Teoretyczne Podstawy wychowania 12.01.12

BŁEDY WYCHOWAWCZE

Wychowanie to interakcja między wychowankiem a wychowawcą.

Składniki procesu wychowawczego wg. A. Guryckiej
to cztery czynniki tworzące dynamiczny układ:
- cel wychowawczy
-sytuacje wychowawcze organizowane przez nauczyciela
-doświadczenia wychowawcze zdobyte przez wychowanka w procesie wychowawczym
-zmiany zachodzące w osobowości wychowanka pod wpływem doświadczeń

_{Trzy kategorie oddziaływań wychowawczych:}
1. Wychowanie skuteczne - gdy w wyniku zabiegów wychowawczych dziecko zdobyło pożądane doświadczenie, a więc cel wychowawczy został osiągnięty.
2. Wychowanie nieskuteczne - gdy wychowanek mimo aranżowanych sytuacji nie zdobył zamierzonego doświadczenia.
3. Wychowanie błędne - wywołujące niekorzystne dla rozwoju dziecka doświadczenia.

Rodzice, ich postawy rodzicielskie wobec dzieci stanowią ważny element, mający ogromny wpływ na kształtowanie się osobowości dziecka, na jego życie uczuciowe, zachowanie i rozwój intelektualny.

Postawa rodzicielska:
to ,,tendencja do zachowania się w pewien specyficzny sposób w stosunku do dziecka"
(M. Ziemska)

Postawa rodzicielska odzwierciedla stosunek rodzicow do dziecka - zawiera ładunek uczuciowy, ktory wyznacza dzialanie w stosunku do pociechy. W miare jak dziecko rośnie, zmienia się rowniez postawa rodzicow do niego.

Model typologii postaw rodzicielskich (rysunek)

Postawy rodzicielskie (rysunek)
Dziecko: wroga swoboda, wolnosc, kochajaca swoboda, milosc, kochajaca kontrola, kontrola, wroga kontrola, wrogość

Bład wychowawczy wg. A. Guryckiej:
,,takie zachowanie wychowawcy, które stanowi realną przyczynę (lub ryzyko) powstania szkodliwych dla rozwoju wychowanka skutków"
(A. Gurycka: Błąd w wychowaniu, Warszawa 1990, s. 24)

Zadanie wychowawcy:
-unikanie sytuacji mogących wywołać niekorzystny wpływ na doświadczenia wychowanka
-niedopuszczanie do zaburzenia bądź zerwania interakcji między wychowawcą a wychowankiem, (może to wywołać w dziecku poczucie krzywdy, niesprawiedliwości oraz negatywnie wypłynąć na dalsze wzajemne relacje nie tylko z danym wychowawcą, ale może być przeniesione również na innych wychowawców).

A. Gurycka przyjęła dwubiegunowe kryteria błędów wychowawczych
ze wzglmędu na zachowanie wychowawcy.
Stanowią one skale, na których można określić stopień występowania danego kryterium: emocje skierowane na dziecko, koncentracja na nim i jego zadaniach.

Można uznać, że w punktach centralnych tych skal (lub w obszarze tych punktów) znajduje się nasilenie optymalne, zrównoważone, umiar.

Błędy wychowawcze:

żar umiar lód

-ekstremalna -ekstremalne
emocjonalna <------------------> emocjonalne
akceptacja odrzucenie
dziecka dziecka
-nadmierna <------------------> - nadmierna
koncentracja na koncentracja
dziecku na sobie
-nadmierna <------------------> -niedocenienie
koncentracja zadania
na zadaniu dziecka
dziecka

Błędy wychowawcze "żar" - "lód"
- "lód" - rygoryzm, agresja, hamowanie aktywności, obojętność;
-"żar" - idealizacja dziecka, zastępowanie, uleganie, eksponowanie siebie

Błędy nadmiernej koncentracji

-na dziecku - zastępowanie, idealizacja, rygoryzm, agresja;
- na sobie - hamowanie aktywności dzicka, obojętność, eksponowanie siebie, uleganie dziecku (bezradność);

Błędy zwiazane z zadaniami dziecka
- przecebiania zadań dziecka- zastępowanie, idealizacja dziecka (i jego zadań), rygoryzm, agresja
- niedoceniania zadań dziecka - hamowanie aktywności, obojętnośćm eksponowanie siebie, uleganie(bezradność);

Błąd niekonsekwencji

współwystępowanie w trakcie jednej sytuacji wychowawczej różnych błędów.

Skutki błędów wychowawczych:
-doraźne - dotyczą zerwanej lub zaburzonej interakcji oraz negatywnej oceny zdarzenia przez wychowanka, powodują przeniesienie ocen i zachowań na inne sytuacje wychowawcze lub życiowe;
-odległe w czasie-wywołują negatywne zmiany osobowości oraz jej zaburzenia.

Wychowawca zazwyczaj popełnia błedy nieświadomie. Czynnikami powodującymi błędy wychowawcze są właściwości osobowościowe (głównie stosunek do ludzi), postawy wychowawcze i czynniki sytuacyjne (np. brak czasu,złożoność wykonywanych zadań, kontrola, opór wychowanka).

Błędy popełniane przez dobrych rodziców:
-nieświadome prowokowanie złego zachowania;
- brak konsekwencji;
- pułapki porozumiewania się;
-,,zrobię to za ciebie";
-,,my przeciwko nim";
-wpajanie błędnych przekonań;
-żelazna dyscyplina
-,,rób to co mówię, a nie to co robię";
-ignorowanie potrzeb i trudności dziecka;
-hamowanie naturalnej radości życia i ciekawości świata.
(na podst. K.Steede, 10 błędów popełnianych przez dobrych rodziców, GWP, Gdańsk 2000)
,,Rodzicem się nie jest; rodzicem się stajesz poprzez to co robisz"

Negatywne efekty błędów wychowawczych utrzymują się mimo upływu czasu, a negatywna moc regulacyjna zachowania wychowawczego zostaje przeniesiona na przyszłe funkcjonowanie wychowanka.

22.02.12 BŁĘDY WYCHOWAWCZE cd.

W oparciu o badania przeprowadzone wśród młodzieży wyróżniamy dwa typy nauczycieli: „błądzących” (popełniający błędy) oraz „niebłądzących” ( prezentujący właściwy styl wychowawczy).

Nauczyciel „błądzący” („przeciw ludziom”)
W opinii uczniów jest średnio mądry i inteligentny, mniej uprzejmy, mało opanowany, niezbyt wyrozumiały, słaby organizator bez pomysłów, mało sprawiedliwy, skoncentrowany na sobie. Dominują u niego zachowania agresywne i neurotyczne. Jego zajęcia są spostrzegane jako mało atrakcyjne i mniej przydatne, zaś atmosfera na lekcjach jest napięta i nieprzyjemna. Na jego zachowania uczniowie reagują uległością pod presją oraz sprzeciwem. Wychowawcy Ci wywołują u uczniów negatywne doświadczenia.

Nauczyciel „niebłądzący” („ku ludziom”)

Ma poczucie humoru, jest mądry, inteligentny, wesoły, uprzejmy, pomysłowy, opanowany, cierpliwy, życzliwy, wrażliwy, bardziej sprawiedliwy. Częściej występują zachowania wspierające, nawiązujące kontakt emocjonalny. Lekcje prowadzone przez niego są atrakcyjne i przyjemne dla uczniów. Wychowankowie podporządkowują się jemu, akceptują zachowania uznając jego autorytet.

Wyróżnia się siedem typów zachowań nauczycieli:
1. Agresywne
2. Korygujące i hamujące: nauczyciel ostro formułuje polecenia, upomina i nadmiernie ingeruje
3. Wspierające: nauczyciel cierpliwie wyjaśnia, pomaga w trudnościach, łagodnie perswaduje
4. Nawiązujące lub podtrzymujące kontakt emocjonalny
5. Niezaangażowany: nauczyciel sporadycznie pełni rolę wychowawcy w zależności od potrzeb danej sytuacji
6. Neurotyczne: nauczyciel obarcza uczniów winą za własne niepowodzenia, reaguje nieadekwatnie do sytuacji, jest niekonsekwentny
7. Pozorowane: nauczyciel udaje zainteresowanie uczniami, jest nieszczery i nieautentyczny w relacjach z wychowankami

Skutki błędów wychowawczych

Poza bezpośrednimi skutkami błędów wychowawczych – błędów sytuacyjnych, drugą kategorię stanowią błędy o długotrwałych skutkach. Ich negatywne efekty utrzymują się mimo upływu czasu.

Wśród błędów wychowawczych rodziców związanych z okresem do 7 r.ż. dominują:
Obojętność, agresja eksponowanie siebie.
Błędy te są najsilniej zapamiętywane i ich wpływ na dalsze funkcjonowanie określany jest jako niekorzystny.

Tylko część błędów popełnianych przez rodziców jest przez nich uświadamiana w pełni i to nieraz już po czasie, gdy ujawniają się ich niekorzystne skutki.
Dlatego też trudne, ale i bardzo ważne jest uwrażliwienie rodziców na własne błędy, budowanie ich świadomości pedagogicznej.

07.03. STRATEGIE MANIPULACYJNE NAUCZYCIELI

Manipulować można treścią i sposobem przekazywania informacji.
Manipulację określono kiedyś jako „włamanie do umysłu ofiary i podrzucenie tam własnych pomysłów lub opinii w taki sposób, aby ofiara pomyślała, że sama jest ich autorem.”

Manipulowanie jest jednym ze sposobów czy technik oddziaływania, który bywa stosowany przez pewne osoby lub grupy społeczne dla osiągnięcia korzystnych dla siebie celów. (Grzywa, 1997, s.10)

WEDŁUG A WRÓBEL
stosowanie nieetycznych, nacechowanych instrumentalnością sposobów oddziaływania jest kwestią pierwszoplanową w manipulacji.

MANIPULACJA JEST DZIAŁANIEM:
- podstępnym
- wykorzystującym przewagę taktyczną
- podejmowanym intencjonalnie, w imię celów wyznaczonych przez manipulatora, przedstawiających dla niego jakąś wartość
- uprzedmiatawiającym osobę poddawaną oddziaływaniom, w którym ukrywany jest rzeczywisty cel i mechanizmy działania
- wywołującym lub/i podtrzymującym fałszywą świadomość adresata działań
- wywołującym trwałą lub czasową utratę zdolności do kierowania się własnymi zamiarami, wiedzą, racjonalnością udaremniającym opór opór wobec niej

Manipulacja to taki rodzaj wpływu, który podejmowany jest intencjonalnie, w imię celów wyznaczonych przez dysponenta manipulacji (podmiot manipulujący), uprzedmiatawiający osobę (osoby) poddaną oddziaływaniu. Szczególnym przypadkiem manipulacji jest takie działanie, które podejmowane jest w celu instrumentalizacji osoby manipulowanej.

Za Fabrice d’Almeida:
-„manipulacja”, to: ciąg poczynań i środków prowadzących do tego, aby na drugiej osobie wymóc przyzwolenie na coś; posługiwanie się…

Uczestnicząc w życiu społecznym, jesteśmy stale obiektem oddziaływań, które albo rozpoznajemy i definiujemy na swój sposób, albo spostrzegając je nie rozumiemy ich prawdziwych celów.

Z manipulacją mamy do czynienia wtedy, gdy nie jesteśmy w stanie odczytać prawdziwych celów działania.

Jedną z pierwszych strategii manipulacyjnych w wychowaniu jest żonglowanie karami i nagrodami.

Manipulacja karami i nagrodami szczególnie w pierwszych etapach życia dziecka ma doprowadzić do:
- wyuczenia zachowań pożądanych;
- do ograniczenia zachowań niepożądanych przez rodziców, opiekunów, społeczeństwo.

Wśród metod manipulacji pedagogicznej wyróżniają się m.in.:
- ograniczenie swobody myślenia;
- ciągłe zmiany reguł postępowania i ich uzasadnień;
- prawienie pochlebstw;
- blokowanie dostępu lub skrywanie przed wychowankiem rzeczywistych faktów i informacji;
- tendencyjne preparowanie informacji;
- sentymentalizacja treści;
- stwarzanie deficytu lub nadmiaru dóbr;
- wzbudzanie rywalizacji antagonistycznej;
- stwarzanie pozorności wyboru;
- deformowanie kontaktów;
- odwoływanie się w łamaniu czyjejś woli do presji grupy;
- angażowanie autorytetów;
- wywoływanie poczucia winy.

Manipulacja w przestrzeni pedagogicznej może przybierać różną postać w zależności od wieku wychowanków, oraz od celu działań manipulacyjnych.

Najczęściej stosowane typy manipulacji w szkole:
- manipulacje językowe;
- manipulacje faktami;
- manipulacje emocjami.

Szczególnie groźna i niebezpieczna jest sztuka wprowadzania w błąd poprzez manipulacje faktami – to przykład kłamstwa destrukcyjnego. Manipulator w ten sposób nic nie uzyskuje, ale wyrządza poważną szkodę.

Na działania manipulacyjne podane są dzieci, które odczuwają lęk przed szkołą:
- aż 61.7% badanych dzieci traktuje szkołę jako miejsce niebezpieczne.

Do najczęściej stosowanych przez nauczycieli strategii należą strategii :wszechwładzy” i „wszechwiedzy” (Robert D. Strom).
„Wszechwładza” polega na wpojeniu uczniom przekonania, że wie się o nich wszystko i ma się nad nimi ostateczną władzę.

Innymi przykładami działań manipulacyjnych podejmowanych przez pedagogów są:
- naiwne taktyki manipulacyjne: presja i szantaż, szantaż emocjonalny, kłamstwo;
- strategia wielkiego kłamstwa;
- strategia wyolbrzymiania ego;
- strategia bezsilności;
- strategia przyjaznego wroga;
- skrajne administrowanie;
- strategia ”blisko ucznia”;
- strategia „sam sprawdź to”;
- strategia tworzenia nastroju chwili;
- strategia obietnic bez pokrycia;
- strategia wyszukiwania słabych punktów wychowanka i wywarcie wpływu na nie;
- strategia wykorzystywania nieuwagi i posunięcie gotowych rozwiązań, nie przedstawiając pełnego obrazu (np. umowy);
- strategia „zgadnij to sam”;
- strategia konformizmu;
- strategia tworzenia nowej tożsamości wychowanków;
- strategia „zamieńmy się rolami”.

W najnowszych publikacjach poświęconych manipulacji wymienia się również kategorie działań „bezwzględnych graczy”, dobrze przeszkolonych animatorów, „niewinnych dziatek”, oraz wychowawców wywodzących się z kręgów stosujących zasadę: „kto kocha, ten karci”.
„BEZWZGLĘDNY GRACZ”
nie tworzy związków emocjonalnych nie tylko na linii Nauczyciel – Uczeń, lecz również na linii Nauczyciel – Nauczyciel. Chętnie sięga do technik ingracjacyjnych, manipuluje językiem, ale także informacjami, gra w prawdę i kłamstwo.
„DOBRZE PRZESZKOLONY ANIMATOR”
to inaczej zręczny animator – umie skłonić klasę, grupę do podjęcia mniej lub bardziej określonej decyzji. Jest to możliwe – należy w dobrym momencie oddać głos odpowiedniej jednostce.

Źródłem działań manipulacyjnych w szkole mogą być również oceny, odpowiedzi ustne uczniów. Oceny zaniżone lub celowo podwyższone bardzo często obniżają w oczach ucznia jego osobistą wartość.

Według IWONY WAGNER większość nauczycieli podziela pogląd, iż uczniowie powinni przede wszystkim uczyć się, pozostawiając do dyspozycji nauczyciela rodzaj środków, metod i form, za pomocą których przekazywana i egzekwowana jest wiedza.

W konsekwencji preferowani są uczniowie wykazujący się przewagą zachowań konformistycznych typu: uległość, zależność, sztywność adaptacyjna, brak krytycyzmu, niskie poczucie własnej wartości.

Etyka zawodu nauczyciela dotyczy postawy nauczyciela, jego kultury, osobistej odpowiedzialności, wrażliwości, samokrytycyzmu, uczciwości, hierarchii wartości, światopoglądu, wiedzy i kompetencji.

Zawód nauczyciela stawia wysokie wymagania – nauczyciel znajduje się pod ustawiczną kontrolą, każde jego potknięcie jest natychmiast dostrzegane i komentowane przez sędziów – i to surowych – uczniów, których wychowuje.

Naczelną zasadą w postępowaniu z uczniami powinno być poszanowanie ich godności, podmiotowe traktowanie każdego ucznia.

Manipulacja jako sposób wywierania wpływu nie indukuje pozytywnych relacji międzyludzkich. Czy można usprawiedliwiać działania manipulacyjne?

21.03. ORIENTACJE BADAWCZE TEORII WYCHOWANIA

Klasyfikacja orientacji badawczych
Ze względu na różnice podejść polskich naukowców do teorii wychowania, wynikających z odmiennych punktów myślenia o jej istocie, zadaniach czy podstawowych pojęciach, wyróżniamy cztery rodzaje orientacji badawczych:
1. Orientację socjologiczną
2. Orientację normatywne (normatywno-ideologiczną oraz normatywno-filozoficzną)
3. Orientację psychologiczną
4. Orientację eklektyczną

ORIENTACJA SOCJOLOGICZNA

Skupia uwagę badaczy na teorii społeczeństwa wychowującego, w którym proces wychowania jest zdeterminowany przede wszystkim oddziaływaniem na jednostkę podstawowych struktur społecznych, środowisk wychowawczych czy sił społecznych.
PRZEDSTAWICIELE ORIENTACJI SOCJOLOGICZNEJ:
Florian Znaniecki (1882 – 1958)
Zygmunt Mysłakowski (1890 – 1971)
Romana Miller (1906 – 1983)

FLORIAN ZNANIECKI
Wychowanie jest zjawiskiem społecznym, które przenika przez wszystkie struktury i procesy społeczne.
Wg. Znanieckiego postawę konstruktywną teorii wychowania tworzą następujące kategorie pojęciowe:
-wychowanie;
-środowisko wychowawcze – osoby i grupy społeczne, które wywołują i regulują działalność wychowawcza;
-stosunek wychowawczy – stosunek społeczny, zachodzący między indywidualnych wychowankiem a którąkolwiek z osób lub grup, wywołujących i regulujących działalność wychowawczą.

ZYGMUNT MYSŁAKOWSKI
Lokuje teorię wychowania w pedagogice, wskazując, iż jako jej część jest nauką w najwyższym stopniu społeczną. Pojęcia „ogólna teoria wychowania” używa zamiennie z „pedagogiką ogólną”.
Podstawowe pojęcia teorii wychowania wg Z. Mysłakowskiego:
Wychowanie, samowychowanie i środowisko wychowanka.
Wychowanie w znaczeniu szerokim, to „te wszystkie procesy i czynności, którym podlega osobnik, przychodzący na świat, ze strony otoczenia, tj. osobników dorosłych biologicznie należących do tego samego gatunku; procesy i czynności, dzięki którym osobnik, początkowo niezabezpieczony i niedojrzały, staje się stopniowo zdolnym do samodzielnego istnienia we właściwej mu <<sferze życiowej>>”
Samowychowanie to proces, w trakcie którego dochodzi do przekształcenia własnej osobowości w kierunku idealnego „Ja”, zachodzący w środowisku wychowawczym, na które składa się wszystko to, co w pewien określony sposób wyznacza istocie ludzkiej formę egzystencji w stosunkach ze światem.

04.04 ORIENTACJE NORMATYWNE

Na podstawie filozofii człowieka (antropologii filozoficznej), aksjologii, lub teorii kultury określane są wartości i cele, jakimi powinno kierować się wychowanie człowieka. W zależności od preferowanych źródeł są nimi określone ideologie albo wybrany kierunek antropologii filozoficznej.

Tak rozumiane teorie wychowania są zbliżone do nauk praktycznych, w których pojęcia i normy jako prawa teoretyczne są przekształcane w normy działań pedagogicznych.

Dwie kategorie orientacji normatywnych

Ze względu na źródła uzasadnień normatywnych wyróżniamy:

• Orientację normatywno – ideologiczną

Orientację normatywno – filozoficzną

Ad. 1 ORIENTACJA NORMATYWNO - IDEOLOGICZNA
Reprezentanci:
- Kazimierz Sośnicki (1883 – 1976)
- Heliodor Muszyński (ur. 1931)

Ścisłe powiązanie z narzuconą społeczeństwu polskiemu po II wojnie światowej ideologią socjalistyczną oraz wynikającym z nich przesłaniem normatywnym o jedynie słusznym podejściu do wychowania, w tym szczególnie intencjonalnego i instytucjonalnego. Powstała w ten sposób prakseologiczna teoria wychowania ideologicznego określająca, za pomocą jakich działań można w określonych warunkach ustrojowych osiągać postulowane cele wychowania.
Zgodnie z humanizmem marksistowskim człowiek występuje jako wartość pochodna, instrumentalna, doniosła ze względu na ideał życia społecznego.
Cele wychowania to odbicie i konsekwencja przyjętej ideologii społecznej – socjalistycznej i są budowane na jej podłożu.

Heliodor Muszyński
Teoria wychowania jest jedną z podstawowych dyscyplin pedagogiki jako nauki zajmującej się wychowaniem w wąskim znaczeniu.

Metody wychowania

• Wpływu osobistego (wychowawca manipuluje własnym zachowaniem)

Wpływu sytuacyjnego (wychowawca manipuluje warunkami życia wychowanka)

Wpływu społecznego (wychowawca manipuluje otoczeniem społecznym wychowanka)

Kierowania samowychowaniem (wychowawca odwołuje się do pewnych już ukształtowanych postaw wychowanka)

Ad. 2 ORIENTACJA NORMATYWNO – FILOZOFICZNA
Przedstawiciele:
- Stefan Kunowski (1909 – 1977)
- Władysław Cichoń (1924 – 1987)
- Karol Kotłowski (1910 – 1988)

Wg S. Kunowskiego

Teoria wychowania jest nauką łączącą w sobie charakter empiryczno- normatywny z teoretyczno – empirycznym.
Wychowanie, będące siłą napędową rozwoju człowieka, jest dziełem nie tylko jego natury, ale i kultury społeczeństwa, wartości w środowisku życia.

Karol Kotłowski
Teoria wychowania K. Kotłowskiego dojrzewała w klimacie dyskusji z tak wybitnymi pedagogami, jak Sergiusz Hessen, Bogdan Nawroczyński, Wincenty Okoń, Mieczysław Kreutz czy Kazimierz Sośnicki.

Podstawowe kategorie pojęciowe w teorii wychowania:
- wychowanie
- akt pedagogiczny
- oddziaływanie pedagogiczne
- proces wychowawczy
- fakt pedagogiczny

Wychowanie (jedno z najbardziej złożonych działań człowieka) – jest nim oddziaływanie na drugą osobę ludzką świadomość w celach wychowawczych.

Akt pedagogiczny – każda świadoma czynność człowieka, która jest zorientowana na jakiś cel wychowawczy.
Oddziaływanie pedagogiczne – ciąg powiązanych ze sobą i ukierunkowanych na jakiś cel wychowawczy aktów pedagogicznych.
Proces wychowawczy lub pedagogiczny – współdziałanie świadomości przedmiotu i podmiotu dla osiągnięcia wyznaczonego celu pedagogicznego.
Efektem pojedynczych aktów lub procesów wychowawczych są fakty pedagogiczne, na które składają się:
pożądane stany świadomości wychowanka,
- oparte na nich działania wychowanków,
- nowe sytuacje wychowawcze.

ORIENTACJA PSYCHOLOGICZNA

Źródło – psychologiczne koncepcje człowieka, jego osobowości, zachowań lub charakteru.

Przedstawiciele:
- Zbigniew Zaborowski (ur. 1926)
- Mieczysław Łobocki (ur. 1929)
- Krzysztof Konarzewski (ur. 1948)

Zbigniew Zaborowski

Wychowanie należy przeciwstawić takim kategoriom, jak kontrola, organizacja czy manipulacja, gdyż istotą tego procesu nie jest podejście mechaniczne do drugiej osoby, ale twórcze, odwołujące się do jej własnych możliwości rozwojowych.

Centralnym czynnikiem w procesie wychowawczym, determinującym zarazem jego efektywność, są stosunki interpersonalne między wychowawcą a wychowankiem.

Mieczysław Łobocki

Wychowanie w wąskim znaczeniu jest procesem odnoszącym się przede wszystkim do sfery emocjonalno – motywacyjnej dzieci i młodzieży. Wiąże się ono z dokonywaniem zmian w tej właśnie sferze osobowości człowieka, w jego rozwoju.

Cechą wychowania jest złożoność, intencjonalność, interakcyjność, relatywność i długotrwałość.

Źródłem teorii wychowania powinny być badania diagnostyczne cech oraz dynamiki funkcjonowania faktów i zjawisk wychowawczych (szczególnie obserwacja i eksperyment pedagogiczny), a także własne doświadczenia pedagogiczne w zakresie wychowania dzieci i młodzieży.

Krzysztof Konarzewski

Źródłem każdej teorii oddziaływań wychowawczych powinna być zweryfikowana empirycznie wiedza naukowa, zwłaszcza trafna teoria psychologiczna o mechanizmach ludzkiego zachowania.

Psychologia ma stanowić dla teorii wychowania swoisty układ odniesienia, strukturę porządkującą jej twierdzenia o wychowaniu i jego skuteczności.

Model pedagogiki behawioralnej

• Wychowanie jest procesem warunkowania i modelowania zachowań (dominuje metoda wzmocnień pozytywnych i negatywnych);

W relacjach wychowawczych nie uwzględnia się wewnętrznych doświadczeń dziecka i pedagoga;

Zadania edukacyjne i wychowawcze formułują dorośli ( nie ma miejsca tu na kreatywność i twórczość wychowanka);

Zarówno wychowanej, jak i pedagog muszą się orientować w swojej aktywności na wymierny efekt, z którego są następnie rozliczani.

ORIENTACJA EKLEKTYCZNA

Przedstawiciele:
- Józef Górniewicz
- Piotr Petrykowski
- Teresa Kukołowicz
- Ewa Kubiak-Szyborowska
- Dariusz Zając
- Herbert Kopiec - Andrzej M. de tchorzewski

Przedstawiciele tej orientacji nie formułują własnych zwartych koncepcji czy teorii wychowania, nie rozwiązują najbardziej typowych dla niej problemów, ale skupiają swoją uwagę na rekonstrukcji najistotniejszych dla tej subdyscypliny zagadnień.

Do autorów tak skonstruowanych rozpraw zalicza się naukowców różnych pokoleń i orientacji aksjologicznych, którzy są:

• Albo zorientowani na dydaktyczną funkcję syntetycznego przekazu najistotniejszych ich zdaniem, dokonań i słabości dotychczasowych teorii wychowania;

Albo nastawieni na pobudzenie refleksji metateoretycznej i wprowadzenie czytelników na drogę dyskursywnego myślenia o teorii wychowania skoncentrowani na wiedzy;

O rzeczywistości wychowawczej;

Albo są też skupieni na ukazaniu w materiałach pokonferencyjnych stanu akademickiej debaty nad teorią wychowania w Polsce.