Temat 11: Szkoła jako instytucja społeczna i wychowawcza.
Szkoła to następny czynnik po rodzinie kształtujący osobowość dziecka. w szkole dokonuje się proces socjalizacji dziecka i uczestniczy w przygotowaniu go do życia społecznego.
Funkcje szkoły:
1. dydaktyczna- polega na wiedzy i kształceniu uzdolnień i zainteresowań.
2. wychowawcza- obejmuje przekazywanie uczniom systemu, obowiązujących norm i wartości, kształcenie umiejętności i współdziałania z innymi.
3. opiekuńcza- polega na zabezpieczeniu prawidłowego rozwoju fizycznego i bezpieczeństwa dziecka oraz organizowanie czasu wolnego.
Najczęściej poddawane jest krytyce dążenie nauczycieli do przekazywania i egzekwowania wiadomości przy braku działalności wychowawczej. Uczniowie w szkole uczą się przede wszystkim podporządkowania, nie poświęcając dostatecznej ilości czasu na rozwój ich zainteresowań, motywacji do nauki, itp.
Prawie każdy początkujący uczeń ma silną motywację do nauki i wierzy w osiąganie sukcesów, jednak nie wszyscy je osiągają, a ciągły brak pozytywnych rezultatów prowadzi do sytuacji zagrożenia, wywołując różne reakcje, np. poczucie krzywdy, bunt, agresja.
Stopień zagrożenia zależy od wielu czynników, takich jak:
- aspiracje rodziców,
- poziom motywacji do nauki,
- klimat społeczny,
- szkoła oraz czynniki nerwicujące na jej terenie(nadmierne wymagania, negatywne kontakty interpersonalne uczeń- nauczyciel, rozmaite formy strachu przed szkołą, a czasami lęku, np. przed odpowiedzią przy tablicy, przed rywalizacją, przed nauczycielem).
Szkoła jako środowisko wychowawcze:
Szkoła jest instytucją, której rolą jest kształcić i wychowywać. Jest najważniejszą placówką socjalizacyjną, biorącą udział w transformacji systemu wartości i wzorców zachowań dla pokolenia starszego i dla takiego które wchodzi w życie społeczne. Jest wspólnotą osób o wyraźnym charakterze relacji między wszystkimi tworzącymi jej strukturę członkami.
Zadania szkoły sprowadzają się do następujących:
nauki poprawnego i swobodnego wypowiadania się, pisania i czytania ze zrozumieniem,
poznawania wymaganych pojęć i zdobywanie rzetelnej wiedzy na poziomie umożliwiającym co najmniej kontynuację nauki na kolejnym etapie kształcenia,
dochodzenie do rozumienia, a nie tylko pamięciowego opanowywania pewnych treści,
rozwijanie zdolności dostrzegania różnego rodzaju związków i zależności (przyczynę do skutkowych, funkcjonalnych, czasowych, przestrzennych, itp.)
rozwijanie zdolności myślenia analitycznego i syntetycznego,
traktowanie wiadomości przedmiotowych stanowiących wartość poznawczą samą w sobie w sposób integralny, prowadzący do lepszego poznania świata, ludzi i samego siebie,
poznawanie zasad rozwoju osobowego i życia społecznego,
poznawanie dziedzictwa kultury naukowej postrzeganego w kwestii perspektywy kultury europejskiej.
Do najbliższej przyszłości należy:
eliminować czynniki lękotwórcze stanowiące elementy różnego rodzaju procedur dyscyplinujących;
w jak największym stopniu zastąpić metody nabywania i utrwalania informacji metodami dialogu nauczycieli z uczniami i uczniów między sobą;
w jak największym stopniu zastąpić zadania odtwórcze stawiane uczniom zadaniami wymagającymi twórczych, innowacyjnych zachowań.