Stres w życiu zawodowym lub prywatnym i jak sobie z nim radzimy.
Szybkie życie, pogoń za pieniądzem, kredyty, rodzinne problemy - niewielu osobom udaje się bezstresowo radzić sobie w trudnych sytuacjach, które spotykamy codziennie. Stres staje się nieodłącznym elementem codzienności, dlatego coraz ważniejsze staje się umiejętne zarządzanie jego poziomem.
Małe dawki stresu działają na nas mobilizująco, są niezbędne w wielu sytuacjach. Jednak kiedy stres towarzyszy nam niemal cały czas, może to przynieść negatywne skutki, nie tylko wpływając ujemnie na nasze samopoczucie ale nawet zdrowie. W świadomości przeciętnego człowieka utrwaliło się negatywne pojęcie stresu, ale mimo, iż prawdą jest, że wpływa na rozwój wielu chorób, stres może być także czynnikiem aktywizującym, dopingującym do działania. Pewien poziom stresu jest więc wskazany, dzięki niemu łatwiej możemy rozwiązać problem. Pod wpływem umiarkowanego stresu człowiek może sprawniej funkcjonować, szybciej działać, poprawia się wówczas koncentracja i zwiększa wydajność mózgu.
W pierwszej fazie stresu organizm jest alarmowany, występuje poczucie niepokoju i dyskomfortu. Później następuje mobilizacja, organizm stara się bronić.
Następna faza to etap przystosowania, wykorzystywane są metody walki ze stresorem.
Ostatnia jest faza wyczerpania, przewlekły stres prowadzi do rozwoju licznych chorób, może być śmiertelny.
Powody, dla których się stresujemy są różnorodne, wszelkie zmiany życiowe mogą tu stanowić przyczynę. Stres wywoływany jest przez sytuacje nowe (także, gdy są dla nas pozytywne) oraz niechciane. Stres wpływa na obniżenie sprawności systemu immunologicznego i zwiększa zachorowalność na liczne choroby.
Naukowcy sporządzili tabelę typowych stresorów każdemu z nich przypisując wartość umowną na skali 0 -100, oto niektóre z nich:
• Śmierć współmałżonka (100)
• Rozwód (75)
• Zawarcie małżeństwa (50)
• Ciąża (40)
• Nowy członek rodziny (39)
• Duża pożyczka na dom (31)
• Zwolnienie z pracy (47)
• Przejście na emeryturę (50)
• Współmałżonek zaczyna lub kończy pracę (26)
• Kłopoty z szefem (23)
Oznakami ostrego stresu są między innymi: wzrost ciśnienia krwi, suchość w ustach, czy gęsia skórka .
Stresy wpływają na nasz nastrój w różnoraki sposób.
Pod wpływem stresu możemy stać się zdenerwowani i zniecierpliwieni, zaniepokojeni i sfrustrowani. Obgryzanie paznokci jest również naszą reakcja na sytuacje stresowe.
Rodzaj i wielkość stresu, z którym można dać sobie radę bez uszczerbku na zdrowiu są dla każdego inne. Absolutnie każdy ma jednak punkt krytyczny, po którego przekroczeniu stres wywołuje chorobę.
Narastająca przez dłuższy czas presja może prowadzić do wielkich, stale kumulujących się napięć. W pewnym momencie dochodzi do kryzysu. Na szczęście większość z nas potrafi rozpoznać go i przeciwdziałać mu, zanim jest za późno. Najczęstszym skutkiem długotrwałego stresu jest załamanie. Może być ono przyczyną wielu chorób od zwykłych infekcji wirusowych, przez anginę do nawet ataku serca i śmierci.
Załamanie wiąże się też najczęściej z problemami psychicznymi. Wymykające się spod kontroli reakcje oraz niespotykane wcześniej postępowanie, świadczą o załamaniu nerwowym. Inne skutki załamania to m.in. napady płaczu, krzyku, wybuchy agresji, próby samookaleczeń, a nawet samobójstwo. Bardzo powszechnym skutkiem stresu jest uzależnienie się od alkoholu, nikotyny i narkotyków. Ludzie tacy bardzo często zamykają się w sobie, tak, że nikt nawet nie przypuszcza w jakim znajdują się stanie psychicznym. Każdego jednak da się wyciągnąć z tego stanu przy pomocy odpowiedniej terapii oraz zwykłej ludzkiej życzliwości
Jak pokonać stres
Z sytuacjami stresowymi można sobie poradzić, pomocne są tu:
• Odpowiedni sposób odżywiania się. Niedobór magnezu ujemnie wpływa na układ nerwowy, warto więc wzbogacić dietę o produkty zawierające magnez, są to, m. in. kakao, czekolada, kasza gryczana, ziarna soi, pestki dyni, fasola, orzechy. Na rynku dostępnych jest także wiele preparatów zawierających magnez oraz witaminę B6, która zwiększa wchłanianie tego pierwiastka.
• Sport. Aktywność fizyczna jest doskonałym sposobem rozładowania emocji, pływanie, bieganie, tenis, gimnastyka, czy spacer mają zbawienny wpływ, pomagają pozbyć się napięcia.
• Cisza. Hałas działa stymulująco na organizm, rozdrażnia i powoduje niepokój, cisza pozwala się odprężyć.
• Rozwijanie hobby. Odprężeniu sprzyja spędzanie czasu na aktywności, która sprawia nam przyjemność, może to być pielęgnacja ogrodu, łowienie ryb, słuchanie muzyki, czytanie, etc.
• Seks. Utrzymywanie intymnych kontaktów ma pozytywny wpływ na cały organizm, uspokaja, odpręża, relaksuje.
• Śmiech. Również działa kojąco, rozluźnia, niweluje napięcie.
• Kontakt z naturą. Spędzanie czasu na świeżym powietrzu, najlepiej wśród zieleni dostarcza przyjemności, relaksuje, powoduje, że człowiek nabiera sił do działania.
• Zioła i inne preparaty. Uspokajająco działają, m. in. herbata z melisy, chmielu zwyczajnego, kozłka lekarskiego.
• Optymizm. Przyjazne nastawienie i wiara, że wszystko ułoży się po naszej myśli pogodnie nas usposabiają i sprawiają, że nie zamartwiamy się zbyt długo sytuacjami stresowymi.
Wszystko o czym wyżej wspomniałam miałam nieszczęście przeżyć osobiście. W 1994/5r. zaczęło rozpadać się moje małżeństwo. Mąż porzucił mnie i naszych trzech synów dla dużo młodszej kobiety. Stanęłam przed sytuacją w której nie mogłam sobie sama poradzić. Małe dzieci, brak pieniędzy, brak pracy. Wszystkie te okoliczności spowodowały silny i długotrwały stres. Mimo że z biegiem czasu sytuacja zaczęła się układać , napięcie zrobiło swoje . Popadłam w depresję. Musiałam podjąć leczenie psychiatryczne na oddziale dziennym dla nerwicowców. Oprócz leków pomagały mi zajęcia które odbywały się na oddziale. Brałam udział w rozmowach terapeutycznych tzw. grupie wsparcia. Innych problemy i sposób w jaki sobie z nimi radzili , podpowiadały rozwiązanie we własnych kłopotach. Mogłam uczęszczać na zajęcia np. z bajko-terapi , muzyko-terapi , relaksacji. Odbywały się zajęcia w kuchni i w gabinecie plastycznym. Bardzo mile wspominam pobyt na tym oddziale. Przez kilka lat korzystałam już poza oddziałem szpitalnym z Stowarzyszenia Pomoc, gdzie uczęszczałam i udzielałam się w grupie terapeutycznej „ dla dorosłych dzieci alkocholików i rodzin z przemocą „ Byłam już na tyle silna ,że swoimi radami i wiadomościami dzieliłam się z potrzebującymi.
Jeżeli chodzi o stres w pracy, powstaje gdy osoby pracujące, pracownicy i pracodawcy odczuwają dyskomfort psychiczny dot. warunków i wymagań zawodowych w sytuacji, gdy warunki i wymagania te przekraczają ich możliwości poradzenia sobie w danym momencie.
• Pozbawienie kontroli nad pracą-brak wpływu na czas pracy, tempo, przerwy, sposób i kolejność wykonania zadań .
• działanie pod presją innych osób
• niespodziewane zmiany warunków, sposobu, miejsca i organizacji pracy
• brak wiedzy na temat celu i efektów pracy- poczucie bycia „trybikiem w maszynie”
• zbyt dużo pracy lub jest ona zbyt trudna do wykonania w danym czasie
• zbyt duże tempo pracy, praca w nadgodzinach
• konieczność zachowania dużej czujności przy wykonywaniu trudnych i skomplikowanych zadań.
• obarczenie dużą odpowiedzialnością materialną i za ludzi
• praca poniżej możliwości i aspiracji
• konieczność wykonywania powtarzalnych, monotonnych czynności
• brak wiedzy nt. zakresu obowiązków i sposobu wykonania pracy
• niespójne, sprzeczne zmienne wymagania ze strony klientów, współpracowników, przełożonych
• brak możliwości awansu, rozwoju
• brak wsparcia ze strony współpracowników i przełożonych (osamotnienie, wyobcowanie)
• brak materiałów, narzędzi potrzebnych do pracy
• trudne fizyczne warunki pracy: hałas, zapylenie, zbyt niska lub zbyt wysoka temperatura,
brak przestrzeni, złe oświetlenie..
Stres zawodowy może być pogłębiony przez różnego rodzaju wydarzenia życiowe
spotykające pracowników jak: nieporozumienia rodzinne, rozwód, śmierć lub choroba
bliskich osób. itp. Dodatkowo w podobnych warunkach pracy reakcja różnych osób na stres
może być bardzo różna i zależeć od cech osobowości , temperamentu, zdolności
przystosowawczych itp. Jest pewna grupa osób szczególne narażonych na odczuwanie stresu
związanego z pracą .Są to osoby nadwrażliwe, dążące do osiągnięć, dominujące, niecierpliwe,
działające w pośpiechu, a także osoby nowo przyjęte do pracy, osoby młode lub w podeszłym wieku.
Badania naukowe wskazują, ze jedną z najefektywniejszych strategii radzenia sobie ze stresem jest koncentracja na problemie i podejmowanie działań pozwalających na jego rozwiązanie.
Ludzie, którzy starają się aktywnie przezwyciężyć życiowe stresy, wykorzystując w tym celu swój potencjał i zewnętrzne zasoby pozostają w lepszym zdrowiu niż ci, którzy udając, że nic się nie stało albo użalają się nad sobą, obwiniając innych za swoje niepowodzenia.
Aby usprawnić proces rozwiązywania problemu należy najpierw go zdefiniować a następnie ustalić cel, którego osiągniecie będzie dla nas satysfakcjonujące. Większość problemów posiada więcej niż jedno rozwiązanie. Dokładna analiza plusów i minusów alternatywnych rozwiązań pozwali wybrać takie rozwiązanie, które będzie dla nas możliwe do wdrożenia, najmniej kosztowne, a zarazem pozwoli na osiągnięcie przynajmniej minimalnie satysfakcjonujących efektów.
Stres wiąże się z przeżywaniem silnych emocji, często negatywnych. Większość ludzi nie umie sobie z nimi radzić. Jedni starają się je stłumić, pozostając w efekcie w permanentnym stanie rozdrażnienia, inni natomiast nie umieją kontrolować swoich wybuchów emocji i zachowują się agresywnie.
Tymczasem by efektywnie radzić sobie z emocjami w sytuacji stresowej powinno się je oddzielić od obiektywnej natury problemu.
W tym celu należy skontaktować się z własnymi emocjami i nazwać je, a następnie precyzyjnie określić sytuację/zachowanie, która te emocje wywołuje.
Kolejny krok będzie polegał na zareagowaniu na tą sytuacje lub zachowanie: głośne wypowiedzenie jakie ta sytuacja wywołuje we mnie emocje i jakie są tego konsekwencje.
Choć stresu nie da się całkowicie uniknąć, można zmniejszyć jego negatywne skutki. W przerwach w pracy lub po jej zakończeniu można zastosować się do poniższych wskazówek:
Medytuj, koncentrując się na swoim oddechu- medytacja nie tylko poprawia samopoczucie i zwiększa odporność organizmu, ale także pozwala uwolnić się od lęku czy chronicznego bólu, obniżyć ciśnienie;
Słuchaj muzyki- najbardziej pomocna w walce ze stresem jest muzyka w szybkim tempie w tonacji C-dur.
Śmiej się- humor pobudza te obszary mózgu, które są powiązane z odczuwaniem zadowolenia;
Ruszaj się- w wyniku wysiłku fizycznego mózg wytwarza endorfiny - neurohormony odpowiedzialne za uczucie przyjemności. Energiczny spacer, pływanie, jazda na rowerze czy taniec, o ile są uprawiane regularnie przez minimum pół godziny, skutecznie poprawiają samopoczucie.
Obracaj się w dobrym towarzystwie -wsparcie, na jakie można liczyć ze strony przyjaciół jest skutecznym remedium przeciwko dołkom psychicznym i chorobom ciała.
Do skutecznych technik kontroli stresu należą również:
- wysypianie się;
- nie stawianie sobie za wysokich celów i oczekiwań wobec siebie;
- akceptowanie tego, czego nie można zmienić;
- znalezienie sensu w życiu;
- zacieśnianie więzi społecznych.
Możliwych sytuacji stresowych jest bardzo dużo, a ich konsekwencje są nie do przewidzenia. Dlatego umiejętność radzenia sobie ze stresem jest niezbędna do tego by efektywnie pracować i dobrze funkcjonować w życiu zawodowym, społecznym i osobistym.
Biografia:
„Ochrona zdrowia pracowników przed skutkami stresu zawodowego”- Bohdan Dudek, Małgorzata Waszkowska, Dorota Merecz, Wojciech Hanke, IMP, Łódź 1999
„Jak radzić sobie ze stresem”, Helion, 2004
„Jak radzić sobie ze stresem”, Helion, 2004
Źródło: HRNews.pl