzane i stosowane przez aktorów.
L. Malkki (?) twierdzi, że wyobrażenie przestrzeni, jako własności grupowej odpowiada historia, to, że jesteśmy społecznością prowadzącą osiadły tryb życia.
1Yi-Fu Tuan - geograf amerykański chińskiego pochodzenia. Jeden z prekursorów geografii humanistycznej, autor indywidualistycznej koncepcji miejsca i przestrzeni.