Adam Mickiewicz, wybór poezyj, T.1;

WSTĘP: I. Początki poetyckie:

guwerner Jankowski-ważny dla Mickiewicza nauczyciel, pobyt w szkole w Nowogródku-edukacja na niskim poziomie,

- zaznajomienie się z twórczością ludową za sprawą pomocy domowej - p. Gąsiewskiej;

-okres Uniwersytetu Wileńskiego-edukacja na wysokim poziomie:znajomość z wykładowcami takimi jak Lelewel, Grodek, Śniadeccy,

-świadomość społeczna,polityczna i narodowa Mickiewicza-organizowanie tajnego kółka samokształcenia naukowego i literackiego - słynni Filomaci,

-czytanie przez Mickiewicza dzieł klasyków-Rousseau, Voltaira,

- z polskich poetów oświeceniowy -Trembecki

-próby poetyckie nigdy nieoddane do druku: Mieszko, książę Nowogródka oraz Pani Aniela i Dziewica z Orelanu, zwana Dorczanką

- zachwyty nad Shilerem, Byronem i Goethe;

Debiut poety:

-różnorodnośc prób twórczych na starcie,

- Zima miejska w: Tygodnik Wileński, 1818r., mowa wierszowana, charakter retoryczny, ogłoszona za zebraniu Filomatów; utwó spełnia wymagania poetyki klasycystycznej;

-w wierszu autor WSTĘPU dopatruje się lekkien nuty satyrycznego pokpiwania, zdrugiej strony może być to jednak zwyczajny realistyczny poetycki obrazek, satyryczny ma być dystans twórcy wobec opisującego w wierszu wszystko bohatera.

- sonet Przypomnienie -elegijno-sentymentalny;

II. Twórczość żartobliwie-towarzyska:

-owa twórczość uskuteczniana na spotkaniach w filomackim kręgu, były to tzw. jamby Mickiewicza, które odwoływały sie do tradycji antycznej-nie miały nic wspólnego ze stopą metryczną wiersza, tyczyły się natomiast utworów satyrycznych Archilocha, komizm jamb Mickiewicza-wprowadzanie języka kolokwialnego, parodia argumentu epickiego, parodia klasycznej apostrofy,

Poema - Malewskiemu dedykowane: Warcaby dydaktyczny list poetycki, gdzie obśmiana jest dydaktyka, objasnia gre w warcaby-nawiązanie do Szachów Vidy i Szachów Kochanowskiego; w I tomiku Poezyj Mickiewicz dodał do utworu liryczną strofę, w której zwracał się do ukochanej, przestało to być zatem jedynie ćwiczenie poetyckie;

III. W kręgu "Ody do młodości"

Wzlot w dziedzinę, "kędy zapał tworzy cudy";

- Oda do młodości-grudień 1820r., przejawiają się w niej zarówno tendencje klayczne jak i romantyczne. Mickiewicz nawiązywał w niej do twórczości związanej z odą Schillera,ale u wieszcza heroizm ma charakter bojowy i radosny, co stanoiw przeciwieństwo heroizmu w wydaniu Schillera. Cechy utworu: nieregularnośc zgłoskowa-swoboda konstrukcji, regularnośc wewnetrzna zespalająca utwór;

Piosenki Mickiewicza:

-tzw. Pieśn Filaretów 1820r. wydana w "Motylu" pt. Anakreontyk, charakter zabawowy, nabierający jednak patriotyczno-rewwolucyjnego ładunku ideowego;

Pieśń proroka:

Hymn na dzień Zwiastowania N.P. Maryi -1820r., podobny w charakterze do Ody.

Nie tylko utwór o tematyce relifinej ale i deklaracja samowiedzy poetyckiej i twórczej mocy;

Historiozoficzna wypowiedź na cześć nauki:

- Do Joachima Lelewela, 1822r. - mowa wierszowana o charakterze intelektualnych dociekań i pouczania;

IV. "Ballady i romanse"

Różnorodność ballad;

- Ballady i romanse, Wilno 1822.

-niektóre mają charakter, który z dystansem odnosi się do grozy czy upiorności,a inne z kolei wytwarzają dziwny budzący niepokój nastrój powiązany z realizmem i psychologicznym ukazywaniem ostaci np. Lilije;

-Romantyczność-romantyczne odczuwanie rzeczywistości, w której działają tajemne siły porządku pozanaturalnego;

- dzicęce naiwne postrzeganie i prostota w przedstawieniu sytuacji fabularnej wyraża się w balladzie Powrót taty;

Znamiona jednolistości cyklu;

- połączenie epickości, liryczności i dramatyczności, jawny zwrot ku prostocie języka, zgrzbność poetyzowania oraz swoista siemiężność-protest u niektórych filomatów, przychylny był zaś temu Czeczot;

-sugestywna nastrojowość uzyskiwana prostymi środkami językowymi, indywidualizacja postaci, braj schematycznośći w kreowaniu postaci oraz wykazywanie wewnętrznych sprzeczności charakteru, narrator wypowiada się tak jak postaci, które przybliża czytelnikowi, jest jednym z ludu;

Reakcja czytelników;

- 500 egzemplarzy rozeszło się na tyle szybko, ż enależało natychmias niemalże dodrukować kolejne 1000 egzemplarzy, Mickiewicz słwił sie tym, że gosposie zaczytują się w jego balladach, czynili to takż einni, przedstawiciele salonów np. Maryla Puttkamerowa, Tomasz Zan, Zygmunt Krasiński, poeci rosyjscy czy też czescy;

"Ja płynę dalej..." ;

-utwór Żeglarz 1821r., który doczekał się wielu interpretacji, jest niejednoznaczny, uważa się go za pierwszy utwór Mickiewicza, który zalicza się jako lirykę osobistą, I jego część jest zbudowana jak wiersz typowy dla klasycyzmu, II natomiast to już obraz romantyzmu, gdzie nawiązuję do szekspirowskiego pytania o byt oraz prezentuje postawę poetów okresu Sturm und Drang-weltschmerz...wiersz rozbicia wewnętrznego, który jest też określany mianem wiersza o mocy, ponieważ odnosi się do indywidualizaci postaci twórcy i jego pojęcia włąsnej odrębnośći.

"Wyimaginowany dialog z ukochaną";

-wiersz Do M*** ("Precz z moich oczu...!") 1822r.

-w wierszu prezentuje się moc poety, który zawsze będzię dzięki temu wierny ukochanej,

lekki odcień uczuciowości sentymentalnej w wierszu-przybliża to utwór do nawyków obyczajowości salonowej

Wiersz życzeń noworocznych;

-Nowy rok-utwór powstały w czasie pobytu Mickiewicza w więzieniu w grudniu 1823 roku, sposoby rozwijania wątku lirycznego takie jka w dwóch poprzednuch wierszach, obraz zmęczenia psychicznego poety, podtytuł utworu "Myśl z Richtera"-pomysł składania sobie samemu życzeń jest zapożyczony natomiast reszt to już inwencja poety, rozmowa z samym sobą, krótkie pytania i krótkie odrzucające każdy pomysł czego mógłby sobie życzyć odpowiedzi;

Pod urokiem Byrona;

- Mickiewicz czytał takie jego utwory jak: Sen, Pożegnanie Czajld - Harolda, Ciemność

-urzekał go protest Byrona przeciwko zakłamaniu i ludzkiej małości, jego przesąd o beznadziejności otaczającego świata i o wszechobecnej grozie, ważny dla Mickiewicza był też prezentowany przez Byrona maksymalizm emocjonalny, zajmując się tłumaczeniem Byrona do twórczości Mickiewicza mogła przeniknąć postawa, która znalazła odzwierciedlenie wjego twórczości zwłaszcza z roku 1823-pobyt w więzieniu;

V. Spojrzenie na całość okresu wileńsko-kowieńskiego;

Linie rozwojowe młodzieńczej liryki Mickiewicza:

- poetyka klasycystyczna: klarowny łąd w rozwijaniu toku wypowiedzi

-stosowanie żartobliwego tonu wypowiedzi wraz z entuzjazmem i brawurą młodości

-zwrócenie się ku balladom i liryce osobistej-przełom w twórczości,

Dwie fazy rozwoju:

1818-1824-dwie fazy mają miejsce na przestrzeni tych lat; pierwsza to śmiałą twórczość pełna werwe i wzywania do entuzjastycznego zmagania się z życiem, druga zaś to okres cierpkiej refleksji nad światem w byronowskim stylu;

- w pierwszej fazie ujmujeutwory w ramy retoryki, tkwi wpewnej zbiorowości, odnosi się do ogółu, w drugiej fazie jest sam ze sobą, jest jednostką, której twórczość może jednak odnosić się do pojedynczego człowieka w ogóle, tok prowadzenia utworu opiera się w drugiej fazie na paralelizmach i prostej metaforyce;

Własny głos młodzieńczej poezji Mickiewicza:

-Mickiewicz został nazwany "poetą przeobrażeń" miano to nadano mu w oparciu o chrakterystykę jego najwybitniejszych dzieł Dziady, pan Tadeusz, konrad Wallenrod itd.ale na podstawie pierwszego jego tomiku Poezyj można go nazwać "poetą przemienności" ponieważ sprawnie posługiwał się kilkoma gatunkmai w obrębie, których nie znajdywały się nigdy utwory podobne. Były to bowiem zawsze wiersze osobne, które nawet jeżeli były balladą to nigdy nie odwoływały się w kilku utworach do takich samych konwencji.

Gatunki w pierwszym tomie to: wierszowane przemówienie programowe, elegijny sonet, "jamby" przyjacielskie, poematy heroikomiczne, piosenki, oda hymn, romanse sielankowe , ballady, wiersze okolicznościowe, żartobliwe pouczenie, monologi liryczne, wiersze sztambuchowe, bajka.

-

-

-