Otton Lipkowski - zasady postępowania na gruncie pedagogiki resocjalizacyjnej:

Zasada akceptacji

Zasada pomocy - pomoc w wyborze ścieżki edukacyjnej, finansowa, w czynnościach higienicznych, w czynnościach fundamentalnych, a także nawiązywania prawidłowych kontaktów z drugim człowiekiem; pomoc rozpoczyna się od kwestii elementarnych, potem dopiero jest szersza i rozbudowana pomoc.

Zasada indywidualizacji

Zasada systematyczności - systematyczność całego zespołu pedagogicznego, a nie tylko jednego wychowawcy.

Zasada kształtowania perspektyw - najpierw trzeba pokazać wychowankom, że potrafią zrobić coś miłego, pozytywnego, co daje im satysfakcję - potem coraz trudniejsze zadania
i cele. Realna perspektywa dla niedostosowanych społeczne nie istnieje, on nie wie co będzie robił nawet jeśli będzie w placówce resocjalizacyjnej (jedynie perspektywa kilku dni).

Zasada współpracy ze środowiskiem - praca z rodziną, szkołą, domem kultury, środowiskiem lokalnym z którego wywodzi się jednostka.

Metoda - sposób działania za pomocą, którego można dokonać określonych, pożądanych
z punktu widzenia celów wychowania, zmian w sytuacjach wychowawczych.

Obiekty wychowawcze - wychowanek, wychowawca, warunki, czynniki determinujące.

Fakty wychowawcze - budujące rzeczywistość wychowawczą, kompleksy zdarzeń, wzajemne wpływy, relacje.

Działalność resocjalizacyjna:

1. zmiana do trwałej zmiany w sferze zachowań

2. powinna oduczać destrukcyjnych zachowań

3. powinna uczyć konstruktywnego uczestnictwa w życiu społecznym

Metody resocjalizacji, to sposoby realizacji określonych zadań, wykorzystujące prawidłowości zachowania się człowieka w sytuacjach społecznych - S. Górski.

Metody resocjalizacji, to uświadomienie, dające się powtórzyć sposoby posługiwania się środkami, które wskazane są przez odpowiednie techniki zgodne z przyjętą strategią - Cz. Czapów.

Klasyfikacja metod resocjalizacji:

1. kryterium - środki jakimi dysponuje wychowawca wg S. Górskiego:

1. osobiste walory własne lub innych osób (umiejętności, zdolności, cechy charakteru)

2. sytuacje społeczne

3. grupy formalne lub nieformalne (do których chciałby należeć wychowanek)

4. elementy kultury

2. kryterium - środki jakimi dysponuje wychowawca:

1. metody oddziaływania bezpośredniego

2. metody oddziaływania pośredniego

Antropotechnika wychowania resocjalizującego:

Zbiór reguł postępowania przy wykorzystaniu różnego rodzaju więzi między wychowawcą,
a wychowankiem.

Typy antropotechniki:

1. interakcja grupowa

2. interakcja dwuosobowa

3. antropotechnika środowiskowa

Kultrotechnika oddziaływania resocjalizującego:

Reguły postępowania resocjalizującego przy wykorzystaniu rozmaitych dóbr kultury, taktowanych jako środki realizacji celów operacyjnych resocjalizacji.

Typy kulturotechniki:

1. aktywność szkolna

2. aktywność pracownicza

3. aktywność reakcyjna

Metody oddziaływania resocjalizującego wg Cz. Czapówa:

1. stymulowanie aktywności wychowanka

2. wzmacnianie doświadczeń będących efektem uczenia się, czyli nabywania nowych umiejętności w rozmaitych sytuacjach wychowawczych

Metody wpływu osobistego:

- Stosunek wychowawczy jaki występuje w pewnych sytuacjach wychowawczych:

1. o charakterze zewnętrznym - gdy wychowanek postrzega kontakty z wychowawcą wyłącznie jako sposób uniknięcia kary albo zdobycia nagrody.

2. o charakterze wewnętrznym - gdy zachowanie wychowawcy ma dla podopiecznego wartość nagradzającą.

- Przykład własny.

- Doradzanie wychowawcze.

- Przekonywanie - czynniki decydujące o rezultacie:

1. cechy wychowanka

2. cechy wychowawcy

3. rodzaj argumentacji i sytuacji

Typy argumentacji:

1. racjonalna - odwołuje się do rozumnej sfery przekonywania jednostki, do jej logicznego myślenia, przynosi lepsze rezultaty w stosunku do osób nastawionych pozytywnie.

2. emocjonalna - odwołuje się do uczuć wychowanka budząc np. niechęć lub lęk i odstraszając w te sposób podopiecznego od zajęcia innego stanowiska niż przedstawiane przez wychowawcę; najlepsze rezultaty w stosunku do osób nastawionych negatywnie.

3. jednostronna - obejmuje tylko argumentu „za” danym poglądem; najlepsze rezultat w stosunku do osób nastawionych przychylnie.

4. dwustronna - zawiera argumenty „za” i „przeciw”; skuteczna w zastosowaniu do osób bardziej wykształconych i negatywnie nastawionych do przedstawianych poglądów.

Oddziaływanie sytuacyjne:

1. wprowadzenie zmian do istniejących sytuacji tak, aby ich wpływ na wychowanka był zgodny z życzeniami wychowawcy.

2. utrzymanie tych elementów sytuacji, które wywierają oczekiwanych wpływ na wychowanka.

3. wprowadzenie i utrzymanie takich zmian sytuacji, które eliminują niepożądanych wpływ na wychowanka.

4. wychowawca powinien posiadać zdolności manipulowania sytuacjami, w taki sposób, aby miały one resocjalizujący wpływ na młodzież.

Rodzaje oddziaływań:

1. metoda organizowania doświadczeń:

1. ustalenie negatywnych i pozytywnych zachowań podopiecznego

2. ustalenie aktualnych potrzeb podopiecznego

3. organizowanie zasad i norm

4. dopilnowanie, aby zasady były przestrzegane przez wszystkich

2. metoda nagradzania i karania wychowawczego:

1. ustalenie aktualnych potrzeb i celów podopiecznego

2. metoda ta jest etapem pomocniczym w procesie resocjalizacji młodzieży

3. uświadamianie skutków zachowań:

1. ważną rolę odgrywa doświadczenie

2. odwoływanie się do tych potrzeb, których deprywację aktualnie odczuwa jednostka

4. trening:

1. stwarzanie takich sytuacji i warunków egzystencji, w których powtarzać się będą te zachowanie, które chcemy utrwalić

2. sytuacje naturalne i sztuczne

3. trening autogenny - wykonuje go sama jednostka, bez kontaktu z innymi

4. trening interpersonalny

5. psychodrama i socjodrama

Trzy rodzaje teatoterapii:

1. psychodrama / socjodrama

2. drama

3. terapia poprzez sztuki teatralne

Trzy metody wykorzystania grupy jako środka resocjalizacji:

1. metoda samorządu - polega na stopniowym wdrażaniem jej do samodzielnego wykonywania następujących funkcji:

1. planowanie działalności grupy - ustalenie celów

2. organizowanie działalności grupy - wyznaczenie zadań

3. kierowanie działalności grupy - koordynowanie działań

4. przestrzeganie przez grupę zasad warunkujących jej działalność

2. kształtowanie i przekształcanie celów, norm i struktury grupy - metoda zwiększania wpływów grupy na wychowanków prowadząca do uwewnętrznienia przez nich właściwych celów:

1. kształtowanie celów grupy - zintegrowanie grupy wokół wspólnych celów:

- można przyjąć cele grupy i stopniowo przekształcać destrukcyjne sposoby ich realizacji

- przyjęcie tych celów grupy, które nie są sprzeczne z celami wychowawcy

- podsuwanie grupie pozytywnych, atrakcyjnych celów, nadawanie celon konstruktywnych, atrakcyjnych form

2. kształtowanie norm grupy:

- jeśli zaczynają akceptować normy to trzeba ich do tego zachęcać

- scalanie wokół zainteresowanie, dostosowywanie norm

- demokratyczne powoływanie organów, które pilnują przestrzegania norm

3. kształtowanie struktury grupy:

- gdy jest zła z punktu widzenia wychowawcy, lider ma największy wpływ, więc z jego pomocą trzeba to zreorganizować

3. podniesienie prestiżu grupy - powinna być elitarna, trzeba spełniać wiele wymogów, by się tam dostać i każdy by chciał w niej działać, lecz nie każdy może

Sposoby kierowania grupą:

1. dyscyplina, rygor, jedna osoba trzyma władzę - za niesubordynację czeka kara, nakazy, zakazy, subiektywne oceny - styl autorytarny.

2. równość, możliwość wzrastania, ocena ma charakter obiektywny - styl demokratyczny.

3. daje swobodę, bez kontroli - styl liberalny.

---