WSPÓŁCZESNE KIERUNKI W PEDAGOGICE

Zjawisko miksowania języków dot. Wychowania-wypowiedz

EKLEKTYCZNA-ma charakter: brak harmonii, fundamentów, wprowadzają zamęt, nieporządek

WYP> POGRANICZNA-na pograniczu, np. pedagogiki i filozofii-są dopełniające

WYP> PSEUDO-fałszywe złudne nazywanie czegoś

WYP> ”PARA”- obok, poza czymś, świadome, czytelne, pełniejsze myślenie o pedagogice

PYT.1 JAKIE PŁYNĄ KONSEKWENCJE DLA TOŻSAMOŚCI PEDAGOGIKI Z WIELOŚCI FORM WYPOWIEDZI O WYCHOWANIU A SZCZEGÓLNIE ZE „ZJAWISKA MIKSOWANIA FORM”?

Wynika z tego bogatsza wiedza o wychowaniu, potrzeba umiejętności wybierania z całej teorii tego, co najlepsze i najpotrzebniejsze, jak również potrzeba ustalenia kryteriów tożsamości pedagogiki

1. KRYTYCZNE PORÓWNYWANIE FAZ ROZWOJU TEORII PEDAGOGICZNEJ NA ZACHODZIE I W POLSCE ( W OPARCIU O PODEJŚCIE R. PAULSTON ).

Fazy rozwoju pedagogiki na zach. i w Polsce

1. ETAP ORTODOKSJI-lata 50-60 na zach. Polsce później. Dominował paradygmat pozytywistyczny, myślenie linearne-przyczyna -skutek.

2. ETAP HETERODOKSJI-nurty neo i anty, ścierające się z dominującym nurtem. Lata 60-70 na zach. lata 70-80 w Polsce , dążenie do dominacji

3. ETAP HETEROGENICZNOŚCI-lata 80 na zach lata 90 w Polsce, dyskusja, przeplatanie się, uzupełnianie się, demokratyczny okres, nie ma dążenia do dominacji

KWIECIŃSKI WYRÓŻNIAK 4(teorie)

-STRUKTURALIZM- musi być

-FUNKCJONALIZM- powinien być

-HUMANIZM- może być

-HERMENUTYKA- zdarza się

2. JAKA POSTAWE PEDAGOGA WOBEC WYCHOWANIA IMPLIKUJA TEORIE RADYKALNEGO FUNKCJONALIZMU (STRUKTURALIZMU) - W JEZYKU

DOMINUJE FUNKTOR (MUSI BYĆ) FUNKCJONALIZMU (POWINIEN), RADYKALNEGO HUMANIZMU (MOŻE BYĆ), HUMANIZMU (ZDARZA SIĘ) ?

-Musi być narzucony z góry, przymus, nakaz, podstawa określony sposób widzenia świata narzuca pedagogowi odgórnie. Relacje Nauczyciel - Uczeń hierarchiczne określone. Uczeń podporządkowany, brak wolności,

-Powinien być związany z definicja roli. Sprawne funkcjonowanie w społeczeństwie sprawia ze mamy określone role i każdy wie jakie ma role określone zdefiniowane role. Nie ma wolności

-Może być zdarza się moment wyboru nauczyciel interpretuje to, co zdarza się tu i teraz .Czynnik wolności , niezależności wątpliwości, wolnosci

3. co oznacza konieczność przechodzenia nauczycieli - pedagogów do filozoficznego sposobu ,,bycia” i jak owo ,,przechodzenie” miałoby się odbywac ?

1.NAUKA I NAUKOWOŚĆ PEDAGOGIKI

NADZIEJE(będzie wtedy)- zakorzenienie praktyki badawczej w społecznym doświadczeniu kultury (teoria interesów poznawczym Habermesa)

ROZTERKI(każdy jest dyskusja, czy metoda, czy przedmiot)- będzie spor, czy metoda, czy przedmiot, czy inna dyscyplina o naukowości pedagogiki.

2.PRAKTYKA EDUKACJNA

NADZIEJE (będzie wtedy) Partnerstwo- wzajemne zrozumienie dwóch podmiotów

ROZTERKI (każdy jest dyskusja, czy metoda, czy przedmiot) Relacje poznawania i podporządkowanie

FILOZOFIA DAJE:

-REFLEKSJA trzeba objąć :

- procesy rozwoju człowieka uczucia

-siebie samego(kim ja jestem, co robię, sens zawodu)wartość, własne postępowanie, co przekazuję

-Relacje ja drugi człowiek interakcje

-Refleksja dotycząca świata (rzeczywistości)

REFLEKSJA ma prowadzić do tego żeby wyciągnąć wnioski, odkrywanie sensu, filozofia pozwala odczytać sens procesu nazywać, odkrywać fakty pedagogiczne , żeby zastanawiać się do czego prowadzi, chroni przed popełnieniem błędów.

Dzięki filozofii umacnia się intuicja, otwiera na inne obszary

CO ODRÓŻNIA FILOZOFA OD INNEGO CZŁOWIEKA?

-Ciągłość pytań filozof nie jest zadowolony ze swojej odpowiedzi filozof ciągle szuka

-pytania filozofa są ogólne, kim jest człowiek, odpowiedzi są ogólne.

Filozofia pozwala zobaczyć Pedagoga i wychowawcę: człowieka z pewnej perspektywy

-Filozof poszukuje prawdy , pokazuje fałszywe myślenie ( nasze, nauczycieli)

-Podstawa interakcji jest dialog o charakterze podmiotowym, autentyczności, spontaniczność akceptacja, otwartość , odejście od podstaw rytualnych.

Nauczyciel- to człowiek , pedagog- psycholog, specjalista określonej dziedziny (wiedzy)

-ktoś kto wchodzi w interakcje

-ktoś kto kieruje procesem dydaktyczno - wychowawczym(cele, metody, środki, formy)

3 DROGI (MOŻLIWOŚCI), KTÓRE POZWALAJA BYĆ FILOZOFEM:

a) ludzie interakcje

b) odejście od postawy rytualnej (schemat, porządek, ustalona kolejność) do konceptualnej mieć powinien pomysł i otwierać się na to, co się wydarzy)

c) poprzez przemyślanie celów i zadań swojej pracy zawodowej wspomaga, przewodniczy, tłumaczy, pomaga.

Wyzbycie się panowania i zniewolenia - Jest dialog i otwarcie.

TABELKA:

A) Cel → B) Postawy najważniejsze umiejętności i wiedza → C) Wiedza, umiejętność, postawy

A) Podstawy rozwoju pedagogiki → B) Koncepcja pedagogiki jest podstawa, od strony teoretycznej idziemy do praktyki → C) Koncepcja pedagogiczna wynika z konkretnych problemów.

A) Rozumienie edukacji, definiowanie → B) Konsolidacja, dyskusja ustalona definicja, obszar o którym mówimy → C) Nie ma spójności co do tego czym jest edukacja, czym się zajmujemy.

A) Koncepcje świata → B) Świat jako obszar hermeneutyczny, humanistyczny → C) Świat jako rzeczywistość instrumentalna.

4. POSTMODERNIZM

KATEGORIALNA MAPA- pojęciowa mapa.

MODERNIZM - wiedza naukowa, rozum- sędzia, jeden obraz świata, świat racjonalnie określony, linearny, nauka nowoczesna pokazywała prawdziwy obraz świata, wiara w idee postępu, człowiek- stałe centrum, człowiek autonomiczny, podmiot, niezależny wiedza- naukowa, pewna, prawdziwa. Nie było miejsca na umiejętność(odrzucane na margines)

POST- mniejszość(jest miejsce) na swoje prawo, glos, glosy każdego są równe, równie ważne .Post- dominująca idea - różnica (wyróżnia się), zaistnieć

Postmodernizm- odrywa ciało - jest tekstem kulturowym

Kreowanie ciała- jako tekst kulturowy, ciało, które staje się obszarem identyfikacji, naszej tożsamości

Mi. Faulcault: wiedza, która staje się władza, ta wiedza wpływa na nasza podmiotowość .

-wiedza -władza -podmiotowość

Ciało jest tekstem kulturowym, jest jednym z obszarów od których powinna zaczynać się edukacja(jest temu najbliższe).

Doszły do głosu feministki, które mówią, ze dominuje męski punkt widzenia. Upominają się o swoje prawa.

Ruch ekologiczny- walka o ekologie zanik podziału na kulturę niska i wysoka. Upominanie się o sferę duchowa ( w kulturze ciała) wchodzimy w etap kultu ducha. Komputeryzacja, informatyzacja- wirtualne (miłość bliskość).

W modernizmie - nauka dawała poczucie wiedzy pewnej, prawdziwej, budowała pewność.

W postmodernizmie - Nauka- budowanie niepewności , otwieranie rożnych źródeł wiedzy, odrywanie pewnych elementów strzępów, cząstek wiedzy, które nie zawsze dają się złożyć w jedna całość

Kultura - świat (rzeczywistość) kopii bez oryginałów. Buduje obraz świata na podstawie kopii.

Kicz staje się ważna kategoria w kulturze.

Dyskusyjnie jest to, co znaczy kicz.

Edukacja- ma wychodzić od tekstów związanych z ciąłem, krytyczny odbiór obrazu, (obrazki emotikony) do troski , żeby nie przyjmować wszystkiego jako bladsze.

5. PEDAGOGIKA KRYTYCZNA

Cele pedagogiki krytycznej- odejście od alienacji, uprzedmiotowienia (kolonizacja - zawładniecie)

Folkierska- ,,etyczność a moralność”

6. ISTOTA I SENS TEORII KRYTYCZNEJ J. HABERMASA.

CZŁON POZYTYWNY- nakreśla rzeczywistość kultury, intern akcja, komunikacja, jest równość, dialog.

CEL- budowanie rzeczywistości opartej o dialog promowanie komunikacji.

CZŁON KRYTYCZNY- ujawniony , demaskujemy wszystko to co utrudnia lub uniemożliwia procesy komunikacji, ujawnia świadomość fałszywą (jedni maja tylko prawa, drudzy tylko obowiązki)

Cel teorii krytycznej: (1CEL) demaskowanie, ujawnianie świadomości fałszywej.

CZYM JEST DIALOG W TEORII KRYTYCZNEJ?

Dialog jest metoda dojścia do celu- budowanie pewnego ładu społecznego, ustalanie norm, wartości szanowanych przez wszystkich.

Pedagogika krytyczna - (cele) -przeciwstawienie się pedagogice- demaskowanie.

Ukryty program(cele jawne nie współgrają z ukrytymi, relacje N-U).

CEL Z KRYTYCZNEGO CZŁONU-pedagogika krytyczna demaskuje takie doświadczenia, jak: przemoc, przymus, jednostronny encyklopedyzm, rywalizację.

CEL Z POZYTYWNEGO CZŁONU-ma skłaniać do zadawania pytań (jak ma wygląda proces wychowania) pytania o istotę procesów wychowania, zmusza do przemyślenia całej pedagogiki.

Zniesienie fałszywej rzeczywistości i przekonanie do niczym skrępowanego dialogu, do komunikacji.

Rozwijanie indywidualności i moralności-jednostki będą moralne, podstawa społeczeństwa komunikującego się.

Szkudlarek, Śliwierski -

PRZEMOC SYMBOLICZNA-zwalczanie gwałtu symbolicznego, wkraczamy w sferę norm kultury, szkoła jest przedstawicielem kultury symbolicznej, jeżeli ktoś robi to inaczej niż ta kultura nakazuje(kultura dominująca) wtedy jest spychany, karany, wtedy ta osoba uczy się milczenia albo się buntuje

JEZYK - rodziny robotnicze-ojciec ma rację, monolog jednostronny, kara za bunt, autorytet ojca, ogromna więź, bliskość związana z komunikacją. Młody człowiek nie uczy się wyrażania własnego zdania. >Kod ograniczony-rodziny inteligenckie-więź luźniejsza, uczy się wyrażać własne zdanie.

Kod rozwinięty-szkoła ma taki kod, jeśli uczeń ma kod ograniczony i jest w takiej szkole, wtedy jest słabszy, nie ma swojego zdania, nie rozumie nauczyciela, zamyka się w sobie.

PEDAGOGIKA KRYTYCZNA-upomina się o te wszystkie osoby, które są zepchnięte ze względu na ten swój ograniczony kod.

PRZEMOC STRUKTURALNA-szkoła powiela strukturę klasową związaną z pracą, sposób traktowania ucznia-przygotowywanie do pełnienia ról zawodowych-dzień robotniczy-fizyczna praca.

ROZWÓJ MORALNY- postępować moralnie. A. Folkierska - porządkuje-wolna wola -wiedza - rozum, dobro. Uznawanie pewnych praw.

W postępowaniu moralnym - normy jednostkowe i indywidualne. Ja czynię tak, żeby czynić dobrze sobie, drugiemu człowiekowi.

Skąd wiemy, co jest moralne? - religia, rodzina, wychowanie. My znamy te normy i prawa.

Regulatorem tego, czy postępuję moralnie czy nie, jest nasze sumienie.

Odnoszę do swojej wiedzy i do dobra. Postępowanie w zgodzie ze swoim sumieniem jest ideą i tym do czego człowiek dąży.

Moje prawo staje się moim obowiązkiem w moralności, ponieważ ja tak chce.

POSTĘPOWAC ETYCZNIE - prawa wspólne, ustalane w drodze dialogu, przyjęte dla dobra wszystkich .

Rodzina jest królestwem etyczności - uczymy się czynienia czegoś dla innych ludzi nie licząc na odwzajemnienie. Praca dla wspólnoty.

LOGIKA PRZEJŚCIA OD MORALNOŚCI DO STYCZNOŚCI

Społeczeństwo jest oparte o prawa ludzkie i prawa boskie.

Prawa boskie - wszyscy równi. Jeżeli jesteśmy równi to, co musi się stać, żeby wyłonił się przywódca z tej grupy? - to ktoś musi zaryzykować, podjąć próbę podporządkowania sobie drugiej osoby.

Wg. Ludzi-różni ludzie ze względu na funkcje, role pełnione.

Niewolnik będzie niewolnikiem wtedy, kiedy się na to zgodzi, jako podmiot. Sobie tłumaczy, że takie jest życie społeczne, że jakaś struktura być musi.

Musi być podział ról-żeby dojść do wspólnego celu jakim jest przetrwanie (wytworzyć jakieś dobra) i wtedy jak mają wspólny cel to dochodzą do styczności.

7. LOGIKA ROZWOJU JEDNOSTKOWEGO, MORALNEGO, SOCJALIZACJI CZŁOWIEKA W TEORII L. KOHLBERGA(ZE SZCZEGÓLNYM UWYPUKLENIEM ROZWOJU TOŻSAMOŚCI NAUCZYCIELA).

POZIOM PRZEDKONWENCJONALNY - nie ma sumienia, świadomości, niezależności; unikanie kar i maksymalizowanie przyjemności; wzajemność świadczeń-jeśli coś...to coś..., umowa społeczna.

POZIOM KONWENCJONALNY - rola definiowana przez kogoś, bezwiednie, podporządkowanie się tej roli, ja wpisuje się w oczekiwania innych osób.

POZIOM POSTKONWENCJONALNY - zasady poddawane są krytycznej analizie, te, z którymi się nie zgadza odrzuca; autonomia, niezależność, postępowanie w zgodzie z własnym sumieniem.

KWIECIŃSKI „UKRYTA PRZEMOC.....”

8. CZY I NA ILE ZGADZASZ SIĘ Z TEZĄ, IŻ „PEWNE TYPY UKRYTEJ PRZEMOCY EDUKACYJNEJ(CZY PRZYMUS W OGÓLE) SĄ NIEZBĘDNYM WARUNKIEM PRZETRWANIA I UCZESTNICTWA SPOŁECZNEGO JEDNOSTKI”?

Przymus służy kształtowaniu osobowości, buduje ład, kształtuje świadomość, co jest dobre a co złe, zdefiniowanie roli społecznych. Uzasadniamy i argumentujemy normy, zasady zakorzenione w kulturze. Trzeba demaskować przymus, ale pewne zasady, normy muszą istnieć.

KRYTYKA EDUKACJI:(szkoły)

3 FUNKCJE NA KTÓRYCH DZIAŁA SZKOŁA: transmisja, transgresja, transformacja.

3 NURTY: konserwatywny-transmisja kultury; liberalny-transgresja, radykalny-społeczna funkcja szkoły-transformacja

9. CZY DESKOLARYZACJA TO MIT, CZY NIEUCHRONNA KONIECZNOŚC WSPÓŁCZESNEJ CYWILIZACJI?

DESKOLARYZACJA - doszkalanie obejmuje wszystkie instytucje. Podział-nie ma równości wobec dzieci, dyskryminacja dzieci z biedniejszych krajów, biurokracja zaczyna stać na pierwszym planie, rezygnacja ze szkoły jako instytucji w zamian proponuje życie we wspólnocie, równości.

RACJONALNOŚC - KWAŚNICA

2 WYMIARY:WYMIAR JAWNY-jawne poglądy na każdy temat; WYMIAR UKRYTY-pochodzenie tych poglądów, zakorzenienie, skąd one się wzięły.

WIEDZA PEDAGOGICZNA:

2 SPOSOBY WIDZENIA ŚWIATA(WIZJE ŚWIATA): RACJONALNOŚC ADAPTACYJNA-przystosowanie; RACJONALNOŚC EMANCYPACYJNA-zmienianie, wyzwolenie.

RACJONALNOŚC ADAPTACYJNA:

Osoba zaadaptowana - społecznie definiowane poczucie sukcesu; wartości materialne-mierzalne, przeliczalne, wymierne, widoczne. Po tych wartościach widzimy, czy ktoś jest przystosowany czy nie.

Konsumpcyjny styl życia:

Świat: 1. przystosowany tu i teraz(ja chcę się przystosować); 2. indywidualistyczny-ja postrzegam świat przez pryzmat siebie; 3. instrumentalistyczny-instrumentalne traktowanie świata, wszystkiego, co nas otacza.

10. JAKIMI CECHAMI CHARAKTERYZUJE SIĘ W ŚWIETLE RACJONALNOŚCI ADAPTACYJNEJ I EMANCYPACYJNEJ, NASTAWIENIE CZŁOWIEKA DO WŁASNEJ OSOBY, DO INNYCH LUDZI, DO ŚWIATA, KULTURY, NAUKI(WIEDZY)?

RAC. ADAPTACYJNA -człowiek-siebie postrzega w kategoriach sukcesu; drugi człowiek-konkurent, albo dostrzegamy w nim same korzyści, co on nam może dać. Druga osoba z punktu widzenia roli(przyjaciel lub może nam zaszkodzić.); wiedza-oczekujemy na gotową odpowiedź, wiedza-nauka, wielka księga odpowiedzi, gdzie jest „przepis”, jak coś osiągnąć , jak osiągnąć sukces?; kultura-system nakazów, zakazów, wymagań, wypróbowane, zbadane sposoby działania. Instrumentalne nastawienie do świata.

2 ZAŁOŻENIA INTERPRETACYJNE: a. oczywistość, uporządkowanie, niekwestionowanie realności świata kulturowo zdefiniowanego: jedna obowiązująca wizja świata. Każdy ma się stosować do ustalonych norm i zasad. Oczywista, nie poddawana wątpliwości. b. Jeśli świat jest dla każdego taki sam, to moje motywy są takie same dla każdego. Każdy w taki sam sposób działa, ma takie same cele. Każdy jest dla mnie albo wrogiem, albo przyniesie mi korzyści. W konsekwencji świat jest światem przedmiotów.

RAC. EMANCYPACYJNA-w dialogu ujawniają się wartości moralne, dotyczące zachowania, myślenia-ulotne, niemierzalne, duchowe; świat-procesualny charakter świata-jedna moja wizja świata; komunikacja-sens świata ustala się w dialogu; druga osoba-dobrze, że jesteś jaki jesteś, nie dla korzyści; ja-dobrze, że jestem, jestem wartością; kultura-dająca się interpretować, poddajemy wątpliwościom; wiedza-nieskończoność poznawania świata, niepewność, otwieranie się na świat.

ZAŁOŻENIE: wiele wizji świata. Każdy ma swoja. Jeśli każdy postrzega świat inaczej to cele, motywy postępowania są indywidualne. Wchodzę w dialog z drugim człowiekiem, wchodzę w jego punkt widzenia.

CO ZNACZY BĄDŹ KRYTYCZNY W RACJONALNOŚCI ADAPTACYJNEJ?

Człowiek w racjonalności adaptacyjnej krytyce poddaje wszystko, z czym się nie zgadza. Sprzeciwiaj się złu. Porównuję i oceniam z tym co jest i co powinno być.

BĄDŹ KRYTYCZNY W RACJONALNOŚCI EMANCYPACYJNEJ: nie ufaj kulturowej wizji świata, pozbądź się fałszywej świadomości. Poddaj się refleksji, ujawnienie fałszywych przekonań, wyzwolenie się z nich, bardziej świadome działanie, większa samoświadomość.

BĄDŹ KRYTYCZNY W RACJONALNOŚCI HERMENEUTYCZNEJ: chcemy ujawnić fałszywe przekonania po to, żeby je zrozumieć, zinterpretować. Postać koła hermeneutycznego, nie do końca się wszystko wyjaśnia, punkt dojścia jest punktem wyjścia. Ciągłe poszukiwanie, interpretowanie założeń, przekonań. Owa krytyka ma charakter pojednawczy i refleksyjny. Łączy nas wspólny los cząstkowego dostępu do prawdy(jesteśmy niepewni, nie wiemy wszystkiego). Płaszczyzna pojednania. Bądź otwarty na poglądy, świat drugiego człowieka i pokorny, co do swoich przekonań.

PEDAGOGIKA OPORU I WYZWOLENIA-obszar krytyki i wyzwolenia.

PED. KRYTYCZNA-wyszła z pewnej niezgody. Ujawniała przymus, przemoc, encyklopedyzm i poddawała krytyce (dialog, komunikacja).

Z tych założeń wyzwala się PEDAGOGIKA OPORU: reakcje uczniów na te zjawiska, reakcje na przemoc: bunt, agresja, zagadywanie problemu, błazenada.

Co różni bunt od oporu? OPÓR-aktywność dla zmiany(chcę zmienić zjawiska negatywne i mam propozycję na zmianę) BUNT-niezgoda, bity staje się bijącym, ten, kto nie poddaje się ma siłę.

PEDAGOGIKA WYZWOLENIA-zjawisko gwałtu symbolicznego, szkoła reprezentant kultury większości, inni zepchnięci na margines-oni byli poddawani gwałtowi symbolicznemu.

Pedagogika wyzwolenia „walczy”, upomina się o głosy tych zepchniętych na margines.

CEL PED. WYZWOLENIA - uczynienie uczniów władnymi posługiwania się własnym głosem. Zadaniem pedagogiki jest stworzenie warunków na to, żeby uczniowie czuli się bezpieczni, zaczęli mówić swoim głosem. Odmienność ucznia to wartość. Chęć zmiany, pobudzać aktywność.

TOK KSZTAŁCENIA WYZWALA:

1. EMPATYCZNA IDENTYFIKACJA WCZUCIA SIĘ W JEGO SYTUACJĘ.

2. GŁOS UCZNIA

3. DIALOG-SZUKANIE MECHANIZMÓW, POROZUMIENIA

4. DZIAŁANIE

---