PAŁECZKI GRAM - DODATNIE

Do grupy tej należą:

1. laseczki Gram-dodatnie wytwarzające przetrwalniki - Clostridum (bezwzględnie beztlenowe), Bacillus (tlenowe)

2. pałeczki Gram-dodatnie nieprzetrwalnikujące o regularnych kształtach - np. rodzaj Listeria

3. pałeczki Gram-dodatnie nieprzetrwalnikujące o nieregularnych kształtach lub charakterystycznych układach komórek w preparatach barwionych metodą Grama np. Corynebacterium (układ przypomina chińskie litery)

4. pałeczki Gram-dodatnie beztlenowe, nieprzetrwalnikujące

ad1) laseczki przetrwalnikujące - TYLKO Clostrdium i Bacillus!!!

Rodzaj: Clostridium

• laseczki Gram-dodatnie

• bezwzględnie beztlenowe

• przetrwalnikujące

• ruchliwe (wyjątek: C.perfringens)

Laseczki beztlenowe można podzielić na 2 grupy:

1. inwazyjne - wnikają z toksynami do tkanek, powodują ich zniszczenie

należą tu: C.perfringens, C.septicum, C.sordeli, C.novyi

2. zatruwacze - choroba jest wywoływana przez wydzielanie samej toksyny

należą tu: C.tetani, C.botulinum, C.difficile

C.perfringens - laseczka zgorzeli gazowej

Wytwarza 12 egzotoksyn i enterotoksynę

EGZOTOKSYNY: a, b, e, t

Toksyna a to lecytynaza, główna toksyna, hydrolizuje sfingomielinę i lecytynę, powoduje uszkodzenie fosfolipidów błony komórkowej.

ENTEROTOKSYNA - hamuje transport glukozy i powoduje utratę białek, uszkodzenie nabłonka jelitowego.

Co powoduje ta bakteria???

1. zakażenia skóry i tkanki podskórnej - mogą być egzogenne - skażenie rany, albo endogenne - powstałe na skutek urazów jamy brzusznej, zabiegów operacyjnych

objawy:

• ropne zakażenia i ropienie - np. pęcherzyka żółciowego

• martwicze zapalenia jelit

• ZGORZEL GAZOWĄ - ostry ból w okolicy rany, pęcherzyki gazu pod skórą, krwistobrunatna wydzielina z rany

2. zatrucia pokarmowe - zwykle przez spożycie potraw mięsnych skażonych przez spory typu A, choroba sama ustępuje

DIAGNOSTYKA:

• preparat bezpośredni

• posiew na podłoża: nieselektywne, wybiórczo - różnicujące, płynne

• wykrywanie otoczki - barwienie metodą tuszową

• zjawisko podwójnej hemolizy

C. oedematiens - laseczka obrzęku złośliwego

Rośnie wolno w płynnym podłożu, tworzy cos w rodzaju kłębka waty na dnie probówki

Wydziela alfa-hemolizynę, lecytynazę B, lipazę

C.septicum - wyhodowana z krwi powinna zwrócić uwage na możliwość współistnienia nowotworu jelita grubego (korelacja u 80%). Rośnie w postaci kolonii z wypustkami otoczonymi strefą hemolizy

C. botulinum - jad kiełbasiany

Czynniki chorobotwórczości:

• toksyna botulinowa - patogenne dla człowieka są toksyny A, B, E

A-F to neurotoksyny, wywołują porażenie wiotkie, hamuja uwalnianie acetylocholiny w płytce nerwowo - mięśniowej

• toksyny zawierają region wiążący B i region aktywny A

• toksyny są wrażliwe na ciepło - wystarczy gotować przez 20 minut i po niej

Choroby - są 3 postacie BOTULIZMU, bo tak nazywa się zatrucie toksyną, jest ona wchłaniana w jelicie cienkim i przez układ krążenia wędruje do płytek nerwowo - mięśniowych

• zatrucie pokarmowe - porażenie zstępujące- najpierw obejmuje nerwy czaszkowe i są objawy takie jak: podwójne widzenie, zaburzenia oddychania, zaburzenia połykania, niedrożność jelit, zatrzymanie moczu, zmęczenie, bolesność śluzówek jamy ustne, wzrost tętna, spadek ciśnienia

• botulizm niemowląt - dotyczy dzieci pomiędzy 3 a 20 tygodniem życia. Objawy to: „zespół zwiotczałego dziecka” - osłabienie odruchu ssania, osłabienie mięśni szyi, osłabienie natężenia głosu

• botulizm przyranny

DIAGNOSTYKA:

• materiałami do badań są: treść żołądkowa, kał, krew, wymaz z rany

• wykrywanie toksyny EIA

Leczenie:

• płukanie żołądka

• lewatywy

• surowica A+B+E - podana im, iv lub dodwunastniczo

• kontrolowanie oddychania

C. tetani -

Czynniki chorobotwórczości:

• bardzo silna toksyna złożona z 2 komponentów: tetanospazminy i tetanolizyny

• tetanospazmina jest neurotoksyną, która przemieszcza się wzdłuż osłonek nerwów, blokuje uwalnianie neuroprzekaźników z neuronów hamujących. Dochodzi do porażenia spastycznego. Czas inkubacji jest różny - im krótszy, tym cięższy przebieg choroby.

• Tetanolizyna jest hemolizyną

Objawy:

• tężec miejscowy - skurcz w okolicy rany

• tężec obejmujący mięsnie głowy

• tężec uogólniony - szczękościsk, uśmiech sardoniczny, opisthotonus - wygięcie ciała w łuk, ponadto: drgawki (często powodowane przez hałas), tachykardia, zaburzenia rytmu serca, zaburzenia oddychania

leczenie: chirurgiczne opracowanie rany + AT + Ig tężcowa

zapobieganie:

DiTePer - trójskładnikowa szczepionka zawierająca

Anatoksynę błoniczą (25 iu)

Anatoksynę tężcową (10 iu)

Szczepionkę przeciwkrztuścową (zabite B. pertussis)

I dawka: 6 tydzień życia

II dawka: 6 tyg po pierwszej dawce

III dawka: 6 tyg. po II dawce

Uzupełnienie w 16 - 18 roku życia

Rodzaj: Bacillus

• laseczki

• przetrwalnikujące

• nieruchome

• tlenowe

B. anthracis

Czynnikami determinującymi chorobotwórczość są:

• otoczka - zbudowana z peptydu (kwas D-glutaminowy) - UWAGA!!! To wyjątek, bo inne bakterie mają otoczkę zbudowaną z polisacharydów

• egzotoksyna - składa się ona z trzech różnych białek i jest toksyczna wówczas, gdy te trzy białka występują jako kompleks. Powodują one śmierć komórki

postacie kliniczne zakażenia:

• wąglik skórny - zakażenie przez uszkodzoną skórę, po 2-5 dniach pojawia się mała grudka, przekształca się ona w pęcherzyk, po pęknięciu wydziela się z niego ciemny płyn

• wąglik płucny - objawy początkowo niecharakterystyczne, podobne do objawów grypy, ale potem rozwija się ciężkie zapalenie płuc

• wąglik przewodu pokarmowego - nudności, wymioty, biegunka

• bakteriemia i wtórne zakażenia - najczęściej dochodzi do zapaleń opon m-r

WĄGLIK JEST ZALICZANY DO CHORÓB ODZWIERZĘCYCH

Diagnostyka:

Na podst. cech biochemicznych

Leczenie - penicylina

B.cereus

Powoduje zatrucia pokarmowe. Co ciekawe zatrucia te mogą przypominać zatrucia gronkowcowe (czyli objawiać się wymiotami i nudnościami po krótkim okresie inkubacji) albo zatrucia Clostridium (bóle brzucha i biegunka).

Leczenie ich jest wspomagające, ponieważ objawy ustępują same.

Ad2) nieprzetrwalnikująca Listeria monocytogenes

• mała laseczka

• względnie wewnątrzkomórkowa

• ruchliwa

• katalazododatnia

• mikroaerofilna

• rośnie w szerokim zakresie temperatur (5 - 40 st. C)

czynniki determinujące chorobotwórczość to FIL, czyli:

• fosfolipazy - ułatwiaja rozpuszczenie błon komórkowych, dzięki czemu bakteria może się szerzyć z komórki do komórki

• internalina - białko błonowe, może ułatwiać wchłanianie bakterii przez różne komórki, np. makrofagi, komórki śródbłonkowe

• listeriozyna O - przerywa błonę fagolizosomu

Jest czynnikiem oportunistycznym - zakaża ludzi z upośledzoną odpornością i dzieci

• noworodki - postać wrodzona -> zakażenia wątroby, śledziony, płuc, OUN, postać nabyta (w drodze przez kanał rodny) -> ciężkie zapalenie opon m-r

• dorośli: zapalenie opon m-r, bakteriemia, zapalenia wsierdzia

diagnostyka:

hodowla w niskiej temperaturze

odporność:

u ludzi, którzy chorowali nie stwierdza się powtórnych zachorowań

ad.3) Corynebacterium diphteriae

• pleomorficzne laseczki, ich układ przypomina chińskie litery, często zakończone maczugowatym końcem

• z ziarnistościami wewnątrzkomórkowymi

• bezotoczkowe

• nieruchome

• katalazododatnie, oksydazododatnie

• tlenowe

czynniki chorobotwórczości:

• toksyna - wydzielana tylko wówczas, gdy stężenie żelaza w podłożu hodowlanym jest niskie, tylko przez szczepy, które stały się lizogenne pod wpływem bakteriofaga, nosiciela genu tox

jest ona zbudowana z podjednostki B - wiążącej i A - aktywnej.

Mechanizm działania: podjednostka A powoduje rybozylację czynnika wydłużającego EF-2, ten proces hamuje wydłużanie łańcucha polipeptydowego.

Miejscowo natomiast C. diphteriae namnaża się na błonach śluzowych, toksyna uszkadza nabłonek, dochodzi do tworzenia się błon rzekomych, które są zbudowane z włóknika, granulocytów, limfocytów i kolonii bakteryjnych.

Okres inkubacji trwa 2 - 6 dni

Zakażenie droga kropelkową, najczęściej zakażają się dzieci

Objawy:

• błonica nozdrzy przednich

• błonicze zapalenie migdałków

• błonica gardła - najgroźniejsza - rozległe pseudobłony mogą zamykać drogi oddechowe i doprowadzić do uduszenia

Diagnostyka:

• jest to jedyna choroba, gdzie robi się preparat bezpośredni z wymazu z gardła (chociaż w anginie Plaut - Vincenta też chyba się robi ??)

• barwienia: met Grama - Gram - dodatnie pałeczki, met. Neissera - barwienie na ziarna

• podłoża - 1) agar z krwią, 2) podłoże Loefflera - pobudza tworzenie ziarnistości, 3) wybiórcze - podłoże Clauberga (agar Tindalle'a z tellurkiem potasu)

• wykrywanie toksyny - test Eleka, szereg biochemiczny Robesona

zapobieganie:

szczepionka DiTePer - anatoksyna błonicza (25 IU), anatoksyna tężcowa (10 IU), zabite Bordetella pertussis - 1 dawka w 6 tygodniu życia,

2 dawka 6 tyg. po 1

3 dawka 6 tyg. po 2

dawka przypominająca w 16 - 18 roku życia

ad 4) i na koniec pałeczki Gram-dodatnie beztlenowe, nieprzetrwalnikujące:

Propionibacterium acnes - wchodzą w skład mikroflory skóry, powodują trądzik

Eubacterium lentum

Actinomyces israelii, i inne Actinomyces - wchodzą w skład mikroflory jamy ustnej, są czynnikiem etiologicznym promienicy

Lactobacillus spp.- mikroflora jamy ustnej, pochwy, przewodu pokarmowego

Jak o czymś nie napisałam, to mnie oświećcie - naprawię błąd ;)))

Inspiracja (konieczna, bo było ciężko ;)):

U2 „In the name of love”

Ponadto: Virelli, Zaremba, notatki z wykładów i seminariów

---